Το Πάρκο των Ενάλιων Αρχαιολογικών Χώρων και Καταδυτικών Πάρκων στην περιοχή των Βορείων Σποράδων και Παγασητικού, ξεκινά την υλοποίησή του. Στόχος της Περιφέρειας Θεσσαλίας και των υπολοίπων φορέων είναι η λειτουργία της πρώτης φάσης το 2016 και αμέσως μετά η πλήρης ανάπτυξη του έργου. Σε συνάντηση των εκπροσώπων της Περιφέρειας και των Δήμων που αφορά, δηλαδή Αλοννήσου, Σκοπέλου, Σκιάθου, Νοτίου Πηλίου και Αλμυρού, που πραγματοποιήθηκε στην έδρα της Π.Ε. Μαγνησίας και Σποράδων, παρουσιάστηκε η πρόοδος του σχεδιασμού, τα επόμενα βήματα και τα χρονοδιαγράμματα του έργου.
Με Κοινή Υπουργική Απόφαση που δημοσιεύτηκε το Ιανουάριο του 2015 χαρακτηρίζονται ως επισκέψιμοι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι οι: περιοχή ναυαγίου Περιστέρας (Αλόννησος), περιοχή «Κίκυνθος» Δυτικού Παγασητικού, ναυάγιο «Τηλέγραφος» περιοχής Σούρπης και θέση «Άκρα Γλάρος» Δυτικού Παγασητικού. Οι χώροι αυτοί θα λειτουργούν ως «υποβρύχια μουσεία».
Όπως ανέφερε ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός: «Το φιλόδοξο σχέδιο για τη δημιουργία καταδυτικών πάρκων και επισκέψιμων ενάλιων αρχαιολογικών χώρων στη θαλάσσια περιοχή των Σποράδων και του Παγασητικού, βρίσκεται ένα βήμα πιο κοντά στην υλοποίηση. Μετά από μεγάλη προσπάθεια, συναντήσεις και συσκέψεις με τους εμπλεκόμενους φορείς και πιέσεις στα αρμόδια Υπουργεία, έγινε το πρώτο βήμα. Τέσσερα ναυάγια, χρονολογούμενα από τους κλασικούς έως τους βυζαντινούς χρόνους, πρόκειται να μετατραπούν σε «υποβρύχια μουσεία», στα οποία θα μπορούν να ξεναγούνται οι καταδυόμενοι επισκέπτες συνοδευόμενοι από δύτες αρχαιοφύλακες. Στόχος της Περιφέρειας Θεσσαλίας ωστόσο, είναι να δοθεί σταδιακά ανάλογη έγκριση και στα δέκα σημεία που καταγράφονται στη συνολική πρόταση, που έχει υποβληθεί για την ανάδειξη των ενάλιων αρχαιοτήτων της περιοχής».
Παράλληλα, ο περιφερειάρχης σημείωσε το γεγονός ότι όλες οι δυνάμεις του τόπου, στηρίζουν την ολοκλήρωση των διαδικασιών του έργου αυτού, που αφορά στην τουριστική ανάπτυξη σε ολόκληρη τη Θεσσαλία αλλά και τη χώρα. Το κόστος του όλου έργου είναι ιδιαίτερα μικρό μπροστά στο μέγεθος και τα οφέλη του. Το ίδιο μικρό είναι το χρονικό διάστημα που απαιτείται για τα έργα υποδομής έναντι του χρόνου για τις αδειοδοτήσεις και εγκρίσεις που απαιτήθηκε και απαιτείται να ληφθούν. Για την ολοκλήρωση του όμως χρειάζεται ταχύτητα από τους συμμετέχοντος φορείς
Η μορφή του τουρισμού, που αναπτύσσεται για πρώτη φορά, θα αποφέρει πολλαπλά οφέλη για όλους. Η αύξηση και επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, η αύξηση της απασχόλησης, η προβολή της περιοχής και της χώρας στο διεθνές περιβάλλον, η προστασία για πρώτη φορά των ενάλιων αρχαιοτήτων αλλά και του πλούσιου βυθού στις θέσεις των καταδυτικών πάρκων, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα αποτελέσουν πρότυπο ανάπτυξης για όλη τη χώρα. Η καθιέρωση της Θεσσαλίας ως προορισμός Κατάδυσης αποτελεί στοίχημα που θα επιτευχθεί. Είναι έργο «Εθνικής σημασίας», πρωτοπόρο και καινοτόμο, ευρωπαϊκού αλλά και διεθνούς ενδιαφέροντος, που αξίζει της προσοχής και της στήριξης όλων.
Ο δήμαρχος Αλοννήσου κ. Πέτρος Βαφίνης τόνισε: «Μετά από μεγάλη προσπάθεια από την Περιφέρεια Θεσσαλίας, φτάνουμε αισίως στην υλοποίηση των πρώτων υποβρυχίων μουσείων στις Σποράδες και τον Παγασητικό. Πρόκειται για έργα σημαντικά, που θα βοηθήσουν στην περεταίρω τουριστική ανάπτυξη, τόσο των Σποράδων, όσο και ολόκληρης της Θεσσαλίας. Από την πλευρά μας ως Δήμος, καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια να ολοκληρώσουμε τις απαραίτητες υποδομές για να μπορέσουν να λειτουργήσουν τα μουσεία αυτά».
