"Δημοσιογραφία είναι να δημοσιεύεις αυτά που κάποιος άλλος δεν θέλει να δημοσιευθούν." - Τζορτζ Όργουελ

13.2 C
Trikala

Οι μαυροσκούφηδες του Άρη

lafarm

Σχετικά άρθρα

 

MAYROSKOYFIDES B

Τον Απρίλιο στην Κολοκυθιά ο Άρης οργανώνει τον συντονισμό των τοπικών αρχηγείων. Για τις αναγκαίες μετακινήσεις του και για λόγους πρόνοιας συγκροτεί έναν έφιππο ουλαμό ως προσωπική του φρουρά. Οι επιλεγμένοι ένας κι ένας άνδρες θα γίνουν γνωστοί στο πανελλήνιο ως μαυροσκούφηδες.

Οι φήμες τούς θέλουν σκληρούς και πολεμοχαρείς ιππείς, άγριους σαν Τατάρους και αφοσιωμένους έως θανάτου στον αρχηγό τους. Όταν ο ποιητής Γιώργος Κοτζιούλας συνάντησε προς το τέλος του χρόνου τον Άρη με τους άνδρες του στα βουνά της Ηπείρου, έμεινε για ένα διάστημα μαζί τους. Όπως γράφει, κάποιοι θέλησαν να τον αποτρέψουν: «-Τι, με τους μαυροσκούφηδες θα πας; Δε φοβάσαι; Αυτοί είναι θηρία! »Μα εγώ έπαιζα μαζί τους σαν με αρκούδια μερωμένα».

MAYROSKOYFIDES A

Και ο ποιητικός του οίστρος καλπάζει: «Αυτό το σώμα, δημιουργημένο μες στη φωτιά του αγώνα, μας μεταφέρει σε παλιές εποχές, σ” έθιμα αρχαία, στον Αλέξανδρο με τους επιλέκτους του, στο Δαρείο με τους αθανάτους. […] Ο Άρης τούς πρόσεχε όσο ένας ηγούμενος τους καλογέρους. Για όποιον έχει ιδέα καλογερικής έμοιαζαν κάπως με κοινοβίτες. Είχαν αυτοδιοίκηση, κάναν συνελεύσεις. Σε ξένους όμως απαγορεύονταν να παρακολουθήσουν. […] Όλοι τους είχαν γένια εξόν από το Λέοντα και τον Ξάνθο. Αυτοί ήτανε παλικαρόπουλα ακόμα, όχι αγριοτρίχιδες σαν τους άλλους». (Κοτζιούλας)

Ο θρυλικός ουλαμός συγκροτήθηκε από πιστούς και δοκιμασμένους άνδρες των πρώτων ομάδων του αρχηγού, από κάποιους που είχε επιλέξει ο ίδιος στο Μαυρολιθάρι, για να τον συνοδεύσουν στην Αθήνα, και ορισμένους ακόμη που θα προσθέσει στην Κολοκυθιά. Μα δεν περιορίστηκε σε αυτούς∙ έπαιρνε από τα τοπικά αρχηγεία όποιον υποδείκνυαν οι διοικητές ως απείθαρχο, υπερβολικά σκληρό ή το αντίθετο. – Δώσ’ τον σ” εμένα έλεγε. Και μαζί του κατά κανόνα οι προβληματικοί μεταμορφώνονταν. «Στα χέρια του οι νεκροί ανασταίνονταν. Ένιωθες ντροπή να μη φανείς άξιος σε τέτοιο αρχηγό», λέει ο Νικηφόρος για αυτήν την αναπλαστική ικανότητα του Άρη.

Όταν ο έμπειρος Περικλής αντιμετώπισε τη φοβερή τρόικα του Αρχηγείου Δομοκού (Αχιλλέα, Δράκο, Βασιλειάδη), που τον είχαν προγράψει επειδή προσπάθησε να περιορίσει την ασυδοσία τους, ο Άρης έδωσε τη λύση. Πήρε μαζί του στους μαυροσκούφηδες τον πιο επικίνδυνο, τον Αχιλλέα, ο οποίος μόνο σε αυτόν υπάκουε∙ τοποθέτησε τον Βασιλειάδη στο Γενικό Αρχηγείο υπό το βλέμμα του και εκείνος μεγαλούργησε ως μπουρλοτιέρης και έστειλε τον Δράκο αρχικά σε άλλο αρχηγείο για να τον εντάξει αργότερα και αυτόν στους μαυροσκούφηδες.

