Μία διαφορετική εκπαιδευτική επίσκεψη πραγματοποίησε το Μουσικό Σχολείο Τρικάλων από την Πέμπτη 21 μέχρι το Σάββατο 23 Απριλίου 2016, στην Ξάνθη, τη γενέτειρα του Μάνου Χατζιδάκι, συμμετέχοντας στις εργασίες του μουσικού φεστιβάλ : «Ξάνθη, Πόλις Ονείρων» που είναι αφιερωμένο στον μεγάλο μας μουσικοσυνθέτη.
Πρόκειται για ένα μεγάλο μουσικό γεγονός, που διοργανώθηκε με επιτυχία για 3η συνεχή χρονιά από το Μουσικό Σχολείο Ξάνθης σε συνεργασία με τον Δήμο Ξάνθης, την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης και την αντίστοιχη Περιφερειακή Δ/νση Εκπ/σης με την υποστήριξη πολλών φορέων, ιδιωτών και ομάδων εθελοντών.
- Συμμετοχή στις δραστηριότητες του φεστιβάλ
Οι μαθητές της Γ’ Γυμνασίου του σχολείου μας, συνοδευόμενοι από τον Υποδιευθυντή κ. Χρήστο Κωστάκη και τους εκπαιδευτικούς κ. Ευαγγελία Σύρρου και κ. Γιώργο Αγγέλη, είχαν τη χαρά να πάρουν μέρος στη σπουδαία αυτή συνάντηση νέων και να συνεργαστούν με τους μαθητές 17 Μουσικών και 1 Καλλιτεχνικού Σχολείου από την Ελλάδα και 3 σχολείων από την Τουρκία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν τις πλατείες, τους δρόμους και τα σοκάκια της πανέμορφης πόλης της Ξάνθης με νεανικές φωνές, ήχους και νότες μετατρέποντας την σε ένα πραγματικό μελωδικό πανηγύρι!
Την Πέμπτη το βράδυ η τελετή έναρξης του φεστιβάλ μας επεφύλασσε μία μοναδική πρώτη γνωριμία με την υπέροχη Παλιά Πόλη της Ξάνθης. Με αφετηρία την πλατεία Μητροπόλεως και με «οδηγό» το Μουσικό Σχολείο Ξάνθης, όλοι μαζί, Ξανθιώτες και φιλοξενούμενοι, νέοι και λιγότερο νέοι, μαθητές και εκπαιδευτικοί γίναμε μία ομάδα, ένα ανθρώπινο ποτάμι που ξεχύθηκε στα πανέμορφα σοκάκια της Παλιάς Πόλης τραγουδώντας προς τιμήν του Μάνου Χατζιδάκι, με τελικό προορισμό το σπίτι όπου έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του ο μεγάλος συνθέτης. Μέσα σε μία μαγευτική ατμόσφαιρα μυσταγωγίας στην οποία συνέβαλε και η δροσερή ανοιξιάτικη αύρα, ενώσαμε τις φωνές μας και περιδιαβήκαμε τους δρόμους με τα υπέροχα αρχοντικά κάνοντας μικρές στάσεις για να απολαύσουμε τις όμορφες μελωδικές εκπλήξεις που μας περίμεναν σε κάποιες γωνιές. Σε μία από τις στάσεις του περιπάτου μας, στο κτήριο όπου φιλοξενείται το πιάνο που πρωτόπαιξε ο Μάνος Χατζιδάκις, μας μάγεψε κυριολεκτικά ένας νεαρός που ερμήνευσε μέσα από το παράθυρο του παλιού αρχοντικού που κουβαλά τα σημάδια του παρελθόντος ”Το Μαντολίνο”, με την συνοδεία του πιάνου.
Ονειρικό ταξίδι σε άλλη εποχή θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς αυτή την πρώτη επαφή μας με την «Πόλη με τα χίλια χρώματα»!
