Σμύρνη
«Εγώ, μπρε παιδιά, ίσαμε το καλοκαίρ’ του ’22 θάρρευα πως ούλα πάαιναν καλά» αποκρίθηκε ο μπαρμπα-Μανώλης. «Έτσι δεν μας έλεγαν; Τον ύπνο μ’ τον έχασα απ’ του Αυγούστου τις 13 κι ύστερις, όντας αρχίνησαν να έρχουνται αλαφιασμένοι οι πρόσφυγοι απ’ τα χωριά. Αυτοί με ξύπνησαν.
Τους έβλεπα με τους μπόγους και τα παιδιά στην αγκαλιά, να γιομίζουνε τσ’ εκκλησιές, τα σκολειά κι ούλα τα μεϊντάνια, ίσαμε κάτ’ στη θάλασσα, και τους καίγονταν η καρδιά μ’. Ήρθανε να σωθούνε! Μεγάλη πολιτεία, σκέφτηκαν, η Σμύρνη, ομπρός στα μάτια των συμμάχων δεν κοτάει ο Κεμάλ να σφάξει. Εικοσιένα καράβια. Εγγλέζοι, Φράγκοι, Αμερικάνοι… Σ’ έδιναν σιγουριά. Α μπρε, κούνια που μας κούναγε!»
«Και κατόπι;» ρώτηξα με λαχτάρα το μπαρμπα-Μανώλη.
«Στο κατόπι, έφταξαν, κυνηγημένοι, και οι πρώτοι στρατιώτες μας. Αδύνατοι, μαύροι, σκελετοί, με ρούχα παρτάλια, φορτώνουνταν στα βαπόρια κι έφευγαν. Τότες μας έπιασε μαύρη απελπισιά. Εμάς ποιός θα μας φύλαγε από τους Τούρκους; Απ’ του Αυγούστου τις 23, ο κόσμος περίσσεψε. Τις τρεις τελευταίες μέρες, μαζώχτηκαν απάν’ από εκατό χιλιάδες ξεσπιτωμένοι, χώρια οι Σμυρνιοί. Ούλοι γύρευαν τρόπο, να διαβούνε αντίκρυ, στα νησιά. Έλα όμως, που τα βαπόρια, δεν έπαιρναν κόσμο! Άιντε, τα ξένα, ξένα ήτανε, δε μας πόναγαν.
Αμ τα ελληνικά; Καμπόσα, που ήτανε δεμένα στο λιμάνι, σήκωσαν άγκυρα και πήγανε στ’ανοιχτά. Ο κόσμος τούς παρακάλαγε. Αυτοί τίποτα. Ώσπου, βγήκε στη στεριά ένας καπετάνιος και το ’σκασε το παραμύθι. «Η Ελλάδα, λέει, με νόμο του καλοκαιριού, απαγορεύει να παίρνουμε πρόσφυγοι.
Αλλιώς, μας φυλακώνει και μας κατασχέει το βαπόρι». Στο τέλος, ο καπετάν Νικόλας, καλή του ώρα, φόρτωσε ώσαμε πεντακόσια γυναικόπαιδα. “Θα με κάψει ο Θεγιός, άμα τους αφήκω ούλους αυτούς στο μαχαίρι του Τούρκου”, είπε φεύγοντας. Τυχεροί φάνηκαν όσοι κίνησαν, με ντόπια καϊκια, τις πρώτες μέρες, προτού έρτει ο στρατός του Κεμάλ. Να, σαν τον Μιχάλ’ από δω” συμπλήρωσε ο μπαρμπα- Μανώλης.
«Βάζω με το νου μ’ τι έγινε, σαν μπήκανε οι Τούρκοι!» είπε με έναν τρόμο στα μάτια, ο Σαράντης.