Η συνήθης δύναμη του έφιππου ουλαμού ήταν γύρω στους 25 άνδρες∙ με τις αλλαγές, τους θανάτους και τις αρρώστιες αυτοί που αξιώθηκαν τον τίτλο δεν ξεπέρασαν συνολικά τους 35. Εκτός των Κωστούλα (Κώστα Καβρέντζη), υπασπιστή του αρχηγού, και Λέοντα (Γιάννη Νικολόπουλου), ιπποκόμου του, οι υπόλοιποι ήσαν:

Τζαβέλας (Γιάννης Αγγελέτος), Ντούλας (Κώστας Αθανασίου), Έκτορας (Γιάννης Μαδωνής), Καραϊσκάκης (Επαμεινώνδας Χαιρόπουλος), Μπαρμπαλιάς (Ηλίας Πριόβολος), Δράκος (Σωτήρης Δράκος), Αχιλλέας (Αναστάσιος Ελευθερίου), Σταυραητός (Γιώργος Καραχάλιος), Κόρακας (Χρήστος Ζυγούρης), Παπαφλέσσας (Κώστας Ζυγούρης), Βούλγαρης (Κώστας Κανέλλος), Κατσαντώνης (Μιχάλης Μουχρίτσας), Τάκης (Σπύρος Γάκης), Μοράβας (Νίκος Σακκάς), Μάρκος (Αντρέας Σκούρας), Φυσέκης (Γιώργος Φυσέκης), Ξάνθος (Γιώργος Γκίκας), Οκτωβριανός (Γιάννης Δρέγας), Βαρδούσης (Απόστολος Αμπλιανίτης), Τρομάρας (Χαράλαμπος Κατσούδας), Γιαννούτσος (Γιάννης Οικονόμου), Παρούσης (Ηλίας Ζιώγας), Αντρούτσος (Παναγιώτης Καρανίκας), Πανουριάς (Θωμάς Λάμπου), Λυκούργος (Αντρέας Καραγιαννόπουλος), Βόλγας (Γιάννης Νάνος), Μπάμπης (Χαράλαμπος Ψαρρός), Μανούσος (Γιάννης Σταθουλόπουλος), Μαυρομιχάλης (Στέργιος Φρίκης), Ατρόμητος (Δήμος Καραδήμος).

25Επίσης έχουν διασωθεί ελλιπή τα ονόματα «Λεπενιώτης», το πραγματικό μικρό του όνομα ήταν Γιάννης και σκοτώθηκε σε μια αποστολή στην Ήπειρο∙ «Χρήστος», από τα Μεσόγεια Αττικής∙ «Λυκουργάκος», ένας μικρός ομογενής από τις ΗΠΑ, που αποκλείστηκε λόγω Πολέμου στην Ελλάδα και τον πήραν μαζί τους∙ και δύο τρεις ακόμη που δεν κατορθώθηκε να διασταυρωθούν τα ονόματά τους. Κατά περιόδους στενή σχέση με τον έφιππο ουλαμό είχαν δύο από τους παλαιότερους και πιο πιστούς συντρόφους του αρχηγού∙ ο Κοκκινογέννης Λευτέρης Χρυσιώτης και ο μετακινούμενος από τμήμα σε τμήμα έμπιστος Πελοπίδας.

Οι μαυροσκούφηδες είχαν καπετάνιο τον Τζαβέλα και στρατιωτικό-εκπαιδευτή τον Καραϊσκάκη. Στην Αγία Τριάδα Ευρυτανίας θα φορέσουν τους μαύρους σκούφους που τους έχει παραγγείλει ο αρχηγός, όμοιους με τον δικό του∙ μερικοί είναι κατασκευασμένοι από το μαύρο γούνινο παλτό της Αυστραικής Τρούντη, που εκτελέστηκε στην Κολοκυθιά μαζί με 33 Γερμανούς αξιωματικούς και στρατιώτες που είχαν συλληφθεί αιχμάλωτοι.