Την Παρασκευή το πρωί και ενώ όλη η πόλη έχει μεταμορφωθεί σε μια ατέλειωτη μουσική σκηνή για δεκάδες παιδιά, μία ομάδα μαθητών μας παρουσίασε ζωντανά το τραγούδι «Le Goût de la Vie» «Η Γεύση της Ζωής». Πρόκειται για ένα τραγούδι που δημιούργησαν οι μαθητές του Γ1 τμήματος στο πλαίσιο του μαθήματος των γαλλικών και του Διαγωνισμού Γαλλοφωνίας 2016, πάνω στη μουσική του τραγουδιού του Justin Bieber “Love Yourself”. Οι στίχοι των μαθητών μας, ανταποκρινόμενοι στο θέμα του διαγωνισμού, παρουσιάζουν την ελληνική γαστρονομία αλλά ταυτόχρονα αποτελούν έναν πραγματικό ύμνο στη ζωή καθώς μιλούν για έναν νέο που μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα χάνει όλες του τις αισθήσεις εκτός από τη γεύση. Αν και κάτι τέτοιο μοιάζει ακατόρθωτο, με την συνεχή υποστήριξη της μητέρας του, καταφέρνει να πραγματοποιήσει το μεγάλο όνειρο της ζωής του και να γίνει ένας επιτυχημένος σεφ, ξακουστός στα πέρατα της γης.
Την ενορχήστρωση του κομματιού έκανε ο μουσικός του σχολείου μας κ. Γιάννης Μπέης ενώ στην Ξάνθη συντόνισε την ορχήστρα και την χορωδία ο μουσικός κ. Γιώργος Αγγέλης. Οι μαθητές μας δίνοντας τον καλύτερό τους εαυτό στη σκηνή γοήτευσαν τους παρευρισκόμενους θεατές και απέσπασαν το θερμό χειροκρότημά τους!
Το απόγευμα της Παρασκευής, μία άλλη σημαντική εμπειρία ζωής περίμενε τους μικρούς μας μουσικούς. Μαζί με όλους τους μαθητές των Μουσικών Σχολείων συμμετείχαν στα βιωματικά εργαστήρια για ορχηστρικό και χορωδιακό σύνολο με θέμα την ανάλυση και ερμηνεία 4 επιλεγμένων μουσικών έργων με συντονιστές τον συνθέτη κ. Νίκο Κυπουργό και τον Διευθυντή Χορωδίας κ. Δημήτριο Καρβούνη. Τα έργα που διδάχθηκαν στα εργαστήρια και παρουσιάστηκαν σε μια αποχαιρετιστήρια συναυλία στην κεντρική πλατεία της Ξάνθης είναι τα τραγούδια: «Λιανοχορταρούδια», παραδοσιακό της Ξάνθης σε διασκευή Ν. Κυπουργού, «Το χρυσαλιφούρφουρο» και «Λούνα Πάρκ» του Ν. Κυπουργού και «Μια Πόλη μαγική» του Μάνου Χατζιδάκι.
Ήταν πρωτόγνωρη για τους μαθητές μας η συνεργασία με τόσο σπουδαίους ανθρώπους της τέχνης και του πολιτισμού και η σύμπραξη σε τόσο μεγάλα σύνολα των τετρακοσίων και πεντακοσίων ατόμων! Εντυπωσιάστηκαν από τον επαγγελματισμό και το ταλέντο των διακεκριμένων διευθυντών των συνόλων τους και γοητεύτηκαν από την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που δημιούργησαν με αποτέλεσμα να δουλεύουν αγόγγυστα επί ώρες, στέλνοντας το δικό τους μοναδικό μήνυμα της αγάπης για τη μουσική, για ζωή και για δημιουργία.
Παράλληλα με τα παραπάνω, μαθητές και καθηγητές είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τις παρουσιάσεις άλλων σχολείων, στις μουσικές σκηνές που είχαν στηθεί σε διάφορα σημεία της πόλης και να αφεθούμε στη γιορτινή ατμόσφαιρα και στο «μεθυστικό» ταξίδι της μουσικής και των χρωμάτων που είναι πολύ πιο ζωηρά και έντονα όταν δημιουργούνται και εκφράζονται από νέους ανθρώπους.