«Οι τελευταίοι στρατιώτες μας έφυγαν την Παρασκευή, 26 Αυγούστου» είπε ο Ασημάκης. «Το Σάββατο 27, γύρω στις 11 το πρωί, μπήκανε στη Σμύρνη οι τσέτες του Κιορ Πεχλιβάν. Το απόγεμα, ήρθε και ο Νουρεντίν πασάς. Αυτό το σκυλί το μαύρο, που παράδωκε στους λυσσασμένους τον Χρυσόστομο, αυτόν τον άγιο άνθρωπο…»
Ο Ασημάκης σταυροκοπήθηκε. Μαζί του κι οι άλλοι. Έδειχναν σέβαση τρανή στο Δεσπότη τους. Ήξευρε πως θ’ αποθάνει, μα δεν κοίταξε να φύγει, να γλιτώσει. Έκατσε εκεί και μαρτύρησε σαν το Χριστό! Αυτός ήτανε Δεσπότης!
«Σαν νύχτωσε» συνέχισε ο Ασημάκης, «πολλοί Τούρκοι βγήκανε στο μεϊντάνι κι αρχίνησαν να αρπάζουνε, να δέρνουνε και να σκοτώνουνε, μα βρέθηκαν και καμπόσοι δικοί τους γνωστικοί, που τους συγκράτησαν. Την άλλην ημέρα, Κυριακή 28, μπήκε στη Σμύρνη ο τούρκικος στρατός.
Πρώτο ήρθε το ιππικό και τράβηξε ίσια για τους στρατώνες, που ήτανε στο κονάκι. Στο δρόμο, ένας πέταξε καταπάνω τους μια χεροβομβίδα. Είπανε πως ήτανε Αρμένης. Έτσι βόλευε. Ευτυχώς, δεν έσκασε, μονάχα τσουγκράνισε* κομματάκι τον Τούρκο λοχαγό στο μάγουλο. Έπεσαν, τότε, καμπόσες τουφεκιές, καταπάνω στον κόσμο, και ξαπλώθηκαν καμιά δεκαριά κορμιά καταγής.
Ύστερ’ από λίγο, στο κονάκι κατέβηκε η σημαία μας κι ανέβηκε η τούρκικη. Αυτό ήτανε… Το όνειρο έσβησε… Ο κόσμος χάθηκε από τα σοκάκια. Όλοι κρύφτηκαν στα σπίτια τους. Σφάλισαν και μαντάλωσαν τις πόρτες. Το βράδυ, αρχίνησε το μεγάλο κακό. Όξω, γύριζαν μονάχα Τούρκοι στρατιώτες και σκότωναν όποιον αντάμωναν. Τουφέκια ακούγονταν σ’ολάκερη την πόλη.
Το πρωί, τα σοκάκια ήτανε γιομάτα με κορμιά εδικών μας. Άλλοι σκοτωμένοι κι άλλοι σφαγμένοι. Εκείνην την ημέρα, από φόβο, πολλοί βαστήξαμε τ’ αργαστήρια μας σφαλιχτά. Ο Νουρεντίν βγάζει, τότες, διαταή, να ανοίξουμε και δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Καμπόσοι ευκολόπιστοι, σαν κι εμένα, ανοίξαμε. Μεγάλο λάθος. Πήγαμε μοναχοί μας στο στόμα του λύκου.
Έμπαιναν μέσα, άρπαζαν, σκότωναν κι έφευγαν. Κατέβασα, γλήγορα γλήγορα, τα κεπέγκια, και με τρόπο, πλάτη πλάτη, γλίστρησα ίσαμε το σπίτι. Το βράδυ, περίζωσαν τον αρμένικο μαχαλά κι έπιασαν όλα τα περάσματα. Δεν άφηναν σε κανέναν ούτε να μπει ούτε να βγεί. Και μέσα έσφαζαν τους Αρμένους σαν τα αρνιά της Πασχαλιάς. Τις γυναίκες τις γλένταγαν καταποδιαστά κι ύστερις τις σκότωναν.
