Επένδυση στην παραγωγικότητα – Διέξοδος στην κρίση.
Στα πλαίσια καθετοποίησης της κτηνοτροφίας.
Η ελληνική κτηνοτροφία, κατά κύριο λόγο, βασίζεται στην εκτροφή αιγοπροβάτων. Περισσότερο από το 60% του συνόλου της γαλακτοπαραγωγής στη χώρα μας, είναι αιγοπρόβειο γάλα και ένα υψηλό ποσοστό των τυροκομικών μας προϊόντων, πάνω από το 80-85%, προέρχονται από αυτό. Εκτός αυτού, ένα γνώρισμα χαρακτηριστικό της ελληνικής κτηνοτροφίας είναι πολλές και διάσπαρτες κτηνοτροφικές μονάδες, μικρών και μεσαίων επαγγελματιών κτηνοτρόφων, χάριν και του γεωγραφικού ανάγλυφου της χώρας αλλά και του τρόπου με τον οποίο η κτηνοτροφία πέρασε από γενιά σε γενιά.
Έλενα Νάμινι Σύμβουλος Marketing
Ανέκαθεν ο Έλληνας κτηνοτρόφος τυροκομούσε. Απλά και παραδοσιακά, έφτιαχνε το τυρί, τη μυζήθρα, το κασέρι κλπ της οικογένειας. Σήμερα που οι εποχές επιβάλουν επιχειρηματική κτηνοτροφία και με την οικονομική κρίση να κάνει επιτακτικότερη αυτή την ανάγκη, η δημιουργία ενός «Οικογενειακού Τυροκομείου» είναι μια διέξοδος ανάγκης αφενός, αλλά και σύγχρονου επιχειρείν αφετέρου. Και γιατί; Γιατί η καθετοποίηση μιας κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης εμφανίζεται ως μονόδρομος, προκειμένου να επιβιώσει ο μικρομεσαίος κτηνοτρόφος, ο οποίος αποτελεί την ραχοκοκαλιά της Ελληνικής κτηνοτροφίας. Το κόστος εκτροφής και γενικότερης διαχείρισης, μιας κτηνοτροφικής μονάδας είναι υψηλότατο, οι κτηνοτρόφοι αντιμετωπίζουν τεράστια ζητήματα επιβίωσης και παραμονής στο χώρο. Η δημιουργία ενός «Οικογενειακού Τυροκομείου», του δίνει τη δυνατότητα να εισάγει μια οικονομική ισορροπία στη δραστηριότητά του. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια ατομική επιλογή, θα μπορούσε όμως να λειτουργήσει άριστα και ως μια πιο συλλογική προσπάθεια, με δυο, τρεις ή και περισσότερους κτηνοτρόφους ή με μια Ομάδα Παραγωγών.
Σε πάρα πολλές χώρες της Δ. Ευρώπης η καθετοποιημένη μορφή κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης υπάρχει και αναπτύσσεται οργανωμένα εδώ και χρόνια. Στη Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ιταλία , παράγονται εξαιρετικά και ανταγωνιστικά, διαφοροποιημένα προϊόντα, από τέτοιες αγροτικές φάρμες και αυτή η λειτουργία είναι προσαρμοσμένη και νομοθετικά αλλά και φορολογικά στο γενικότερο πλαίσιο που οι χώρες αυτές αντιμετωπίζουν την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα. Δυστυχώς στη Ελλάδα δεν υπήρξε μια δομημένη αγροτική στρατηγική προς αυτή την κατεύθυνση. Μέρος αυτής της αντιμετώπισης το βιώνουν οι αγρότες μας σήμερα. Εκτός τούτου η ασαφής και δυσνόητη πολλές φορές νομοθετική προσέγγιση, δημιούργησε παρερμηνείες και προσχώματα προς την κατεύθυνση της καθετοποίησης των κτηνοτροφικών επιχειρήσεων και του δικαιώματος της «απ’ ευθείας» πώλησης των παραγόμενων προϊόντων τους. Η ενημέρωση είναι ελλιπής και πολλές φορές σε επίπεδο αυτοσχεδιασμού. Εδώ και τρία χρόνια και με αφορμή