Αν έχετε ζήσει ή μεγαλώσει στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’90, θα θυμάστε τους νοικυραίους και τις γυναικούλες που ξεσηκώνονταν όταν μάθαιναν ότι κάποια μονάδα αποθεραπείας τοξικομανών θα εγκαθίστατο στη γειτονιά τους.
Αυτό το φασιστικό trend που δημιούργησε τοπικά μικροκινήματα, ήταν μια από τις ιδεολογικές χοάνες όπου επωάστηκε και αναπαρήχθη το αφηγηματικό σχήμα των ‘’αγανακτισμένων πολιτών’’.
Οι αντιδράσεις εκείνης της περιόδου αφορούσαν κυρίως στην επέκταση του ΟΚΑΝΑ σε γειτονιές των μεγάλων πόλεων, κυρίως της Αθήνας. Με την προσέγγιση της «μείωσης της βλάβης» που πρεσβεύει ο ΟΚΑΝΑ μπορεί να διαφωνούν πολλοί, μεταξύ αυτών και ο γράφων.
Ανατρέχοντας, όμως στις αντιδράσεις αυτών των «ευυπόληπτων πολιτών», αντιλαμβάνομαι ότι ουδόλως τους απασχολούσαν οι θεραπευτικές προσεγγίσεις. Με τα δικά τους λόγια, απλώς ‘’δεν ήθελαν τα πρεζόνια στις γειτονιές τους’’.
Αυτή η αντικοινωνική και ξεκάθαρα φασιστική λογική θεμελιώνεται σε δύο κυρίως θεμελιώδη φαντασιακά σχήματα:
α) ‘’στα πρεζόνια δεν συγκαταλέγονται τα δικά μας παιδιά, οι δικοί μας συγγενείς και φίλοι και, επίσης, αυτό δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί σ’ εμάς’’. Τίποτα ωστόσο δεν συμβαίνει μέχρι να συμβεί.
β) οι μονάδες αποθεραπείας ή διαχείρισης της τοξικοεξάρτησης οποιουδήποτε είδους ‘’αυξάνουν την χρήση ναρκωτικών στην περιοχή και συμβάλουν στην τοπική αύξηση της βίας’’. Το αν στον από πάνω όροφο ένα παιδί κακοποιείται, στον από κάτω όροφο μια γυναίκα δέρνεται και αν ο γιος σου ή η κόρη σου σνιφάρει κόκα που σπρώχνει ο πλούσιος φίλος τους, αυτά είναι ζητήματα που χωρούν κάτω από το σκονισμένο χαλί του κακόγουστου σαλονιού σου.
Σ’ αυτή την προϊστορία και σε αυτούς τους ανθρώπους βασίζεται η διάλυση του ΚΕΘΕΑ. Εκείνα τα χρόνια, τους κοιτάζαμε απ’ το μπαλκόνι να σκούζουν και λέγαμε ”άντε μωρέ, με τους αμόρφωτους”. Ωστόσο, εμείς δεν κατεβήκαμε ποτέ στην πλατεία με τους «μορφωμένους» να τους κόψουμε τον αέρα.
Και τα αποτελέσματα ήταν γνωστά, πολύ πριν την σχεδιαζόμενη διάλυση και – είμαι σίγουρος – επερχόμενη ιδιωτικοποίηση του ΚΕΘΕΑ: η επίθεση της τότε βουλευτή της Χρυσής Αυγής. Ζαρούλια, εναντίον της κόρης του Γιάννη Δραγασάκη η οποία εργαζόταν στον ΟΚΑΝΑ (Ιούλιος 2013), οι φυλακίσεις θεραπευομένων ατόμων σε πλήρη αντίθεση με τον νόμο 139/2013 που προσέφερε μια εναλλακτική οδό για τους τοξικοεξαρτημένους (ενδεικτικά 2015,2017), τα νταϊλίκια της ομάδας Δίας στην οδό Αχαρνών σε βάρος θεραπευομένων του 18 ΑΝΩ (Γενάρης 2020) και πολλά ακόμα περιστατικά.
Εν τω μεταξύ, το βασικό ερώτημα δεν είναι τί προβλέπει το νομοσχέδιο αλλά ποιός θα ονειρετόταν ένα τέτοιο νομοσχέδιο. Κι όταν λέω «ποιός», φυσικά δεν αναφέρομαι στο κυβερνητικό προσωπικό. Ποιον ωφελεί η διάλυση ενός από τα πιο επιτυχημένα μοντέλα απεξάρτησης αν όχι τους εμπόρους ναρκωτικών;
Των φτηνών ναρκωτικών, για να μιλάμε συγκεκριμένα. Αυτών που θα βρεις δίπλα σε παιδιά-ζόμπι πεσμένα σε κάποιο κεφαλόσκαλο της Κάνιγγος. Της πρέζας, του σίσα, των υπνωτικών της μαύρης αγοράς. Γιατί τα ακριβά ναρκωτικά δεν στέλνουν ανθρώπους στο δημόσιο, ακηδεμόνευτο σύστημα του ΚΕΘΕΑ, σε κοινή θέα και συνύπαρξη με τους υπόλοιπους βασανιζόμενους, αλλά σε πολυτελείς κλινικές αποτοξίνωσης στην Ελβετία. Γιατί η χρήση, όπως και η αποθεραπεία είναι ζητήματα βαθιά ταξικά.
Μας εύχομαι, σ’ εμάς τους «μορφωμένους» που απαξιούσαμε να αντιπαρατεθούμε στους φασίστες που ζούσαν ανάμεσά μας, ο επόμενος άνθρωπος που θα ξεψυχά σε κάποιο παράδρομο της Πατησίων ή του Μεταξουργείου να μην είναι ο γιος ή η κόρη μας. Αλλά τι σημασία έχει αν είναι δικός μας; Η ευθύνη είναι όλη δική μας. Ο άνθρωπος αυτός είναι ο Χριστός που οι θεοσεβούμενοι πολίτες και τα ευαγή ιδρύματα, τον κάρφωσαν στον σταυρό με δυο σύριγγες. Εμείς είμαστε αυτοί που δεν τις αφαιρέσαμε έγκαιρα.
Αυτό το Πάσχα, ας μην επιτρέψουμε να σφραγιστεί ο τοξικοεξαρτημένος στον τάφο του με την βαριά ταφόπλακα που του λαξεύουν οι πραίτορες της αριστείας. Γιατί σε αντίθεση με τον Χριστό, ο εξαρτημένος δεν έχει να περιμένει κανένα θαύμα. Παρά μόνο εμάς.
Βαγγέλης Γέττος