»Τα πρώτα βράδια, ούλη τη νύχτα, ακούγονταν τροχούλια από αραμπάδες, στα καλντερίμια. Άλλοι με κλεμμένα κι άλλοι με σφαγμένους και σκοτωμένους, που τους πάγαιναν στο ντερέ, όξω απ’την πόλη. Σαν άρπαξαν ό,τι μπόρεσαν, την Τετράδη, στις 31, έβαλαν φωτιά στον αρμένικο μαχαλά. Η φωτιά φούντωσε σε πολλές μεριές μαζί. Όποιος Αρμένος κρύφτηκε, κάηκε ζωντανός.
Και όποιος βγήκε όξω, έπεσε από τούρκικο μαχαίρι. Απ’ την κρυψώνα μας, έβλεπα στρατιώτες με τενεκέδες να περεχύνουνε με πετρέλαιο τις οξώπορτες και να ανάφτουνε φωτιά. Ο αγέρας ήτανε νοτιά, κι η φωτιά πλαλούσε γλήγορα κατά το μαχαλά μας. Ένα μαύρο ντουμάνι σκέπασε ούλο το ντουνιά.
Ο τούρκικος κι ο οβραίικος μαχαλάς απόμειναν απείραχτοι. Ο κόσμος βγήκε στα σοκάκια και δεν ήξευρε καταπού να φυλαχτεί. Απάνω πυρκαγιά και κάτω θάλασσα! Και στη μέση, χιλιάδες ανθρώπ’ με χαμένα λοϊκά, με τα μάτια φλοϊσμένα απ’ τον τρόμο, να τσαλαπατάει ο ένας τον άλλονα.
Οι φλόγες, θεόρατες, ανέβαιναν ίσαμε τον ουρανό, και τα αποκαΐδια τα έφερνε ο αγέρας απάνω μας. Πολλές κοπέλες έπεσαν στη θάλασσα! Κάλλιο αποθαμένες, παρά ντροπιασμένες.
Γυναικόπαιδα κάηκαν ζωντανά μες στις εκκλησιές. Σωτηρία από πουθενά. Και να σκεφτείς πως ούλα αυτά τα έβλεπαν οι σύμμαχοι. Γίνηκαν ομπρός στα μάτια τους, και δεν έκαμαν τίποτα! Σαν δε ντρέπονται, οι ξετσίπωτοι! Απ’ το Θεγιό να το έβρουνε!»
Γεώργιος Εμμ. Μάνος
Απόσπασμα.
ΧΡΟΝΟΙ ΔΙΣΕΚΤΟΙ ΚΑΙ ΜΗΝΕΣ ΟΡΓΙΣΜΕΝΟΙ
Άρθρο του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη που έχει τίτλο «ΜΙΑ ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ» και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης» στις 12 Ιουλίου 1935:
«Αν δεν νικιόμασταν στη Mικρασία, η Τουρκία θα ήταν σήμερα πεθαμένη και μεις μεγάλη Ελλάδα!! Τη «λευτεριά» μας θα τη στηρίζαμε στην υποδούλωση του Τουρκικού λαού! Αυτό εμείς δεν το δεχόμαστε. Το αποκρούομε κατηγορηματικά. Η αστικοτσιφλικάδικη Ελλάδα στη Μικρασία πήγε όχι ως εθνικός απελευθερωτής μα σαν ιμπεριαλιστική δύναμη, όργανο των Εγγλέζων μεγαλοκαρχαριών. Πήγανε αυτού όχι μόνο για να διαιωνίσει την ξενική κυριαρχία πάνω στο Τουρκικό λαό μα και να κάνει την Τουρκία αντισοβιετικό ορμητήριο…
…Η Μικρασιατική εκστρατεία δεν χτυπούσε μόνο τη νέα Τουρκία, μα στρεφότανε και ενάντια στα ζωτικότατα συμφέροντα του Ελληνικού λαού. Γι αυτό εμείς όχι μόνο δεν λυπηθήκαμε για την αστικοτσιφλικάδικη ήττα στη Μικρασία ΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΔΙΩΞΑΜΕ…»
