Η Ελληνική Κυβέρνηση προέβη το 2009 στη χορήγηση αποζημιώσεων ύψους 425 εκατομμυρίων ευρώ στους αγρότες που επλήγησαν από τις θεομηνίες. Ως Υπουργός, τότε, Αγροτικής Ανάπτυξης, με την από 18/3/2009 επιστολή μου (αρ. πρωτ. 1678) στην τότε Επίτροπο Γεωργίας κα Μπόελ αιτιολογούσα επαρκώς τους λόγους που οδήγησαν στη πράξη αυτή.
Στην επιστολή μου εκείνη παρουσιάζονταν, επίσης, η νομιμότητα της καταβολής των αποζημιώσεων των 425 εκατομμυρίων ευρώ, με την επισήμανση ότι αυτές αποτελούν ζημιές οι οποίες αποζημιώνονται από τον ΕΛΓΑ και όχι από την ΕΕ όπως λανθασμένα γράφεται. Συνεπώς οι αποζημιώσεις αυτές καλύφθηκαν από εθνικούς πόρους: ένα μέρος (περίπου 170 εκατομμυρίων) από ασφαλιστικές εισφορές των αγροτών και το υπόλοιπο μέρος από δάνειο που συνήψε ο ΕΛΓΑ με ελληνικές τράπεζες και που εξοφλείται εν τω μεταξύ με τις τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές των αγροτών.
Σημειώνεται, επίσης, πως: πρώτον, οι ζημιές ήταν υπαρκτές (τις βεβαιώνουν και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί) και, συνεπώς, τα αιτήματα των αγροτών για αποζημιώσεις βάσιμα. Η ύπαρξη και η έκταση των ζημιών, εκείνων, αλλά και τα ζημιογόνα φυσικά φαινόμενα είχαν καταγραφεί σε πάνω από 200 έγγραφα, που στάλθηκαν στον ΕΛΓΑ σε τελείως ανύποπτο χρόνο: από την άνοιξη έως το τέλος του 2008!! (πριν δηλαδή αναλάβω την ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.) Τα έγγραφα εκείνα είχαν ως αποστολείς Περιφερειάρχες, Νομάρχες, Δημάρχους, Ενώσεις Συνεταιρισμών, Ινστιτούτα (πχ Βάμβακος), Κέντρα Ποιοτικού Ελέγχου (πχ Βάμβακος, σιτηρών κλπ), υποκαταστήματα του ΕΛΓΑ και άλλους κρατικούς και επιστημονικούς φορείς. Όλα, μάλιστα, τα έγγραφα αυτά υποβλήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (αρ. πρωτ. 1678/18-3-2009).
Δεύτερον, η διαδικασία που ακολουθήθηκε υπήρξε απόλυτα σύμφωνη και με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και την ελληνική νομοθεσία. Γιατί, τα ζημιογόνα γεγονότα (που προκάλεσαν τις ζημιές στις αγροτικές καλλιέργειες την περίοδο 2008 και 2009) δικαιολογούν αποζημιώσεις μόνον με εθνικούς (και όχι ευρωπαϊκούς) πόρους. Η τότε, λοιπόν, ελληνική κυβέρνηση προχώρησε στην παροχή αποζημιώσεων τηρώντας απαρέγκλιτα τη διαδικασία, που προβλέπεται από την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία.
Εξάλλου, ως προς την παραβίαση της αρχής του ανταγωνισμού που αποτελεί κατά την ευρωπαϊκή νομοθεσία την αιτία της τιμωρίας της χώρας μας (αυτό δηλαδή είναι το παράνομο) παρατηρούμε πως η μείωση της παραγωγής σε ποσοστό άνω του 20% και η ποιοτική υποβάθμιση (όπως συνέβη στο ελληνικό παράδειγμα) αναμφίβολα διαμόρφωσαν συνθήκες ανταγωνισμού πολύ δυσμενέστερες για τους Έλληνες αγρότες έναντι των ξένων συναδέλφων τους. Είναι χαρακτηριστικό, πως εισαγωγείς ορισμένων χώρων (όπως είναι κυρίως η Ιταλία) αρνήθηκαν να αγοράσουν το ελληνικό σκληρό σιτάρι, λόγω της υποβαθμισμένης ποιότητάς του. Τέλος τηρήθηκε με ακρίβεια και η διαδικασία του κανονισμού του ΕΛΓΑ (όπως κυρώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση) όσον αφορά στη διαπίστωση των ζημιών και τον ορισμό της έκτασής τους.
