Διαστάσεις έχει πάρει το θέμα με τον νόμο 4921/2022 που προβλέπει σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των φορέων κοινωνικής προστασίας παύση Δ.Σ., τεράστια πρόστιμα, ποινή φυλάκισης και άλλα πειθαρχικά μέτρα.
Όπως επισημαίνει το Χαμόγελο του Παιδιού, με τις ρυθμίσεις του νόμου και τη σχετική υπουργική απόφαση:
- Υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ των δομών Δημόσιων (Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου – ΝΠΔΔ), των εκκλησιαστικών και των Ιδιωτικών (Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου – ΝΠΙΔ)
- Δίνεται μεγάλη έμφαση στις κτιριακές υποδομές και καμία ιδιαίτερη αναφορά για κοινωνική ένταξη!
- Προβλέπονται σειρά κτιριακών προϋποθέσεων και στελέχωση των δομών με φύλακες σαν να μιλάμε για φυλακές!
- Υπαγορεύεται η φιλοξενία σε Δημόσιες δομές (Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου – ΝΠΔΔ) και εφόσον δεν υπάρχει η δυνατότητα και μετά από τεράστια ταλαιπωρία του παιδιού διερεύνηση φιλοξενίας του σε ιδιωτικό χώρο φιλοξενίας. Σε κάθε περίπτωση δεν κινείται με γνώμονα το καταλληλότερο πλαίσιο για την περίπτωση του παιδιού.
- Η αποκατάσταση μέσω υιοθεσίας και αναδοχής αντιμετωπίζεται σαν αριθμός και με μόνο γνώμονα την εξατομικευμένη φροντίδα για το τραυματισμένο παιδί.
Θέση στο θέμα που έχει προκύψει πήρε ο πρόεδρος του «Χαμόγελου του Παιδιού», Κώστας Γιαννόπουλος, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε πλαισιωμένος από εισαγγελείς, ακαδημαϊκούς, διεθνή στελέχη με εμπειρία στα ζητήματα παιδικής προστασίας αλλά ακόμα και έναν πολιτικό μηχανικό, γνώστη των κτηριακών προδιαγραφών.
«Στον βωμό της αποϊδρυματοποίησης, που κι εμείς πρεσβεύουμε, έρχεται να κλείσει κάποια ιδιωτικά και φυσικά να αφήσει στο απυρόβλητο τα δημόσια και εκκλησιαστικά» σπίτια που φιλοξενούν παιδιά ανέφερε ο κ. Γιαννόπουλος αναφορικά με τις προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας υφιστάμενων και νέων ιδιωτικών δομών για παιδιά.
Τα νέα δεδομένα οδηγούν σύμφωνα με την ΜΚΟ στο να κλείσουν τρία σπίτια ημερήσιας φροντίδας στα οποία φιλοξενούνται παιδιά που επιστρέφουν κάθε εβδομάδα στους γονείς τους μέχρι να επανενωθούν μόνιμα αλλά και έντεκα ακόμα σπίτια μόνιμης φιλοξενίας παιδιών, μέχρι το τέλος του χρόνου.
Στο νέο νομοθετικό πλαίσιο υφίσταται διαχωρισμός ως προς τις προϋποθέσεις, που αφορούν κατά κύριο λόγο κτηριακές προδιαγραφές, μεταξύ των δημόσιων, των εκκλησιαστικών και των ιδιωτικών δομών με αποτέλεσμα οι νέες προβλέψεις να εξαιρούν το Δημόσιο και την εκκλησία κάνει γνωστό το «Χαμόγελο του Παιδιού» και προειδοποιεί πως οι αλλαγές δεν αγγίζουν μόνο το «Χαμόγελο» αλλά και άλλους φορείς που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο πεδίο.
«Αυστηρές προδιαγραφές και σαφή κριτήρια»
Κύκλοι της υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδιας για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης σημειώνουν πως ο νόμος «για πρώτη φορά μπαίνει πλαίσιο λειτουργίας των εν λόγω δομών. Ορίζονται αυστηρές προδιαγραφές και σαφή κριτήρια ίδρυσης και λειτουργίας ΜοΠΠ. Μετά από δεκαετίες νομικού κενού με Υπουργική Απόφαση καλύπτουμε ένα μεγάλο ρυθμιστικό κενό στην παιδική προστασία, το οποίο φιλοδοξεί να μετατρέψει το απαρχαιωμένο μοντέλο προστασίας των παιδιών εντός δομών σε ένα παιδοκεντρικό μοντέλο εύρεσης της κατάλληλης για αυτά οικογένειας».
