ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ
Η Αθλητική παράδοση της πόλης των Τρικάλων είναι ένα γεγονός το οποίο δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Ο Αθλητισμός των Τρικάλων από το 1896 μέχρι σήμερα κυριαρχεί στα αθλητικά δρώμενα της χώρας. Οι επιτυχίες των τρικαλινών αθλητών και αθλητριών είναι αξιόλογες και ο αιωνόβιος (118) Γυμναστικός Σύλλογος Τρικάλων επί σειρά ετών αναδείχτηκε ο πρώτος και καλύτερος επαρχιακός σύλλογος της Ελλάδας και εκτός ανάμεσα σε όλους τους συλλόγου της χώρας.
Στόχος και σκοπός του Μουσείου είναι η διάσωση, μελέτη, προστασία και προβολή των ιστορικών τεκμηρίων της αθλητικής κληρονομιάς των Τρικάλων αλλά και γενικότερα η ανάδειξη της πολιτιστικής και επιστημονικής αξίας του αθλητισμού.
Το ΔΙΑΜ ιδρύθηκε το 1998 έπαυσε να λειτουργεί το 2000 και το 2002 αποφασίζεται η επαναλειτουργία του ΔΙΑΜ στο Καστρακίδειο Ίδρυμα της Ιερας Μητρόπολης Τρίκκης & Σταγών. Με απόφαση της Μητρόπολης παραχωρείται το κτίριο στο Δήμο Τρικκαίων για τη λειτουργία αποκλειστικά και μόνο ως ΔΙΑΜ, οπότε και ανακαινίζεται.
Ο Γ.Σ.Τ. ιδρύθηκε το 1896, σταμάτησε τις εργασίες του το 1897 λόγω του Ελληνοτουρκικού πολέμου και ανασυστάθηκε το 1901. Ειδικότερα, στον τομέα του στίβου τα Τρίκαλα έχουν αναδείξει πολλούς λαμπρούς αθλητές και αθλήτριες, τόσο προπολεμικά όσο και μετά τον πόλεμο.
Και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι και οι δύο Έλληνες παγκόσμιοι πρωταθλητές Χρήστος Παπανικολάου (4ος Ολυμπιονίκης στο Μεξικό στο άλμα επί κοντώ το 1968 και παγκόσμιος πρωταθλητής 5,49 μ. 1970) και Σοφία Σακοράφα (παγκόσμια πρωταθλήτρια στο ακόντιο στα 74,20 μ. – Χανιά 1982) είναι γέννημα θρέμμα του θρυλικού ιστορικού Γ.Σ.Τ. και της Τρικαλινής γης. Δίκαια λοιπόν οι Τρικαλινοί, και όχι μόνο, ονόμασαν την πόλη μας «ΤΡΙΚΑΛΑ – ΠΟΛΗ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ».
Μια τέτοια λαμπρή παράδοση, την οποία δημιούργησαν εκατοντάδες ταλαντούχων αθλητών και αθλητριών, με την καθοριστική και ανεκτίμητη βοήθεια αφοσιωμένων αθλητικών παραγόντων, όπως οι αείμνηστοι Β. Πελίγκος, Γ. Τούφας και Αλ. Πιτυρίγκας, μολονότι δεν αμφισβητείται, εν τούτοις δεν είναι γνωστή στο ευρύτερο κοινό και ιδιαίτερα στους νέους εκείνους οι οποίοι δεν ασχολούνται με τον αθλητισμό.
- Βασίλειος Πελίγκος: Καθηγητής Φυσικής Αγωγής, διακρίθηκε ιδιαίτερα στο στίβο και στο ποδόσφαιρο και ως αθλητής και ως προπονητής. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση αθλητικών σωματείων και υπηρέτησε από διάφορες θέσεις τον τρικαλινό αθλητισμό. Υπήρξε εμπνευστής και πρωτεργάτης της δημιοργίας του Μουσείου για τη διάσωση των ιστορικών τεκμηρίων του αθλητισμού της πόλης των Τρικάλων.
- Γεώργιος Τούφας: Μια σημαντική προσωπικότητα για τον τρικαλινό αθλητισμό που συνέβαλε με τη δράση του στην πρόοδο και στην ανάπτυξη του αθλητισμού της πόλης των Τρικάλων.
- Αλέξανδρος Πιτυρίγκας: Από τους πρωτεργάτες του αθλητισμού, με πολύπλευρο και σημαντικό κοινωφελές έργο. Για περισσότερα από 50 χρόνια προσέφερε τα μέγιστα στην ανάπτυξη του τρικαλινού αθλητισμού, υπηρετώντας από διάφορες θέσεις, κυρίως ως πρόεδρος του Γυμναστικού Συλλόγου Τρικάλων.