Και τρίτον, τα 425 εκατομμύρια ευρώ που δόθηκαν το 2009 στους αγρότες για τις ζημιές που υπέστησαν οι καλλιέργειές τους το 2008 δεν αποτελούν κρατικές ενισχύσεις. Ωστόσο, και αν δυνητικά χαρακτηρίζονταν ως κρατικές ενισχύσεις, αυτές νομιμοποιήθηκαν με τον προσωρινό κανονισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που εκδόθηκε τον Οκτώβριο του 2009. Με τη θέση μας αυτή συντάχθηκε και ο Πρόεδρος του Γενικού Δικαστηρίου, ο οποίος με την απόφασή του (στις 14-9-2012, κατά την εκδίκαση των ασφαλιστικών μέτρων) δικαίωσε τη χώρα μας. Πρέπει, επίσης, να ξεκαθαρισθεί πως ο ισχυρισμός ότι ευνοήθηκαν δήθεν από τις αποζημιώσεις οι καλούμενοι (με ελληνικά και όχι ευρωπαϊκά κριτήρια) μεγαλοαγρότες, δεν είναι ακριβής. Η αλήθεια εν προκειμένω έχει ως εξής:
α) Το 77% (περίπου 510 χιλιάδες αγροτικές οικογένειες) έλαβε αποζημιώσεις μέχρι 500 ευρώ.
β) Το 21,5% (ποσοστό, που αντιπροσωπεύει περίπου (143) χιλιάδες αγροτικές οικογένειες) έλαβε αποζημίωση μέχρι 5000.
-Συμποσούμενες οι δύο παραπάνω κατηγορίες (α και β) καλύπτουν ένα ποσοστό (98,5%) (660.000 χιλιάδες αγροτικές οικογένειες από ένα σύνολο 666.000).
Είναι αλήθεια πως αποζημιώθηκε ένα ποσοστό 1,8% «μεγαλο-αγροτών» (αριθμός 6.000 περίπου). Αυτοί έλαβαν μεγαλύτερα ποσά διότι, διέθεταν μεγαλύτερες καλλιεργούμενες εκτάσεις και συνεπώς υπέστησαν μεγαλύτερες ζημιές. Σε κάθε περίπτωση πάντως οι αποζημιώσεις δόθηκαν εξ αντικειμένου και οριζόντια και επομένως δεν χαρίστηκε σε κανέναν ούτε ένα ευρώ.
Πιο συγκεκριμένα 277.261 παραγωγοί έλαβαν αποζημίωση έως 100 ευρώ, 233.284 έλαβαν αποζημίωση μεταξύ 100 και 500 ευρώ, 62.926 έλαβαν από 500 έως 1.000 ευρώ, 45.815 έλαβαν από 1.000 έως 2.000 ευρώ, 34.566 έλαβαν από 2.000 έως 5.000 ευρώ, 9.612 έλαβαν από 5.000 έως 10.000 ευρώ, 1.818 έλαβαν από 10.000 έως 15.000 ευρώ, 521 έλαβαν από 15.000 έως 20.000, 167 από 20.000 έως 25.000 ευρώ, 95 έλαβαν από 25.000 έως 30.000 ευρώ και τέλος 83 έλαβαν από 30.000 ευρώ και πάνω.
Υπενθυμίζω πως ανάλογοι καταλογισμοί ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων έχουν γίνει και στο παρελθόν. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα, επίσης, να θυμίσω πως πολλά κόμματα υπερθεμάτιζαν στο ζήτημα της καταβολής των αποζημιώσεων. Χαρακτηριστικότερο είναι το παράδειγμα του Γ. Παπανδρέου ο οποίος ασκώντας κριτική στη κυβέρνηση Κ. Καραμανλή δήλωνε (στην εφημερίδα Τα Νέα, 21 Ιανουαρίου 2009 καθώς και σε άλλες εφημερίδες και μέσα μαζικής ενημέρωσης) πως τα 500 εκ. ευρώ ήταν «ψίχουλα» και πως θα έπρεπε να δοθούν αποζημιώσεις τουλάχιστον 1 δις!. Δηλαδή, τότε, τα κόμματα δεν εξέφραζαν διαφωνία για τη χορήγηση των αποζημιώσεις αλλά για το μικρό ύψος τους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όμως αλλά και το Γενικό Δικαστήριο έκριναν ότι οι αποζημιώσεις αυτές συνιστούν κρατική ενίσχυση που αντίκειται στο Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αποφάσεις αυτές είναι προδήλως αβάσιμες και άδικες για τη χώρα μας και εκδόθηκαν κάτω από τις επικρατούσες στην Ευρώπη της κρίσης, αντιλήψεις, της πολιτικής των γενικευμένων περικοπών των δαπανών, ακόμα και εκείνων που αφορούν στις αδύναμες οικονομικά ομάδες. Ωστόσο, και οι «κρίνοντες κρίνονται». Άλλωστε, η ουσιαστική αλήθεια δεν αποδεικνύεται πάντοτε με δικαστικές αποφάσεις.
Σωτήρης Χατζηγάκης
Πρ. Υπουργός-Πρ. Βουλευτής Ν.Δ.
