H Bυζαντινολόγος Κρυσταλία Μαντζανά & προϊσταμένη της 19ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων μιλά στην Χρύσα Ξάνθη για τα ευρήματα στο χώρο των παλαιών Φυλακών και για τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη στη Θεσσαλία .
Πρόσφατα ανακαλύφθηκαν δύο οθωμανικά λουτρά στις παλιές φυλακές Τρικάλων! Αληθεύει ότι είναι τα μοναδικά στην Ελλάδα;
Στα ερευνητικά ενδιαφέροντα της 19ης Ε.Β.Α είναι και η αποκάλυψη του οθωμανικού λουτρού, κτίσμα του Οσμάν Σαχ, στο χώρο του κτηριακού συγκροτήματος των παλαιών φυλακών Τρικάλων. Συγκεκριμένα στο ισόγειο του κεντρικού διωρόφου κτίριου μετά από διερευνητικές εργασίες της 19ης Ε.Β.Α, εντοπίσθηκε λιθόκτιστο κτίσμα που ταυτίζεται με λουτρικό κτίσμα. Η τετράγωνη και μεγάλη κάτοψη του κτίσματος και η ύπαρξη δύο εισόδων σε συνδυασμό με τις πληροφορίες του οθωμανού περιηγητή, Evliya Celebi μας οδηγεί στην διπλή χρήση των λουτρών (λουτρά ανδρών και γυναικών). Το σύστημα τοιχοποιίας και τα επιμέρους αρχιτεκτονικά στοιχεία (οξυκόρυφο τόξο, σταλακτίτες, δεξαμενές, εστία χώρος θερμαστών), καθώς και η γειτνίασή του με το Κουρσούμ Τζαμί, τοποθετούν το συγκρότημα στα μέσα 16ου αι. και ίσως πρόκειται για τα δίδυμο λουτρό του Οσμάν Σαχ, έργο του Σινάν πασά.
Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ στο επιχειρησιακό πρόγραμμα Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας – Ηπείρου 2007-2013 υλοποιείται το έργο: «Προστασία-ανάδειξη Οθωμανικού λουτρού στο υπό δημιουργία κέντρο έρευνας Βασίλης Τσιτσάνης», σε δύο υποέργα με κύριο δικαιούχο τη 19η ΕΒΑ.
Το υποέργο 1: «Προστασία-ανάδειξη Οθωμανικού λουτρού στο κτίριο των παλαιών φυλακών Τρικάλων», με προϋπολογισμό 1.000.000,00€, εκτελείται απολογιστικά και με αυτεπιστασία από τη 19η ΕΒΑ και το υποέργο 2: «Επανάχρηση κεντρικού κτιρίου παλαιών φυλακών Τρικάλων – κέντρο έρευνας Βασίλης Τσιτσάνης», με προϋπολογισμό 2.000.000,00€ (1.816.109,00€ κοινοτική δαπάνη και 183.891,00€ από ίδιους πόρους του Δήμου Τρικκαίων), εκτελείται υπό την επίβλεψη της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου.
Οι εργασίες στο υποέργο 1 ξεκίνησαν 01-10-2014 με την πρόσληψη του απαραίτητου επιστημονικού και εργατοτεχνικού προσωπικού (2 πολιτικοί μηχανικοί, 2 αρχαιολόγοι και 15 εργατοτεχνίτες).
Οι εργασίες θα διαρκέσουν 14 μήνες, δηλαδή το έργο θα πρέπει να είναι έτοιμο τα Χριστούγεννα του 2015.
– Παλιότερα όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα Τρικάλων πήγαιναν στο αρχαιολογικό μουσείο Καρδίτσας! Τα Τρίκαλα τώρα μπαίνουν στη διαδικασία δημιουργίας! Ποιoς ο λόγος πιστεύετε; Δεν υπήρχαν τα κατάλληλα κονδύλια ή απλά λόγο αμέλειας;
Στόχος του έργου«Προστασία-ανάδειξη Οθωμανικού λουτρού στο κτίριο των παλαιών φυλακών Τρικάλων», είναι να αναδειχθούν όλες οι φάσεις εξέλιξης του συγκροτήματος, που είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ιστορία της πόλης, προστατεύοντας ταυτόχρονα ένα σημαντικό μνημείο, όπως τα οθωμανικά λουτρά.
Η 19η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στα πλαίσια του προγράμματος ΕΣΠΑ ολοκλήρωσε με αυτεπιστασία το έργο: «Αποκατάσταση τμημάτων τρίτου διαζώματος του βυζαντινού κάστρου πόλεως Τρικάλων», με προϋπολογισμό ύψους 700.000 ευρώ. Το κάστρο Τρικάλων σύμφωνα με το ιστορικό Προκόπιο κτίσθηκε εκ θεμελίων από τον Ιουστινιανό, τον 6ο μ.Χ, δέχθηκε επισκευές στα μετέπειτα χρόνια και κυρίως στα οθωμανικά αφού τα Τρίκαλα ήταν η διοικητική πρωτεύουσα της Θεσσαλίας.
Παράλληλα στην Π.Ε. Καρδίτσας η Υπηρεσία μας στα πλαίσια του προγράμματος ΕΣΠΑ υλοποίησε το έργο: «Αποκατάσταση τμημάτων τείχους και πυριτιδαποθήκης, και συντήρηση – προστασία αρχιτεκτονικών λειψάνων βυζαντινού κάστρου Φαναρίου Δ. Ιθώμης, Ν. Καρδίτσας», προϋπολογισμού 425.000 ευρώ.
Κτίσθηκε στα τέλη του 13ου αι., σε θέση μεγάλης στρατηγικής σημασίας, στο δυτικότερο άκρο της Δ. Θεσσαλίας ελέγχοντας μία από τις σημαντικότερες διαβάσεις της Πίνδου Ηπείρου- Θεσσαλίας και σε μια περίοδο που η περιοχή ήταν πεδίο ανταγωνισμού του Δεσποτάτου της Ηπείρου, του Βυζαντινού αυτοκράτορα και τοπικών γαιοκτημόνων.
Το αντικείμενο των εργασιών και των δύο κάστρων αφορά στην στερέωση, συμπλήρωση και αποκατάστασής τους με απώτερο στόχο την επισκεψιμότητά τους. Ταυτόχρονα δημιουργείται ένα φρουριακό σύμπλεγμα στη Δ. Θεσσαλία που σε συνδυασμό και τη σύνδεσή τους με τα άλλα κάστρα της Ανατολικής Θεσσαλίας αναδεικνύουν την σπουδαία οχυρωματική πολιτική αρχιτεκτονική, που θα μπορεί να θεωρηθεί πρωτεύον στόχος της επόμενης αναπτυξιακής περιόδου 2014-2020
Για την 19η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων όλα τα μνημεία είναι προτεραιότητά μας δεν ξεχωρίζουμε κανένα γιατί όλα τους έχουν ξεχωριστή θέση στον πολυάριθμα κατάλογο των μνημείων του νομού μας. Φυσικά πρωταρχικό μας μέλημα είναι ο χώρος των Μετεώρων, μνημείο εγγεγραμμένο στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, γιατί πρόκειται για μνημείο φύσης, λατρείας και τέχνης, μνημείο που προσελκύει εκατομμύρια επισκεπτών από όλο τον κόσμο. Τονίζουμε επίσης το ενδιαφέρον που δείχνουν εκατοντάδες τηλεοπτικά και κινηματογραφικά συνεργεία για κινηματογραφικές λήψεις στα Μετέωρα με πρώτα στον κατάλογο της Κίνας και Ιαπωνίας.
