Σεβαστοί εκπρόσωποι των αρχών, κυρίες και κύριοι, αγαπητά παιδιά, εύχομαι σε όλους και όλες να έχουμε Καλή Χρονιά με Υγεία και Αισιοδοξία!
Αρχικά, θέλω να ευχαριστήσω το Διοικητικό Συμβούλιο του Φιλανθρωπικού Σωματείου «Αγία Βαρβάρα» για την πρόσκληση που μου έγινε να συμμετάσχω ως ομιλήτρια σε αυτή την όμορφη εκδήλωση, πρόσκληση στην οποία ανταποκρίθηκα με πολλή χαρά. Επίσης, θέλω να συγχαρώ όλα τα μέλη του Σωματείου για την πρωτοβουλία τους να βραβεύσουν και φέτος μαθητές και μαθήτριες του νομού Τρικάλων για την εισαγωγή τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Βράβευση υλική και ηθική, κι εδώ ας σταθούμε περισσότερο, γιατί η ζωή αποδεικνύει ότι ο Έπαινος που κερδίζει κάποιος, κι όχι τα χρηματικά έπαθλα, είναι η ουσιαστικότερη αμοιβή που μπορεί να λάβει.
Σκεφτόμουν, λοιπόν, τι θα μπορούσα να πω στα παιδιά που βραβεύονται σήμερα. Προβληματίστηκα αρκετά έχοντας συναίσθηση της δύναμης που έχει ένα βάθρο, σαν αυτό που στέκομαι, και της ευθύνης που έχει κάθε ομιλητής απέναντι στο ακροατήριό του. Προτίμησα να είμαι όσο πιο αληθινή γίνεται και να έρθω κοντά σας, κοντά στα παιδιά. Θυμήθηκα, λοιπόν, τα λόγια του πατέρα μου.
Εκεί γύρω στα 18, όταν βρισκόμουν στην ηλικία σας, στο ξεκίνημα της φοιτητικής και της ενήλικης ζωής μου, μου είπε αυτά τα λόγια, που εκείνος ίσως δεν θυμάται, όμως εγώ τα αποτύπωσα λέξη προς λέξη. «Ό,τι κι αν κάνεις στη ζωή σου, όσο επιτυχημένη ή επιτυχημένος κι αν είσαι επαγγελματικά, όσα χρήματα κι αν κερδίσεις και φτιάξεις περιουσία ή αποκτήσεις δόξα και αναγνωσιμότητα, αν δε μπορείς να χτυπήσεις το χέρι σου στο τραπέζι είσαι ένα τίποτα».
Η κίνηση του ανθρώπου που χτυπά το χέρι του στο τραπέζι αποτυπώθηκε έντονα ως εικόνα στη σκέψη μου, αλλά δεν έπαψε να είναι ένας συμβολισμός που έπρεπε να ερμηνεύσω.
Τι σημαίνει λοιπόν η φράση «χτυπώ το χέρι μου στο τραπέζι»;
Σημαίνει αδιαφορώ για τις αρχές του διαλόγου; Διεκδικώ το δίκιο μου εκφοβίζοντας; Απαιτώ; Πείθω διά της βίας; Χρησιμοποιώ το δίκαιο της πυγμής -για να θυμηθούμε τον λόγιο Παπανούτσο; Είμαι δογματικός κι απόλυτος, αυθάδης και εγωκεντρικός; Οπωσδήποτε όχι. Σημαίνει ακριβώς τα αντίθετα.
«Χτυπώ το χέρι μου στο τραπέζι» σημαίνει αντιδρώ, όταν θίγεται η αξιοπρέπειά μου. Έχω την τόλμη να διατηρήσω τη διαφορετικότητα, την ταυτότητα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μου, τα ιδανικά που μου εμφύσησε η οικογένεια και η κοινωνία που με ανέθρεψε. Να μην υποχωρώ σε μόδες και στις επιταγές του εφήμερου.
«Χτυπώ το χέρι μου στο τραπέζι» σημαίνει έχω το σθένος να παλέψω για την αλήθεια. Να αποκαλύψω τις σκευωρίες, να ξεγυμνώσω το ψέμα και την αδικία, να σταθώ πάνω από την επιφάνεια, μακριά από τους δήθεν, τους κόλακες, τα φερέφωνα.