Σημειώνουν επίσης πως η υπουργική απόφαση επιδιώκει δύο κύριους σκοπούς. «Πρώτον, τη μετάβαση από το απαρχαιωμένο μοντέλο προστασίας των παιδιών μέσα σε δομές σε ένα παιδοκεντρικό μοντέλο εύρεσης μιας κατάλληλης οικογένειας. Δεύτερον, τη διασφάλιση κανόνων και προδιαγραφών, ώστε για όσο καιρό χρειαστεί τα παιδιά να βρίσκονται μέσα σε δομές αυτές να είναι μη-ιδρυματικές, διαφανείς και ασφαλείς. Να είναι δηλαδή δομές που διασφαλίζουν το βέλτιστο συμφέρον των παιδιών».
Οι προδιαγραφές ίδρυσης και λειτουργίας Μονάδων Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας (ΜοΠΠ), τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση τον Φεβρουάριο του 2022 στο paidi.gov.gr Η δημόσια διαβούλευση, διήρκησε ένα μήνα και συμμετείχαν όλοι οι κορυφαίοι φορείς παιδικής προστασίας όπως o Συνήγορος του Πολίτη, οι Περιφέρειες, η Unicef, ο Σύνδεσμος Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδας, φορείς και ιδιώτες που ασχολούνται με την παιδική προστασίας κ.ά. αλλά και πολίτες.
Ο διαχωρισμός ιδιωτικών φορέων και δημόσιων και εκκλησιαστικών ιδρυμάτων
«Δεν γίνεται να ξεχωρίζεις τα παιδιά που ζουν σε ιδιωτικούς φορείς και τα παιδιά που ζουν σε δημόσιες δομές και εκκλησιαστικά ιδρύματα. Αν κανείς ήταν ειλικρινής με τον εαυτό του, θα έπρεπε να ξεκινάει από τις δημόσιες δομές που είναι στο χέρι του να τις αλλάξει. Και μετά αν θέλει να υποχρεώσει τις ιδιωτικές δομές να ακολουθήσουν το παράδειγμα» ανέφερε η Ξένη Δημητρίου, πρώην εισαγγελέας του Αρείου Πάγκου κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου του «Χαμόγελου του Παιδιού».
Ο καθηγητής Διοικητικού Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Μελέτης Μουστάκας από την πλευρά του είπε ότι «παραβιάζει την αρχή της καλής νομοθέτησης». Επιπλέον, σημείωσε ότι «το Σύνταγμα δεν αποκλείει την ιδιωτική πρωτοβουλία» στα ζητήματα της παιδικής προστασίας και προσέθεσε ότι «η χώρα μας έχει υποχρεώσεις και από τη Διεθνή Σύμβαση για την Προστασία των Ανηλίκων, όπως και από το Ενωσιακό Δίκαιο» τα οποία πρέπει εξίσου να ληφθούν υπόψη.
Επί των κτηριακών ζητημάτων, τοποθετήθηκε λεπτομερώς ο πολιτικός μηχανικός Ανδρέας Γραμματικός θέτοντας το ρητορικό ερώτημα «έχει αναλογιστεί κανείς από τους συντάκτες της απόφασης πόσα τετραγωνικά χρειάζονται για να γίνουν αυτά που υπαγορεύονται;» αν και αξίζει να γίνει ιδιαίτερη μνεία στην παρατήρηση ενός εκ των παριστάμενων ενηλίκων που μεγάλωσαν σε σπίτι του «Χαμόγελου» που τόνισε ότι αυτό που περιγράφεται στο νέο νομοθετικό πλαίσιο έχει τη μορφή και τη διάταξη ιδρύματος, ενώ τώρα οι δομές του «Χαμόγελου» έχουν τη μορφή και διάταξη σπιτιού, όπως όλα τα σπίτια.