Προσωρινά θα εξοικονομήσουν κάποια άλογα για τις μετακινήσεις τους, και στο Μαυρολιθάρι θα αποκτήσουν τα δικά τους∙ κάτι ατίθασα άλογα αναπαραγωγής, μεταφερμένα από το ιπποφορβείο της Λαζαρίνας, που δεν ανέχονταν αναβάτη. Με εντολή του Άρη οι μαυροσκούφηδες εκπαιδεύονται διαρκώς στην ιππασία από τον μικρόσωμο και στραβοκάνη Καραϊσκάκη, μόνιμο λοχία του Ιππικού. Αυτός μοιάζει να γεννήθηκε στη ράχη αλόγου. Τους ασκεί να ιππεύουν σωστά και όχι με τον χωριάτικο τρόπο, να υπερπηδούν εμπόδια, να γίνονται ένα με το άλογό τους, όταν χρειάζεται, να μάχονται και να πυροβολούν καλπάζοντας.

26«Βαρβάτα άτια και αναβάτες ήταν τα πιο ατίθασα και επιθετικά όντα που γνώρισε ποτέ ο τόπος», γράφει με φανερό θαυμασμό ο ακραίος εχθρός τους Κώστας Τριανταφυλλίδης. Η περίοπτη θέση των ανδρών του έφιππου ουλαμού κοντά στον αρχηγό οδηγούσε ορισμένους από αυτούς, τρεις τέσσερις ήσαν οι σατανάδες σε αυθαιρεσίες ή αυταρχισμούς. Εννοείται, κρυφά από τον Άρη, που δεν τους αναγνώριζε ιδιαίτερη μεταχείριση ή προνόμια έναντι των άλλων ανταρτών∙ αντιθέτως, εξαντλούσε κάθε όριο αυστηρότητας στις παρεκτροπές τους.

(…) Στους μαυροσκούφηδες ο Άρης ανέθετε πάντα τις πιο επικίνδυνες αποστολές. – Θα είστε άγγελοι και διάβολοι μαζί, τους έλεγε. Και, όπως φαίνεται από τη δική του γραπτή έκθεση για μια φονική μάχη, οι μαυροσκούφηδες στον πόλεμο ήσαν και τα δύο: «Τούτα τα παιδιά – όλα του έφιππου ουλαμού – στάθηκαν στο ύψος τους. Στις συμβουλές και παρατηρήσεις στους άλλους σαν σοφοί. Στη στοργικότητα σαν μανάδες. Σκληροί μέχρις απανθρωπισμού όταν τους διέταζα. Αποφασιστικοί και θαρραλέοι μέχρις αυτοθυσίας σ” όλες τις δουλειές».

Ο Ρούσος, αν και καταλογίζει στον Άρη ότι στην ομάδα των μαυροσκούφηδων δεν λειτούργησε ποτέ κομματική οργάνωση, δεν κρύβει τον θαυμασμό του για αυτούς: «Το πρώτο τους στοιχείο ήταν η αποφασιστικότητα και η αυτοθυσία ως το θάνατο. Ο Άρης ήταν τον ίνδαλμά τους, […] πέφτανε στη φωτιά στο όνομά του. […] Έχω μπροστά στα μάτια μου τις επικές μορφές των γεροδεμένων καβαλαραίων με τα πέτσινα γιλέκα ή τις τραγόμαλλες μαύρες κάπες, τις καλογερικές γενειάδες, τη σβέλτη ματιά και κίνηση, σπιρουνάτους και με το μαστίγιο στο χέρι».

Μα δεν παραλείπει να παραπονεθεί: «Όταν τύχαινε να επισκεφτεί τον έφιππο ουλαμό των μαυροσκούφηδων κανένα άλλο ανώτερο στέλεχος του αγώνα, τον υποδέχονταν ειρωνικά: »- Καλώς την ΠΣ. »Εννοούσαν την περιβόητη κομματική Πολιτική Σκοπιμότητα». Γενικά οι αντάρτες και όχι μόνο οι μαυροσκούφηδες δεν συμπαθούσαν τους πολιτικούς∙ ίσως διαισθάνονταν ότι, όπως γίνεται πάντα, αυτοί τελικά θα κυριαρχήσουν.

Από το βιβλίο «Άρης, Ο αρχηγός των ατάκτων», εκδόσεις Τόπος.

Διονύσης Χαριτόπουλος

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

Δείτε επίσης