Ο Νικόλας Καλόγηρος συστήθηκε στο αναγνωστικό κοινό μέσα από το βιβλίο «Σλάλομ». Το «Κάιρο, Μητέρα του κόσμου» αποτελεί το δεύτερο βιβλίο του. Μια ιστορία που μπλέκει τη γενιά της κρίσης που άφησαν πίσω τους τα συντρίμμια της ισχυρής Ελλάδας και έζησε την έκρηξη του Δεκέμβρη του 2008 με την «αραβική άνοιξη». Από τον χειμώνα της ελληνικής κατάρρευσης στην άνοιξη που προσπάθησε να κερδίσει ξανά τη δημοκρατία και ταρακούνησε ακόμα και τα πιο, επιφανειακά, ακλόνητα καθεστώτα στον αραβικό κόσμο. Το ταξίδι ενός νέου ανθρώπου που μετά την έκρηξη του 2008 επιλέγει να βρεθεί στο Κάιρο και να συμβάλει στον αγώνα ενάντια στο καθεστώς Μουμπάρακ.
Αφηγητικά ένα τολμηρό εγχείρημα σίγουρα. Αν το καλοσκεφτούμε όμως, όχι αυθαίρετο. Τόσο στην έναρξη της «αραβικής άνοιξης» όσο και στον Δεκέμβρη του 2008 βρίσκεται η κρατική καταστολή και αυθαιρεσία. Μια καταστολή που μέσα από εντελώς διαφορετικές διαδρομές καταλήγει και στη μία και στην άλλη περίπτωση στον θάνατο. Σε έναν θάνατο όμως που δεν μένει βουβός, δεν μένει στο σκοτάδι. Αντιθέτως, φωτίζει το σύνολο των κοινωνικών αντιθέσεων, φωτίζει την αδικία και τις ανισότητες, φωτίζει την κατάρρευση των προσδοκιών και το αίτημα για δημοκρατία. Ενας θάνατος που και στις δύο περιπτώσεις συναντιέται με μια γενιά που δεν θα δεχτεί σιωπηλά το αδιέξοδο. Αν σκεφτούμε μάλιστα ότι ποτέ δεν διαβάζουμε ένα κείμενο έξω από τις συνολικές μας αναπαραστάσεις, η σημερινή συγκυρία της εξέγερσης στην Αμερική μετά τη δολοφονία του Τζ. Φλόιντ ίσως προσθέτει άλλο ένα στοιχείο υπεράσπισης των παραπάνω. Βλέπουμε ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο σε διαφορετικές συγκυρίες και γωνιές του κόσμου, που μας δείχνει ότι παρά τις ιδιαιτερότητες υπάρχει κάτι κοινό.
Η βασική αίσθηση που σου αφήνουν οι σελίδες του βιβλίου είναι ότι ο συγγραφέας νιώθει αυτά που γράφει. Τα νιώθει όχι γιατί απλά ηλικιακά ανήκει στη γενιά της κρίσης ή γιατί είχε την τύχη να εργαστεί στην Αίγυπτο. Οι σελίδες του βιβλίου δεν έχουν γεμίσει από μια ουδέτερη ματιά ενός εξωτερικού παρατηρητή. Είναι η ζωντανή ματιά του ανθρώπου που λέει μια ιστορία που ξέρει ότι τον αφορά. Εδώ ίσως βρίσκεται μία από τις βασικές αρετές του βιβλίου.
Με τον κίνδυνο να προχωρήσω σε παρατηρήσεις μακριά από τη σκέψη του συγγραφέα, θα ήθελα να σταθώ σε δυο σημεία.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου βλέπουμε μια διαφορετική αφήγηση για την ιστορία του Ισλάμ από αυτήν που έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια. Μια ξεχασμένη ιστορία για το πολιτικό Ισλάμ που αποτέλεσε ένα από τα εργαλεία του κινήματος υπεράσπισης των δικαιωμάτων της μαύρης κοινότητας στις ΗΠΑ την περίοδο του 1960-1970. Εύκολα θυμόμαστε τον Μάλκολμ Χ, δύσκολα θυμόμαστε ότι εκπροσωπούσε μια ολόκληρη κοινότητα. Ενα κίνημα που επέλεξε μία θρησκευτική «γλώσσα» για να μιλήσει για την αδικία και τις κοινωνικές ανισότητες. Δεν θα έπρεπε αυτό να μας προκαλεί εντύπωση. Είναι ίσως πολύ πιο εύκολο να μιλήσουμε για τη θεολογία της απελευθέρωσης στη Λατινική Αμερική. Αντικειμενικά οι σελίδες του βιβλίου φέρνουν ξανά στην επιφάνεια το ερώτημα για έναν διάλογο που πολλές φορές η Αριστερά φοβάται να κάνει. Εναν διάλογο όμως απαραίτητο αν συμφωνούμε ότι η πολιτική γίνεται με την πρώτη ύλη που σου δίνει η ζωή και όχι με αυτή που εμείς αυθαίρετα θα επιθυμούσαμε. Μας υπενθυμίζουν επίσης ότι οι κοινωνικές αντιθέσεις πάντα βρίσκουν έναν δρόμο έκφρασης, ακόμα και σε οργανισμούς όπως τα θρησκευτικά ρεύματα.
Το δεύτερο στοιχείο που υπάρχει παντού στο βιβλίο είναι ο πολιτισμός, η κουλτούρα, η μουσική. Οι βασικοί χαρακτήρες του βιβλίου, οι ήρωες της εξέγερσης, δεν υπάρχουν χωρίς την ποίησή τους, τη λογοτεχνία που διαβάζουν, τη μουσική που τους συντροφεύει σε δύσκολα και εύκολα. Είναι τόσο απαραίτητα όσο και το οξυγόνο. Κάπως έτσι κάνεις και τις συγκρίσεις με τη σημερινή πολιτική Αριστερά, που μάλλον αντιλαμβάνεται τα ζητήματα κουλτούρας ως άλλη μια υποχρεωτική ποσόστωση όταν καταρτίζει ψηφοδέλτια ή την προσθήκη σε μια πολιτική εκδήλωση και λίγης μουσικής διασκέδασης. Λες και θα μπορούσε ποτέ να υπάρχει αγώνας για μια πιο όμορφη και ανθρώπινη ζωή και αυτός να μην είναι δεμένος με τον πολιτισμό.
Θα αποτελούσε παράλειψή μου να μην αναφερθώ στo ίχνος του έργου του Τσίρκα που βρίσκεται στις σελίδες του βιβλίου. Είναι ένα ίχνος που δεν προσπαθεί να κρυφτεί ούτε να μιμηθεί. Ενα ίχνος σεβασμού που ανοιχτά δηλώνει μια οφειλή που κανένας δεν θα μπορούσε να ξεχρεώσει.
Είμαι σίγουρος ότι έχουμε να διαβάσουμε ακόμα πολλές όμορφες σελίδες από τον Νικόλα στο μέλλον. Εξίσου σημαντική όμως είναι η υπενθύμιση ότι υπάρχει μια ολόκληρη γενιά που έζησε τη δεκαετία της ελληνικής κρίσης και δεν έχει χαθεί. Μια γενιά ανθρώπων με κοινά βιώματα, που παρά τις διαφορετικές διαδρομές έχει δημιουργήσει μια δική της γλώσσα επικοινωνίας. Μια γενιά που, όπως είπε ένας καλός φίλος σε μια συζήτηση για το συγκεκριμένο βιβλίο, «είναι παντού».
Πηγή: efsyn.gr