Η σωστή, σωστότατη γεωπολιτική ανάλυση επί του θέματος. Αφιερωμένη στα δεξιά, τότε (και τώρα) γκαφάλια, που άφησαν τον πακτωλό χρημάτων που έρρεε στους διακομιστικούς σταθμούς του, ήτοι Σμύρνη και Νικομήδεια και έτρεξαν να καταλάβουν ένα χωριό με το όνομα Άνκορα, μετέπειτα Άνκαρα (άγκυρα). Διέσχισαν πεζή την Αλμυρά έρημο, το όνομα μαρτυράει πολλά για την παγίδα που τους έστησαν. Κάτι σαν τη Μόσχα επί Ναπολέοντος, τα Δερβενάκια του Δράμαλη, το Στάλινγκραντ επί Χίτλερ κλπ. Παρ΄όλα αυτά, ο Ελληνικός στρατός, τα παιδιά του Λαού που πολεμούσαν 12 ολάκερα έτη, αφήνοντας πίσω τους γονείς τα παιδιά τους και τα χωράφια τους, 949 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή (απόσταση Τρίκαλα-Άγκυρα) δεν έχασε ΚΑΜΙΑ μάχη μέχρι την Άγκυρα. Εκεί ανέλαβε ο … πολύξερος πρίγκιψ Ανδρέας (τι υποβιβασμός του ιστορικού ονόματος της Ελλάδος) όστις, παρά την διαταγή του Παπούλα, λαμβάνει …αμυντικές θέσεις απέναντι σε στρατό που εκκενώνει πανικόβλητος την πρωτεύουσα του!!!. Κατόπιν μαζεύει το δικό του στρατό, με διαταγή …ΟΙΚΑΔΕ, εμείς δηλαδή, άσε τους άλλους στους Τούρκους. Των πλουσίων τα παιδιά ήσαν σε …επιτελικές θέσεις στη Σμύρνη και την ”κάνανε” πρώτα. Εν ολίγοις, από εκεί φύγαμε μόνοι μας.
Σεβόμενος τον χώρο της ιστοσελίδας σταματώ εδώ. Δηλώνω δε, ότι παρά τον αμφισβητούμενο ρόλο του Ζαχαριάδη, εδώ είναι σωστός.
Είναι επιστήμη η Ιστορία, δεν δέχεται παρωπίδες. Ειδικά, γελάει όταν ασχολείσαι μαζί της και ψηφίζεις Ελληνικά κόμματα.
ΥΓ. ΣΧΟΛΙΟ μη διαβάζεις άλλα κομμουνιστικά κείμενα, θα σε μείνει κανένα χούι… Έτσι, για πλάκα ξεκίνησαν όλοι και μετά είδαν το φως το αληθινό.
Πες μας και για το πως θα κάνουμε ειρήνη με τους Τούρκους με αφοπλισμό, να ανήκει το Αιγαίο στα ψάρια του, εκτός ΝΑΤΟ κτλ…
Τί τα θέλουμε τα όπλα
Τα κανόνια τα σπαθιά
Να τα κάνουμε αλέτρια
Να δουλεύει η αγροτιά
Τί το θέλουν τον “Αβέρωφ”
Τι το θέλουν το “Κιλκίς”
Να τα κάνουμε τραχτέρια
Να οργώνουμε τη γής
Βόλγα – Βόλγα ποταμέ μου
Με τις όχθες τις ψηλές
Τα σκουλήκια τα παιδιά σου
Αναλάβανε αρχές
Βόλγα ρώσικο ποτάμι
Μην απλώνεις τα νερά
Και μας πνίγεις παλικάρια
Μπολσεβίκικα παιδιά
Ζήτω ο Λένιν, ζήτω ο Στάλιν
Ζήτω ο κόκκινος στρατός
Ζήτω το σφυρί – δρεπάνι
Ζήτω κι ο κομμουνισμός
Άκου ξερόλα σχολιαστή, που παρουσιάζεσαι με διάφορα ονόματα. Πρώτον, είσαι κομπλεξικός, διότι προσφωνείς όλους τους άλλους άσχετους, σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, οικονομία, πολιτική, στρατιωτικά θέματα, εξωτερική πολιτική, πλημμύρες, γέφυρες. Μόνο για αστροφυσική δε μας είπες. Απάντησε αντρίκια στα ερωτήματα που θα τεθούν, αλλιώς θα σε κατατάξω εκεί που σου αξίζει.