άρθρο, που δημοσιεύθηκε στο «Ζωοκόμος, Σύγχρονη Κτηνοτροφία & Περιβάλλον» έγινε η πρώτη ανίχνευση ενδιαφέροντος και εν συνεχεία η λεπτομερής μελέτη των νομοθετικών διαδικασιών που σήμερα ισχύουν στη χώρα. Χρειάστηκε να περάσει μεγάλο διάστημα, έως ότου καταλήξουμε σε ένα ασφαλές Αγροτικό Project. Τον περασμένο Φεβρουάριο, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ζωοτεχνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, έγινε η πρώτη επίσημη παρουσίαση του «Οικογενειακού Τυροκομείου» στην έκθεση «Ζωοτεχνία» στα πλαίσια παρουσίασης μίας πιλοτικής καθετοποιημένης κτηνοτροφικής μονάδας, σε πραγματικές συνθήκες. Επομένως, το βέβαιο είναι ότι ο κτηνοτρόφος που αποφασίζει να καθετοποιηθεί, νομοθετικά μπορεί να το κάνει. Αρκεί να τηρήσει τις προβλεπόμενες προδιαγραφές στην κατασκευή της τυροκομικής του μονάδας, σύμφωνα με ότι προβλέπει το νομοθετικό πλαίσιο για την ασφάλεια διατροφικών προϊόντων και το αντίστοιχο πλαίσιο πιστοποίησης κατά HACCP . Από εκεί και πέρα θα πρέπει να φροντίσει να τοποθετήσει εξοπλισμό που να εντάσσει την τυροκομική του μονάδα στις «χαμηλής όχλησης», και εφ’ όσον αναφερόμαστε σε μια οικογενειακή, συγκεκριμένης παραγωγικής δυναμικής, που μπορεί να ξεκινά από 100 λιτ.., γάλα και να φτάνει στον 1 τόνο ανά τυροκόμιση, αν και ο μεγαλύτερος αριθμός των οικογενειακών κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων είναι από 300 έως 600 λίτρα περίπου.
Κόστος
Το κόστος εξαρτάται και διαφοροποιείται από κάποιες παραμέτρους:
- Το μέγεθος των κτηριακών εγκαταστάσεων.
- Τη δυναμικότητα της τυροκομικής παραγωγής και το είδος των προϊόντων.
- Και κάποιους επί μέρους παράγοντες που θα μπορούσαν να διαφοροποιηθούν από τόπο σε τόπο πχ αποχετευτικό δίκτυο, βόθροι λυμάτων, πολεοδομικές τακτοποιήσεις κλπ.
Ένα βασικό κόστος για μία ολοκληρωμένη επένδυση, 50 τ.μ. κτηριακών εγκαταστάσεων και δυναμικής 500 lit πρώτης ύλης (γάλα), με τον απαραίτητο εξοπλισμό ( κορφολόγο, βραστήρα, τυροτράπεζα, παγολεκάνη, αντλία, καλούπια) είναι περίπου 60.000, με δυνατότητα παραγωγής , φέτας, γιαουρτιού, κίτρινων τυριών και ότι προϊόντων προκύπτουν από τη διαχείριση του τυρογάλακτος (μυζήθρα, ανθότυρο κλπ).
Φυσικά δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερης ή και μικρότερης τυροκομικής δυναμικής από αυτή των 500lit. Οπότε αυτό το κάνει προσιτό σε μικρούς ή και μεγαλύτερους επαγγελματίες. Θα μπορούσαν να παραμείνουν ίδια τα κτηριακά τετραγωνικά και να φιλοξενεί τυροκόμιση 1000 lit. Στη περίπτωση αυτή βέβαια θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη το είδος των παραγόμενων προϊόντων, το διάστημα που θα πρέπει να παραμείνουν στο χώρο του ωρημαντηρίου μέχρι να είναι έτοιμα προς διάθεση και ποιοι θα είναι οι αρκούντες χώροι. Το ζητούμενο είναι ένα τυροκομείο να είναι λειτουργικό και να μπορεί να αδειοδοτηθή. Διαφορετικά δεν θα μπορεί να προβεί σε εμπορία των προϊόντων του.