Η μουσική αναδείχθηκε για άλλη μια φορά παγκόσμια κοινή γλώσσα, που ποτέ δεν χωρίζει παρά μόνο ενώνει και με πυξίδα το όνειρο και το όραμα μας οδηγεί στον «κοινό μύθο» του τιμώμενου Μ. Χατζιδάκι.
«Πιστεύω πως η τέχνη του τραγουδιού αποτελεί κοινωνικό λειτούργημα, γιατί το τραγούδι μας ενώνει μέσα σ’ ένα μύθο κοινό. Κι όπως στον χορό ενώνουμε τα χέρια μεταξύ μας για ν’ ακολουθήσουμε ίδιες ρυθμικές κινήσεις, έτσι και στο τραγούδι ενώνουμε τις ψυχές μας για ν’ ακολουθήσουμε μαζί, τις ίδιες εσωτερικές δονήσεις. Κι όσο για τον κοινό μύθο που δεν υπάρχει στις μέρες μας, τον σχηματίζουμε καινούριο κι απ’ την αρχή κάθε φορά. Κάθε φορά που νιώθουμε βαθιά την ανάγκη να τραγουδήσουμε.»
Μάνος Χατζιδάκις, Ο καθρέφτης και το μαχαίρι.
- Γνωριμία με την μαγική πόλη της Ξάνθης
Στο περιθώριο του φεστιβάλ που πλαισιώθηκε και από άλλους καταξιωμένους καλλιτέχνες όπως οι αδελφές Ελένη και Σουζάνα Βουγιουκλή, προσπαθήσαμε να επωφεληθούμε από την παραμονή μας στην περιοχή και να γνωρίσουμε καλύτερα την πολυπολιτισμική «Αρχόντισσα» της Θράκης.
Η επίσκεψή μας στο Λαογραφικό Μουσείο και η εξαιρετική ξενάγηση που μας πρόσφερε ο Διευθυντής του, μας βοήθησαν να κατανοήσουμε την ιστορία αυτού του τόπου που γνώρισε οικονομική και πολιτιστική άνθηση στα μέσα του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, χάρη στα περίφημα καπνά και το καπνεμπόριο με το οποίο ασχολούνταν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.
Το μουσείο βρίσκεται στην αμφιθεατρικά χτισμένη Παλιά Πόλη της Ξάνθης, έναν από τους μεγαλύτερους διατηρητέους παραδοσιακούς οικισμούς της Ελλάδας που κόντρα στη φθορά του χρόνου εξακολουθεί να αποπνέει την αρχοντιά και τη μεγαλοπρέπειά του. Στεγάζεται στο Αρχοντικό Κουγιουμτζόγλου το οποίο κάθε επισκέπτης αξίζει να δεί: έκθεμα και το ίδιο για την αρχιτεκτονική του, με βαυαρέζικες τοιχογραφίες του 1880, ξυλόγλυπτα ταβάνια, και δύο ατομικά χαμάμ στην πίσω αυλή του, αποτελεί ιστορική μαρτυρία για την κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης. Τα ποικίλα, καλοδιατηρημένα εκθέματά του αφηγούνται μία εποχή ακμής και δημιουργίας.
Αφήνοντας το Λαογραφικό Μουσείο, κατηφορίζοντας τα γραφικά λιθόστρωτα δρομάκια της Παλιάς Πόλης, η πανδαισία των χρωμάτων και η ποικιλία των αρχιτεκτονικών κοσμημάτων μαρτυρούν το για αιώνες πέρασμα λαών και ανθρώπων με διαφορετική θρησκεία, ήθη και έθιμα από την Ξάνθη.
