Toυ Δημήτρη Τουφεξίδη
Εισαγωγή-πρόλογος: Ναι, ‘’συγκάτοικοι υπήρξαμε όλοι στην τρέλα’’. Ίσως ‘’έφταιξε ο μπούσουλας που(μας)… έστριψε, ίσως και το καράβι’’. Με τους εγκληματίες-δολοφόνους-άρπαγες κατακτητές τα ‘’βρήκαμε’’ τάχιστα, δουλεύοντας μετά από λίγα χρόνια ως …φιλοξενούμενοι εργάτες( gast-arbeider) στις φάμπρικες τους, τις χτισμένες με τα λεφτά των δικών μας συμμάχων. Βλέπετε, οι ηττημένοι είπαν ‘’καλώς ήλθε το δολάριο’’ του σχεδίου Μάρσαλ, ενώ εμείς ως νικητές κρατήσαμε …αλεξιβρόχιο. Ξεχάσαμε το Δομένικο, το Δίστομο, το Δοξάτο, την Κορμίστα, τα Κερδύλια, το Μεσόβουνο, τη Μουσιωτίτσα, την Ιεράπετρα, τους Λιγγιάδες, το Μονοδένδρι, τη Δράκεια, τα Καλάβρυτα, την Κάνδανο, το Κομμένο, την Καισαριανή, τον Χορτιάτη, το Κοντομαρί, την Καστανιά, την Κρανιά και άλλα πολλά. Άλλωστε, ήταν …φίλοι μας οι Γερμανοί. Η ρήσις ανήκει στον πρώτο κατοχικό ‘’πρωθυπουργό’’(μας), ο Δήμος Σταρένιος απλώς την αναπαράγει σε ταινία του 1971.
Αίτια: Γιατί όμως δεν τα ‘’βρήκαμε’’ μεταξύ μας; Το μίσος, που στόχευε τον γείτονα, τον φίλο, τον αδελφό το ίδιο, δεν ήτο ουρανόσταλτο. Ανήλθαν στην επιφάνεια μετά την κατοχή κρυμμένα πάθη, βεντέτες και πάσης φύσεως προσωπικές διαφορές . Με δεδομένο ότι ο καθείς κρατούσε και ένα όπλο, αρκούσε μία μικρή σπίθα. Οι καθοδηγούμενες έξωθεν φατρίες εκδήλωσαν αμέσως τον διακαή πόθο τους για την απόκτηση του τεράστιου …μπεζαχτά (ταμείου), ευσχήμως ειπείν, της εξουσίας. Οι ξένοι πάτρωνες (μας), που έκαναν τα δικά τους παίγνια, το εκμεταλλεύτηκαν. ‘’ Αντιμετωπίστε την Ελλάδα ως κατεχόμενη χώρα’’ ο ένας. ‘’Σβαρνούτ’’ (μαζέψτε τα) ο άλλος, όταν δεν του ‘’βγήκε’’. ‘’Κάψτε τους’’(να δοκιμάσουμε τα ναπάλμ), η ωμή και καταλυτική διαταγή του νεήλυδος αφέντη. Δεν πείθομαι ότι η τότε λεηλατημένη και ημι-κατεστραμμένη χώρα μας προέβη σε έναν εμφύλιο λόγω …ιδεολογίας, έχοντας δύο τουλάχιστον εκατομμύρια αναλφάβητους στα οκτώ (στοιχεία της απογραφής του 1956) και ξυπόλητα, πεινασμένα παιδιά.
Πριν 20 περίπου έτη βρισκόταν στην εποχή των φουστανελοφόρων λήσταρχων, Γιαγκούλα και Τζατζά. Ήταν βέβαια και παντελώς άγνωστη, η έννοια ‘’ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ’’. Απόδειξη είναι το γεγονός μετά τον Γερμανικό βομβαρδισμό των Τρικάλων στις 15-4-1941. Τα καταστήματα και οι οικίες υπέστησαν άγρια λεηλασία (πλιάτσικο κοινώς), από …συμ-πολίτες(!) των πέριξ οικισμών και χωριών. Φανταστείτε το: η χώρα δεχόταν δεύτερη εισβολή κατακτητών και αυτοί έκλεβαν …πυτζάμες τις οποίες από άγνοια φορούσαν κατόπιν στα καφενεία …πάνω από τα ρούχα, ως λάφυρα. (Είναι αληθές, δεν πρόκειται για σκηνή από έργο των Μόντυ Πάιθον).