Διαδικασία
Ας δούμε εν συντομία ποιος είναι ο δρόμος που θα πρέπει να ακολουθήσει ένας κτηνοτρόφος, ώστε να προχωρήσει με ασφάλεια στην ίδρυση μια μικρής οικογενειακής τυροκομικής μονάδας, όπως επίσης και ποιες είναι οι παγίδες. Το πρώτο που θα πρέπει να κάνει είναι να επιλέξει το χώρο που θα ιδρύσει τη τυροκομική μονάδα του και να διερευνήσει σε τι πολεοδομικό καθεστώς υπάγεται. Να δει τους χαρακτηρισμούς των Χρήσεων Γης, προκειμένου να αποκλείσει το ενδεχόμενο, να είναι υψηλής παραγωγικότητας περιοχή και να μη μπορεί να κτίσει. Ο οικείος Δήμος, η Πολεοδομία ,η διεύθυνση Ανάπτυξης της οικείας Περιφέρειας και τέλος η Κτηνιατρική υπηρεσία είναι οι φορείς εκείνοι με τους οποίους θα συνεργαστεί πριν ακόμη αρχίσει το Έργο μέχρι και το τελικό στάδιο της αδειοδότησης. Σχετικά με τις παγίδες, δε θέλω να τις θέσω ως παγίδες, θεωρώ ότι είναι άγνοια εκ μέρους του κτηνοτρόφου ή επαγγελματία που θέλει να κάνει μια μικρή τυροκομική μονάδα και παραφληροφόριση ή εσφαλμένη ενημέρωση και καθοδήγηση, εκ μέρους ανθρώπων του ευρύτερου χώρου, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μια σύγχυση ή και να έχουν χάσει χρήματα χωρίς να έχουν αδειοδοτημένο τυροκομείο. Πρέπει να μειωθεί τη σύγχυση που πλανάται αλλά και η ανασφάλεια των κτηνοτρόφων. Μετά, ένα σημαντικό είναι να αντιληφθούν οι ενδιαφρόμενοι τις προδιαγραφές, έτσι θα μπορέσουν και να προφυλαχθουν και να καταλήξουν σε σωστές επιλογές.
Χρηματοδότηση
Το μόνο επενδυτικό πρόγραμμα που δικαιολογεί και εμπεριέχει επιλεξιμότητα για μικρές τυροκομικές μονάδες, είναι τα κατά τόπους Leader. Σε κάποιους νομούς είναι σε εξέλιξη, σε κάποιους έχουν λήξει ή δεν έχουν προκυρηχθή. Είναι το μόνο που έχει προϋπολογισμό στα πλαίσια των δυνατοτήτων ενός μικρομεσαίου κτηνοτρόφου και είναι αρκετά ευέλικτο. Δυστυχώς αν και η στροφή προς το πρωτογενή τομέα θεωρείται επιβεβλημένη ανάγκη, δεν υπάρχουν οι πολιτικές ώστε να υποστηριχθεί και ουσιαστικά. Βέβαια η τυροκομική επιχείρηση εντάσσεται στη μεταποίηση, η απαρχή της όμως στη προκειμένη περίπτωση είναι η καθετοποίηση των κτηνοτροφικών μονάδων, δηλ, του πρωτογενή τομέα. Δεν συμπεριλήφθηκαν ούτε στο ΕΣΠA οπότε οι δυνατότητες επιδότησης περιορίστηκαν εξαιρετικά. Υπάρχει βέβαια πάντα ο Αναπτυξιακός Νόμος, όμως είναι για μεγαλύτερες επενδύσεις μια και έχει πλαφόν προϋπολογισμού ως βάση. Επομένως αποκλείει τον μικρό κτηνοτρόφο.
Σήμερα μια εντελώς διαφορετική αντίληψη πρέπει να καλλιεργηθεί στους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα της οικονομίας και ιδιαίτερα με την κτηνοτροφία. Είναι η αντίληψη της επιχειρηματικής κτηνοτροφίας , με την καθετοποίηση της παραγωγής και στόχο την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων.
zookomos,gr