Κάθε σπίτι με τη δική του ταυτότητα, τα δικά του χαρακτηριστικά. Διακρίνονται εξαιρετικά δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αλλά και τα σημάδια της Μπελ Επόκ, οι επιδράσεις από την ιταλική Αναγέννηση, τον γερμανικό ρομαντισμό και τον ελληνικό νεοκλασικισμό αποτέλεσμα των ταξιδιών των καπνεμπόρων σε ευρωπαϊκές πόλεις.
Συχνά μπροστά μας παράθυρα ανοικτά ντυμένα με λινά, κεντημένα, παραδοσιακά, λευκά κουρτινάκια, ιδιαίτερες δροσερές γωνιές όπου μπορείς να πιεις παραδοσιακό ελληνικό καφεδάκι ψημένο στη χόβολη, καλαίσθητα εστιατόρια για να γευτείς την ξανθιώτικη γαστρονομία που χαρακτηρίζεται επίσης από την μεγάλη ποικιλία γεύσεων και τον μοναδικό συνδυασμό αρωμάτων, υπέροχα παλαιοπωλεία γεμάτα μπακίρια, χάλκινα και ασημικά. Ένας τόπος που αποτελούσε το κέντρο του ελληνισμού κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας και κουβαλά τα σημάδια του χθες αλλά ζει στο σήμερα και εμπνέει τους επισκέπτες και τους σύγχρονους καλλιτέχνες.
Όπως ο κ. Τριαντάφυλλος Βαΐτσης, που εμπνευσμένος από τα βιώματα και τις εικόνες της παιδικής του ηλικίας αλλά και από την απαράμιλλη ομορφιά της Παλιάς Πόλης της Ξάνθης στην οποία ζει, μας εκπλήσσει με την ιδιαίτερη ευφυΐα του και τα απίστευτα γλυπτά σκιάς που δημιουργεί. Πρόκειται για γλυπτά από σκουπίδια και ανακυκλώσιμα υλικά, τα οποία, όταν φωτιστούν κατάλληλα, παράγουν αναγνωρίσιμες μορφές σκιάς στον τοίχο ή μέσα στο πλαίσιο ενός κάδρου. Από οικείες μορφές όπως ο Τσε Γκεβάρα, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, η Μέριλιν Μονρόε και ο Καβάφης μέχρι ένα λιοντάρι που βρυχάται ή μια γυναίκα που κάνει κούνια σε ένα δέντρο, όλα τα έργα σκιάς εντυπωσιάζουν. Ακόμη δε περισσότερο κάποια που απεικονίζουν συγχρόνως δύο διαφορετικές σκιές ανάλογα με την οπτική γωνία της φωτιστικής πηγής όπως εκείνο που στον έναν τοίχο αποτυπώνει έναν ηλικιωμένο με μπαστούνι και σε διπλανό τοίχο έναν άνθρωπο καθισμένο.
Τα έργα του κ. Βαΐτση μας εντυπωσιάζουν και ταυτόχρονα μας προβληματίζουν καθώς διαπιστώνουμε ότι παρότι έχουμε μάτια, δεν τα βλέπουμε όλα. «Αυτό που βλέπουμε είναι πάντοτε λιγότερο από αυτό που κοιτάμε» μας εξήγησε ο κ. Βαΐτσης. «Κάθε αντικείμενο, κάθε κατάσταση, κάθε γεγονός έχει διαστάσεις και παραμέτρους οι οποίες δεν είναι ορατές ή εύκολα αντιληπτές… Προσπαθώ να κάνω ορατό το αόρατο» κατέληξε ο καλλιτέχνης και μας προέτρεψε να δούμε αυτό που δεν φαίνεται.
Τα παράξενα και συγχρόνως εντυπωσιακά έργα τέχνης του κ. Βαΐτση είχαμε τη χαρά να δούμε στο «Σπίτι της Σκιάς», στην Παλιά Πόλη, όπου ο καλλιτέχνης εκθέτει τις μοναδικές παλαιότερες αλλά και πιο πρόσφατες δημιουργίες του.