«Χτυπώ το χέρι μου στο τραπέζι» σημαίνει έχω το θάρρος να διεκδικήσω τα δικαιώματά μου, όταν αυτά καταπατώνται. Ακόμα πιο σπουδαίο: έχω το θάρρος να διεκδικήσω τα δικαιώματα του συνανθρώπου μου, όταν δεν είναι σε θέση να το κάνει ο ίδιος για τον εαυτό του. Σημαίνει μάχομαι για την εδραίωση των πανανθρώπινων αξιών, όπως είναι η Ελευθερία, η Δικαιοσύνη, η Δημοκρατία. Αξιών που τόσο βάλλονται στις μέρες μας.
Και πώς αποκτά κανείς αυτή την εσωτερική δύναμη, την ικανότητα να «χτυπά το χέρι του στο τραπέζι» δηλώνοντας ευθαρσώς την αντίθεσή του σε ό,τι μικραίνει τον Άνθρωπο και τον κάνει ανδρείκελο; Μα πώς αλλιώς παρά δίνοντας τροφή σε ό,τι θρέφει την Προσωπικότητα.
Ένα από αυτά είναι η γλώσσα. Ο σοφός λαός μας αποτυπώνει εύγλωττα τη δύναμή της στην παροιμία «η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει». Γι΄ αυτό δουλέψτε τη γλώσσα. Λιμάρετε τη γλώσσα σαν λεπίδι. Μάθετε να τη χρησιμοποιείτε σαν πολυεργαλείο. Καλλιεργήστε την σαν σπάνιο είδος. Η γλώσσα θα ανθίσει και θα σας ανταμείψει μα τα άνθη του ορθού λόγου, της ρητορικής δεινότητας, της κριτικής σκέψης, της επιχειρηματολογίας, της πειθούς.
Την ισχυρή προσωπικότητα θρέφουν και οι συναναστροφές. Μάθετε από τους ανθρώπους. Γονείς, δάσκαλοι, φίλοι μας διδάσκουν. Αφιερώστε τους χρόνο, συζητήστε μαζί τους, αποφύγετε τα λάθη τους, θαυμάστε τις αρετές τους. Και κυρίως μείνετε κοντά στους ηλικιωμένους. «Οι γέροι μας είναι τα βιβλία μας», λέει ένα παλιό ρητό κι εννοεί ότι οι ηλικιωμένοι άνθρωποι είναι θησαυροί εμπειριών που έχουν πολλά να μας διδάξουν.
Ταξιδέψτε. Μη μένετε στα στενά όρια της πόλης ή της χώρας. Επιδιώκετε να γνωρίσετε κι άλλους προορισμούς. Αν σας αρέσει η θάλασσα, αρχίστε μαθήματα αναρρίχησης. Αν σας αρέσουν τα βουνά, αγοράστε μια βάρκα. Το άγνωστο έχει περισσότερα να μας δώσει από το γνωστό και το πεπατημένο.
Αν δεν μπορείτε να ταξιδέψετε, διαβάστε. Το βιβλίο είναι ένα ταξίδι. Διαλέξτε την αγαπημένη σας γωνιά και χτίστε σελίδα τη σελίδα καινούριους κόσμους, γίνετε πρωταγωνιστής συναρπαστικών ιστοριών, βιώστε συναισθήματα πρωτόγνωρα.
Και τέλος, μορφωθείτε. Μην παραδίνεστε στην μετριότητα, μην υποτιμάτε τις ικανότητές σας, μην χαμηλώνετε τον πήχη, μην βάζετε όρια στη γνώση. Αφοσιωθείτε στην επιστήμη σας, αλλά μην διστάσετε να διευρύνετε τους ορίζοντες σας μαθαίνοντας διά βίου. Και προπάντων συνδυάστε την άσκηση του επαγγέλματος που θα διαλέξετε με την ηθική, την ευθύνη, την αξιοκρατία και την εντιμότητα.
Με λίγα λόγια «χτυπώ το χέρι μου στο τραπέζι» σημαίνει ορθώνω ανάστημα και ίσως στην εποχή της καθολικής καθίζησης που ζούμε, να χρειαστεί να το πράξετε πολλές φορές. Στα παιδιά που βραβεύονται σήμερα εύχομαι να είναι τα χρόνια των σπουδών σας η αφετηρία ενός συναρπαστικού ταξιδιού. Και δεν είναι το μέλλον σας που χτίζετε σ’ αυτό το ταξίδι. Χτίζετε τον Εαυτό σας.
Σας ευχαριστώ για την υπομονή και την προσοχή σας.
Η Ελένη Χρ. Αλεξίου είναι φιλόλογος και καθηγήτρια κλασικής κιθάρας. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές, «Το Φλας» και «Ποιήματα που γράψαμε μαζί».