Όπως έγινε γνωστό, στην πρόταση της Περιφέρειας Θεσσαλίας, καταγράφονται ακόμη ως επισκέψιμοι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι, για τη δημιουργία υποβρύχιων Μουσείων τα εξής ναυάγια: Κλασικό ναυάγιο της Νήσου Περιστέρας, Βυζαντινά ναυάγια Περιστέρας, Ναυάγιο Ακρωτηρίου «Τσέλιος», Ναυάγιο βόρεια του όρμου του «Αγ. Δημητρίου» Αλοννήσου, Ναυάγιο Σκάντζουρας, Κλασσικό Ναυάγιο νήσου Φαγκρούς, Πελαγονήσι, Ναυάγιο στη θέση Κάτεργο Κυρά-Παναγίας, Οικισμός Ψαθούρας, Ναυάγιο Βραχονησίδας Μέλισσα.
Ειδικότερα :
– το Επιχειρησιακό Σχέδιο του όλου έργου, μετά από πλήρη διαβούλευση, ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο 2014 και εγκρίθηκε από την Περιφέρεια Θεσσαλίας. Η παρακολούθηση και παραλαβή του έγινε από κοινή επιτροπή στην οποία μετείχαν εκπρόσωποι της Περιφέρειας και των Υπουργείων Πολιτισμού και Περιβάλλοντος. Με τον τρόπο αυτό, το Σχέδιο αφενός οδηγεί σε έργο αποδεκτό από τα συναρμόδια υπουργεία, αφετέρου υποστήριξε την προώθηση νομοθετικών ρυθμίσεων και διαδικασιών για τη λειτουργία έργων του τύπου αυτού, που πρώτη φορά ανοίγουν στη χώρα.
– Δημοσιοποιήθηκε από τη Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Πρόσκληση για υποβολή προτάσεων έργων του Σχεδίου στο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας. Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί «έργο προτεραιότητας» στο ΕΣΠΑ λόγω της σημαντικότητάς του.
– Τον Οκτώβριο 2014 δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ η τροποποίηση του σχετικού άρθρου περί ίδρυσης και λειτουργίας Καταδυτικών Πάρκων στη χώρα, διαδικασία που αναμένονταν για πολλά χρόνια να απλοποιήσει και εξειδικεύσει το έως σήμερα καθεστώς.
– Τον Ιανουάριο 2015 εγκρίθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, η Μελέτη ανάδειξης Επισκέψιμων Αρχαιολογικών Χώρων σε θαλάσσιες περιοχές των Νήσων Σποράδων και Δυτικό Παγασητικό Περιφέρειας Θεσσαλίας.
– Τον Ιανουάριο 2015 δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ η Κ.Υ.Α. «Ίδρυση Εναλίων Επισκέψιμων Αρχαιολογικών Χώρων σε θαλάσσιες περιοχές των Νήσων Σποράδων και στον Δυτικό Παγασητικό της Περιφέρειας Θεσσαλίας», μετά τη λήψη όλων των απαιτούμενων γνωμοδοτήσεων και έγκριση του Κ.Α.Σ. Με την Κ.Υ.Α. αυτή, χαρακτηρίζονται ως επισκέψιμοι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι οι : περιοχή ναυαγίου Περιστέρας (Αλόννησος), περιοχή «Κίκυνθος» Δυτικού Παγασητικού, ναυάγιο «Τηλέγραφος» περιοχής Σούρπης και θέση «Άκρα Γλάρος» Δυτικού Παγασητικού. Οι χώροι αυτοί λειτουργούν ως «υποβρύχια μουσεία». Η Κ.Υ.Α. ορίζει τους όρους και προϋποθέσεις στους οποίους θα βασιστεί η εφεξής πρόοδος του Έργου.
Σημειώνουμε ότι έως σήμερα, εκτός του ναυαγίου στην Πύλο, αντίστοιχη Κ.Υ.Α. δεν έχει εκδοθεί για άλλη περιοχή της χώρας. Η έγκριση που δόθηκε για τις 4 θέσεις ενάλιων αρχαιοτήτων, αποτελεί την έναρξη του Έργου , αλλά και κάθε αντίστοιχου για τη χώρα. Αποτελεί το «πιλοτικό» έργο στη χώρα , που θα οδηγήσει και σε επόμενα αντίστοιχα.
– Συντάχθηκε και υποβλήθηκε η πρόταση του Υπουργείου Πολιτισμού για ένταξη έργου στο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας, που αφορά στους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους. Η πρόταση εξετάζεται για ένταξη.
– Το έργο που αφορά στις χερσαίες εγκαταστάσεις , στη δημοσιότητα του έργου και κάθε άλλη ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία του Πάρκου των Εναλίων Αρχαιολογικών Χώρων, προωθείται σε συνεργασία Περιφέρειας και αρμοδίων Δήμων. Ορίζοντας ολοκλήρωσης είναι το τέλος του 2015.
– Το έργο που αφορά στα Καταδυτικά Πάρκα, προωθείται σε συνεργασία Περιφέρειας και όλων των Δήμων που αφορά. Στόχος η εκπόνηση όλων των μελετών που απαιτούνται για την έκδοση της Κ.Υ.Α. ίδρυσης των Καταδυτικών Πάρκων. Ο περιορισμός της απόστασης των 3 ναυτικών μιλίων από ενάλια αρχαιότητα, για τη δυνατότητα ίδρυσης Καταδυτικού Πάρκου που υπάρχει στον ισχύοντα νόμο, δεν κατέστη δυνατόν να αρθεί έως σήμερα, αλλά επαναπροωθείται στο Υπουργείο Πολιτισμού ως κοινό, δίκαιο και αρχαιολογικά αποδεκτό αίτημα.
– Κάθε Δήμος θα οριστεί φορέας λειτουργίας για το έργο της περιοχής του, μέσα από προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης που προβλέπεται από την Κ.Υ.Α. και προωθείται σχετικά.