Αποτελέσματα του εμφυλίου: Ιδού η κατάσταση, όταν λοιπόν ‘’τα πολυβόλα σωπάσαν’’. ‘’Μιλώ για τα σωριασμένα κουφάρια στους δρόμους’’ 70.000 ενόπλων Ελλήνων (2.864 τις πέντε τελευταίες ημέρες!!!) όταν στο μέτωπο της Αλβανίας είχαμε 13.000. Μιλώ για τα 47.000 ‘’σπίτια που χάσκουνε δίχως παράθυρα’’, τα 240 βιομηχανικά κτήρια, τις 800 οδικές και σιδηροδρομικές γέφυρες. Μιλώ για τους 56.000 πρόσφυγες με ‘’κομμένα τα γεφύρια πίσω τους’’. ‘’Μιλώ για τα προαύλια των φυλακών και για το δάκρυ των μελλοθανάτων’’. Μιλώ για το 1,5 εκατ. ζώων (όχι …συντροφιάς), που χάθηκαν. Η πληγή, κυρίως η ιδεολογική, παραμένει χαίνουσα, παρά την πάροδο μερικών γενεών. Λειτουργεί ακόμη, ως τροχοπέδη στην ποιότητα της όποιας συν-εννόησης (μας). Παραθέτω εδώ την στιχομυθία από την αγαστή συνάντηση των αρχηγών του εμφυλίου πολέμου (μας) Τσακαλώτου-Βαφειάδη το 1984, λίγο πριν το φυσικό τέλος τους: Κάναμε λάθος τότε-Μάλλον, στρατηγέ μου. Σημειωτέον: από τα αμέτρητα ‘’πυρά’’ που εδέχθη η πρωτοβουλία τους(σύνηθες αυτό), τα περισσότερα ήσαν …φίλια.
Προϊστορία: Υπήρξαν, για τους γνώστες της Ιστορίας, αρκετοί εμφύλιοι(μας) πριν από αυτόν. Μόνο κατά την διάρκεια της Επαναστάσεως (1821-1830) …τελέσαμε κάνα- δύο, κατοχυρώνοντας παγκόσμια πρωτοτυπία. Ου μακράν, το 1831(!) …ποιήσαμε ακόμη έναν, καίγοντας τα ΔΥΟ(2) κρατικά(τα άλλα ήταν …ιδιωτικά) πολεμικά πλοία μας, τα αποκτηθέντα με δάνεια. Ίσως τα γεγονότα ενέπνευσαν τους αγωνιστές της αντίστασης 1941-44, να …οργανώσουν και άλλον κατά την διάρκεια της(όρα, μάχη Άρτας). Κατεγράφησαν βεβαίως- βεβαίως ενδιάμεσα και άλλοι, με την μορφή κινημάτων, διχασμών, δικτατοριών, με αρκετούς νεκρούς, αλλά ετούτος (1946-49), κρατά τα σκήπτρα σε αριθμούς και …μέγεθος μίσους. Οι ταινίες γουέστερν στους καυγάδες των ποτοπωλείων αντέγραψαν κατά κόρον τα περιβόητα Σανιδικά(μας) το 1902, όταν με …σανίδες από οικοδομές, αλληλο-δερνόμασταν επί πέντε(5) ημέρες, έχοντας ισοψηφία στις εκλογές. Ως πρωτοπόροι πάντα, ‘’Αμέρικαν μπαρ το κάναμε’’. Για …παρηγοριά, αναφέρω τους εμφυλίους της Αρχαίας Ελλάδος, των επιγόνων του Μ. Αλεξάνδρου, της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (ειδικά της Ανατολικής, της οποίας την σημαία λατρεύουμε), της Αγγλίας, της Αμερικής, της Κίνας, της Ισπανίας κλπ. Το δόγμα όλων τους: ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΤΣΕΚΟΥΡΙ στον γείτονα, στον αδελφό, στον πατέρα, στη μάνα, που ΔΕΝ ΣΥΜΦΩΝΕΙ μαζί μας. Θαυμάστε εδώ την αντί-ληψη και κατα-νόηση της Δημο-κρατίας, στην ιδέα της οποίας όλοι ώμοσαν.