Πώς να μην νιώθει κανείς ότι κινείται στη σφαίρα του παραμυθιού και του ονείρου! «Το Σπίτι της Σκιάς» έρχεται να προσδώσει μία επιπλέον πινελιά μαγείας στην ήδη χαρακτηρισμένη ως Μαγική πόλη της Ξάνθης
Και βέβαια είναι πάρα πολλά ακόμη αυτά που πρέπει να προσθέσουμε για να ολοκληρώσουμε το ψηφιδωτό της απέραντης ομορφιάς αυτού του τόπου όπου συνυπάρχουν αρμονικά το παρελθόν και το παρόν, το παλιό και το νέο, οι χριστιανοί και οι μουσουλμάνοι, η Ανατολή και η Δύση : το ιστορικό ρολόι της κεντρικής πλατείας που σηματοδοτεί το ταξίδι στον χρόνο, οι καπναποθήκες, το περιβόητο σαββατιάτικο παζάρι, αμάγαλμα φυλών, θρησκειών και προϊόντων , τα μεγάλα πάρκα και οι πλατείες που βελτιώνουν την καθημερινή ζωή των κατοίκων, τα ιερά μοναστήρια που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από την Ξάνθη, το φυσικό κάλλος του Κόσυνθου ποταμού που διασχίζει την πόλη καθώς και το μοναδικής επιβλητικής ομορφιάς φυσικό περιβάλλον του ποταμού Νέστου που σχηματίζει εντυπωσιακούς μαιάνδρους.
Την ημέρα της επιστροφής μας, είχαμε τη χαρά να περπατήσουμε στα Στενά ή Τέμπη του Νέστου ακολουθώντας το μονοπάτι που υπάρχει παράλληλα με τον ποταμό, και να θαυμάσουμε τις κατάφυτες όχθες του και τους απόκρημνους βράχους που βυθίζονται απότομα μέσα στα νερά του συνθέτοντας ένα μοναδικό σκηνικό.
Έτσι, πριν αποχαιρετήσουμε την περιοχή, αφουγκραστήκαμε τους ήχους της φύσης και «ακούσαμε» τη μαγευτική αρμονία του τοπίου σε μία «συναυλία» διαφορετική αλλά εφάμιλλη αυτών στις οποίες συμμετείχαμε κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ.
Πήραμε τον δρόμο της επιστροφής έχοντας στις αποσκευές μας, εκτός από τα δώρα που μας προσέφεραν οι διοργανωτές, πολλαπλά πνευματικά και παιδαγωγικά οφέλη : μουσικά ακούσματα και ερεθίσματα, γνώσεις και εμπειρίες από τη συναναστροφή με άλλους μαθητές ή συναδέλφους και τους κορυφαίους μουσικούς δημιουργούς, φιλίες, πολύχρωμες αναμνήσεις από ένα τριήμερο απερίγραπτων στιγμών χαράς, κεφιού και συγκίνησης, όνειρα για το μέλλον και βέβαια τις καλύτερες εντυπώσεις από την Μαγική Πόλη της Ξάνθης με τα χίλια χρώματα, τους φιλόξενους κατοίκους της και τις ομάδες των εθελοντών που εργάστηκαν για την εύρυθμη λειτουργία του φεστιβάλ και μας έκαναν να νιώσουμε σαν στο σπίτι μας! Τους ευχαριστούμε θερμά!
Διερχόμενοι από τον Νομό Καβάλας, αφού περιηγηθήκαμε και ξεναγηθήκαμε στον σημαντικό αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων και στο Ιερό Βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας, κάναμε μία στάση για φαγητό στην όμορφη παραθαλάσσια πρωτεύουσα του νομού όπου χαλαρώσαμε προσθέτοντας λίγες ακόμα εικόνες και νέα χρώματα θαλασσινά στο σάκο των αναμνήσεών μας πριν κλείσουμε οριστικά την πόρτα του υπέροχου ταξιδιού μας.
Ευαγγελία Σύρρου
Καθηγήτρια Γαλλικών στο Μουσικό Σχολείο Τρικάλων