Ο Βασίλης Πελίγκος υπήρξε και ο ίδιος ενεργό και δραστήριο μέλος της αθλητικής τρικαλινής οικογένειας, αφιέρωσε πάνω από είκοσι χρόνια για τη συγκέντρωση, ταξινόμηση και επεξεργασία του πλουσιότατου αλλά και πολύτιμου υλικού. Όλη αυτή η λαμπρή παράδοση δεν θα μπορούσε να συγκεντρωθεί, να ταξινομηθεί και να γίνει πλέον ένα Μουσείο μοναδικό, αν δεν υπήρχε ο ζήλος και η υπευθυνότητα του καθηγητή φυσικής αγωγής Β. Πελίγκου.
Η ύπαρξη του οφείλεται στις προσπάθειες ανθρώπων και φορέων της τοπικής κοινωνίας. Η πρώτη του συλλογή είναι πόνημα της πολύχρονης συλλεκτικής προσπάθειας του αείμνηστου Β. Πελίγκου ο οποίος αφουγκράστηκε την ανάγκη της διάσωσης μιας ζωής που χανόταν ραγδαία και εμπνεύστηκε τη δημιουργία του Μουσείου για την ανάδειξη της αθλητικής κληρονομιάς των Τρικάλων.
Έτσι δίνεται η δυνατότητα και η ευκαιρία στους παλαιότερους να θυμηθούν και στους νεότερους να γνωρίσουν τα επιτεύγματα των παλαιότερων. Τώρα οι Τρικαλινοί θα μπορούν με περηφάνια αλλά και με αποδείξεις να μιλούν για την αθλητική ιστορία του τόπου τους και να την επικαλούνται όπου χρειάζεται.
Το ΔΙΑΜ περιλαμβάνει όλο φωτογραφικό υλικό των μεγάλων αθλητών από το 1896 μέχρι και σήμερα μετάλλια, κύπελλα, βραβεία, διπλώματα, σφραγίδες, κριτικές εφημερίδων, χειρόγραφα, αναμνηστικά συμμετοχών, προσωπικά αντικείμενα επιφανών παλιών και νέων αθλητών και άλλα ντοκουμέντα που αποδεικνύουν τη δίκαιη πρωτοκαθεδρία της πόλης στον ελληνικό αθλητισμό.
Βασίζεται στο συλλεκτικό υλικό του Β. Πελίγκου, καθηγητή φυσικής αγωγής, στο αρχείο του καθηγητή ιατρικής και προέδρου του Ε.Ε.Σ. Σπύρου Μπονώτη, στα πρωτογενή αρχεία του ιστορικού Γυμναστικού Συλλόγου Τρικάλων και άλλων αθλητικών συλλόγων της πόλης, στις δωρεές και προσφορές επώνυμων αθλητών και απλών συνδημοτών.
Μέσα από όλο αυτό το υλικό παρουσιάζονται η ιστορία του αθλητισμού της πόλης και οι πρωτεργάτες από το 1896 έως σήμερα. Επίσης παρουσιάζονται τα επιτεύγματα των νεότερων αθλητών και οι προσδοκίες για το μέλλον.
Η έκθεση αναπτύσσεται στους δυο ορόφους του Μουσείου και έχει δομή θεματική.
Στο ισόγειο παρουσιάζεται το ιστορικό (και εκπαιδευτικό) τμήμα του τοπικού αθλητισμού και περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:
- Πρωτεργάτες του αθλητισμού των Τρικάλων
- Ορειβασία – Χιονοδρομία
- Παλιοί και νέοι τρικαλινοί αθλητές (όπως ο Χρήστος Παπανικολάου, η Σοφία Σακοράφα, οι αείμνηστοι Γιώργος Τσιάντας και Βαγγέλης Σκούρας κ.α.)
Στον Α’ όροφο παρουσιάζονται οι ενότητες:
- Παλιοί και σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες
- Αίθουσα τροπαίων (κύπελλα και διακρίσεις) του Γ.Σ.Τ.
- Αίθουσα Β. Πελίγκου
- Αίθουσα Β. Μπονώτη
- Αίθουσα ΤΕΦΑΑ
- Αθλήματα με τροχούς
- Παραολυμπιακοί – Παγκόσμιος Αθλητισμός – Έλληνες και ξένοι πρωταθλητές