Αυτό που γράφεις είναι η άποψη της αριστεράς στην Ελλάδα, με το στόμα ενός αμφιλεγόμενου ατόμου, με το οποίο εγώ διαφωνώ. Πες μας όμως, εάν θέλεις να είσαι δίκαιος σχολιαστής και όχι πωρωμένος, ποια είναι η άποψη της δεξιάς για τη Μικρασιατική Εκστρατεία; Μήπως το σύγχρονο σύνθημα της, πάμε και όπου βγει;
Γιατί η βασιλική παράταξη κέρδισε τις εκλογές με το σύνθημα ΟΙΚΑΔΕ και όταν ανέλαβε ξεκίνησε για την Άγκυρα και όπου βγει; Ζήλεψε το Μακεδόνα βασιλιά; Δε χρωστούσε τότε στη Μιχαλού;
Τι περίμεναν οι βασιλικοί μετά την τεράστια καταστροφή του Ελληνισμού; Να γυρίσουν στα γραφεία τους και να μην τρέχει τίποτε; Δικάσαμε 8 άτομα και εκτελέσαμε 6; Όπως τώρα που θέλουμε να δικάσουμε τον αχαρακτήριστο σταθμάρχη;
Σαν σήμερα 5/4/1962 ο Ζαχαριάδης κάνει αίτηση να γυρίσει στο πανίσχυρο (παρα)κράτος της δεξιάς και να δικαστεί. Γιατί ο Εθνάρχης δεν το αποδέχεται; Μήπως για να μην ακουστούν στο δικαστήριο αλήθειες; Αυτός, καθαιρεμένος ήδη, δεν έχει κάτι να χάσει. Το πολύ να τουφεκιστεί σαν ήρωας και όχι ξεχασμένος.
Γιατί μέχρι σήμερα, το 2024 δηλαδή, δε δημοσιεύτηκε ο φάκελος Ζαχαριάδη από την Ελληνική Πολιτεία; Κρύβουμε κάτι από την όποια ιστορία μας;
Εάν ορίζεις το εαυτό σου σχολιαστή και μάλιστα ιστορικό, απάντησε στις ερωτήσεις, μία μία. Εάν μας πεις κανένα ποιηματάκι, εγώ δεν είμαι υπομονετικός σαν το Jim. Λέω κουβέντες. Χοντρές.
Ωραίο το ποιηματάκι ΣΧΟΛΙΟ. Σε αντιπαραθέτω το ”Ψωμί, ελιά και Κώτσο Βασιλιά”. Δηλαδή κάθε Κώτσο ( Κωνσταντίνο*) που θα κατακτήσει την Πόλιν. Βάλε και το ”Μακεδονία ξακουστή, του Αλεξάνδρου η χώρα”. Πάλι έφαγες τη φόλα και απαγγέλλεις ποιήματα κάνοντας αντιγραφή από τη Wikipedia.
*Και που να ήξεραν οι τσομπάνηδες δεξιοί , ότι είναι Ρωμαϊκό όνομα.
ΥΓ. 15:17 απαντάς ως ”Φιλία των Λαώνε”, 15:25 γράφεις ως ”κρατική ΕΓΝΑΤΙΑ”, 15:47 ως ”Μετέωρα”. Επί παντός του επιστητού δηλαδή. Κάνε οικονομία, γιατί σε λίγο τελειώνουν τα ονόματα… Κράτα και λίγο μυαλό. Θα σε χρειαστεί, για μετά τις Ευροεκλογές.