Είναι άραγε κάτι που να χαρακτηρίζει τον άνθρωπο επακριβέστερα από τον χαρακτηρισμό «ον εγωιστικό»;
Η τοποθέτηση βέβαια αυτή δεν στηρίζεται στα εννοούμενα και δυσοίωνα περιθώρια που επιτάσσει ο εξοπλισμός του αντί-εαυτού και τα συνεπαγόμενά του, αλλά νοείται ως η αναπόφευκτη έκφραση της βιολογικής υπόστασής μας, σε αρμονική συμφωνία με τους νόμους της φύσης και της λογικής.
Κι όμως! Υπάρχει κάτι που –αν είναι δυνατόν!- την αναπόδραστη αυτή βιοέκφραση του ενστίκτου της αυτοσυντήρησης τη μεταποιεί σε κατάσταση «δραπετευτέα», παραγνωρίζοντας το τελευταίο, που συνιστά κάθε άνθρωπο, κάθε ζωντανό οργανισμό! Ο λόγος φυσικά για τη θρησκευτική παράνοια των με γεωμετρική πρόοδο πληθαινόμενων αυτοκτονικών δολοφονιών, που προϋποθέτουν το αναγκαίο παρανοϊκό στοιχείο της απάρνησης της ζωής, το οποίο με τη σειρά του προϋποθέτει κι αυτό την ελπίδα για μια άλλη ζωή, μεταθανάτια και… ευτυχέστερη. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο εντοπίζεται η μεταφυσική διάσταση της τρομοκρατίας.
Κάτω από αυτό το πλαίσιο, η τρομοκρατική συμπεριφορά δεν είναι παράλογη. (Αυτή θα ήταν η αισιόδοξη εκδοχή, θα σήμαινε πως υπάρχει το υπέροχο ενδεχόμενο της αναχαίτισής της, στην επίτευξη της οποίας θα οδηγούμασταν βέβαια δια μέσω του λόγου.) Είναι όμως υπέρλογη. Στηρίζεται σε δόγματα, σε βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις που επέτυχαν -δυστυχώς- να επιδράσουν και –δυστυχέστερα- να μεταβάλλουν βασικές, πυρηνικές δομές του Ανθρώπου, τρέποντάς τον όχι απλώς σε άνθρωπο (μέγιστος υποβιβασμός), μα σε ανδρείκελο-απάνθρωπο, και αναπτύσσοντας μια νέα ιεράρχηση (απ)αξιών.
Δεν πρόκειται επομένως για σύγκρουση μεταξύ Ισλάμ και δυτικού πολιτισμού. Η πραγματική σύγκρουση αφορά στη λογική και τον θρησκευτικό σκοταδισμό και ως αποκύημα έχει τον (θρησκευτικό) φονταμεταλισμό.
Το ερώτημα που τίθεται είναι καίριο. Πώς δύναται να εξοβελιστεί μια τέτοια δραματική κοινωνική τερατογένεση; Πρόκειται για ένα ερώτημα που δύσκολα απαντάται. Τα μονοπάτια που οδηγούν στη λύση του είναι δύσβατα και δαιδαλώδη. Οφείλουμε ωστόσο να τα διαβούμε.
Και δεν μιλώ για τα περίπλοκα μονοπάτια της πολιτικής, της διπλωματίας ή της οικονομίας. Αυτά είναι αλλουνού ισλαμιστή κοράνι. Μιλώ για τα προσωπικά μας μονοπάτια, τους δρόμους που εμείς επιλέγουμε να ακολουθήσουμε, τις πόλεις που οραματιζόμαστε να οικοδομήσουμε.
Είναι οι σκέψεις και τα λόγια μας λάβα ηφαιστείου αναζωογονητική για το πνεύμα; Τα χέρια μας τι ουρανούς αγγίζουν; Τα πόδια μας ψαχουλεύουν με δέος την άβυσσο του Καζαντζάκη ή αδράχνονται από τη γη;
Αν μπορούσε να τραβήξει κάποιος μια πανοραμική φωτογραφία του πνεύματος του Ανθρώπου, των ανθρώπων δηλαδή, ως σύνολο, τι θα απεικονιζόταν; Γιατί, πράγματι, αυτό θα ήταν που θα συνιστούσε τον παγκόσμιο χάρτη του ανθρωπισμού ή –στην προκειμένη περίπτωση- του απανθρωπισμού μας.
Να ποια τρομοκρατία θα πρέπει πρώτα να «πολεμήσουμε».