Παρουσίαση: Στις φωτογραφίες βλέπουμε τους μαχητές των αντιπάλων παρατάξεων (μας) την περίοδο 1946-49. Οι μεν σκαρφαλωμένοι δίκην εριφίων, οι δε στον ποταμό Άραχθο, απαθανατίζονται όλοι ‘’ψηλά, στου Διγενή τ΄αλώνια’’. Δυστυχώς, ‘’εκτός από τη μάνα τους, κανείς δεν τους θυμάται’’, απλώς είναι πιόνια των ‘’μισθοφόρων, που τους κυβερνούν’’. Όλοι τους νέα, πάμφτωχα παιδιά, φανατισμένα, στην πλειονότητα τους χωρίς καν στοιχειώδη μόρφωση, μαγεμένοι ‘’με στοιχειωμένες από τα χείλια τους σφυρίχτρες’’, έψαχναν οι μεν τους δε, όχι για να τους κατακτήσουν, όχι να τους υποδουλώσουν, όχι να εκμεταλλευτούν τον πλούτο τους. Απλά για να (τους) …σκοτώσουν, με σύνθημα: Et preterea censeo, Graesia(aliorum) delenda est. Αχ, ‘’τις καμένες πόλεις, τα νεκρά (σκελετωμένα)παιδιά θυμάμαι και το αίμα, Ερηνούλα μου’’…
Άγγιγμα καρδιάς: Χρόνια παρακαλούσα τον φίλο …Σποκ να με διακτινίσει ‘’πίσω’’, στις 30-8-1949, ακριβώς στις 5.40 π.μ. στο ύψωμα Κάμενικ του Γράμμου, όταν σταμάτησαν πια οι ‘’Έλληνες να τουφεκάνε …Έλληνες’’. Εκεί ψηλά, ακούγοντας ‘’τα σαλπίσματα των νικημένων στρατιωτών’’ ήθελα να ιδώ την ουράνια μορφή της Εκάβης, ‘’ανεμίζοντας για μία στιγμή το μπολερό της’’, να χαμογελά ικανοποιημένη για πολλοστή φορά μέσα σε τρείς χιλιετίες. Όμως, ο ‘’προηγμένος’’ αξιωματικός του Εντερπράιζ με ‘’μετέφερε’’ στο Δούσικο, στον Πορταϊκό ποταμό, τον Οκτώβριο του ΄47. Εκεί αντίκρισα δύο ένοπλα αδέλφια, Μικρασιάτικα πεντάρφανα προσφυγόπουλα, το καθένα στην αντίπερα όχθη. Ευτυχώς, δεν ήξεραν καλό σημάδι. Ήταν οι ίδιοι που μετά από λίγα χρόνια, με κράτησαν ως βρέφος τρυφερά στην αγκαλιά τους. Έφεραν δε και το επώνυμο μου… ‘’Είκοσι χρόνια τους ρωτούσα, που θάψαν την Ελένη’’ και εκείνοι απαντούσαν, ‘’μπορεί στο Άργος, στους αγρούς, μπορεί στην οικουμένη’’. (Ελένη-Όλγα εν προκειμένω- ήταν η μάνα τους. Την αποχαιρέτησαν ως νήπια, όταν έφυγε για εργασία στους αγρούς της Μακεδονίας.’’ Έσβησε’’ εκεί από τις κακουχίες το 1923. Τον τάφο της, δεν τον βρήκαν ποτέ).
Δωράκι: (στους πολλούς θιασώτες, του αλήστου μνήμης πολέμου). Ο μέγας Σακελλάριος, ‘’βάζει’’ τον Μαυρογιαλούρο και ρωτάει ΔΙΣ τον χωρικό που του επετέθη: Εσύ ρε πουλάκι μου, γιατί με ‘’βούτηξες’’ στα καλά καθούμενα; Η απάντηση: Σάμπως ήξερα και εγώ…
Απαισιόδοξη κατακλείδα: Το σημείωμα είναι αφιερωμένο στην σαν σήμερα, ανάπαυλα κατ΄εμέ, λήξη κατ΄άλλους, του μεγίστου εμφυλίου πολέμου(μας). Δυστυχώς η κατάρα της προαναφερθείσας Τρωάδος, (αχ, Οδυσσέα τι μας έκανες), μας κατατρέχει ακόμη . Παντού λυσσαλέες διαμάχες για το παραμικρό, με τους(σημερινούς) μεν και δε, να σαμποτάρουν κάθε προσπάθεια προόδου. Το βλέπετε και το ζείτε καθημερινά. Κανείς δεν οπισθοχωρεί ούτε χιλιοστό και αλίμονο εάν σταθείς κάπου ανάμεσα. Μόνον οι ευχές μας μένουν, αλλά αυτές δεν χρωματίζουν …ωά. Απέμεινε ως έσχατη λύση, αυτή των βαρβάρων, αλλά και εκεί ατυχία. ‘’Μερικοί έφτασαν από τα σύνορα και είπανε πως βάρβαροι δεν υπάρχουν. Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους; Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις’’. Δυστυχώς, ‘’μας καρτερούν, μαστιγωτές και συμπληγάδες’’.
