Ας συζητήσουμε ψύχραιμα και ας καταλάβουμε τι ζητάνε όσοι διαδηλώνουν ενάντια στον συμβιβασμό.

Ας συζητήσουμε ψύχραιμα και ας καταλάβουμε τι ζητάνε όσοι διαδηλώνουν ενάντια στον συμβιβασμό.
Το θέμα της γλώσσας

Αυτοί οι άνθρωποι μιλάνε κάποια γλώσσα. Είναι η γλώσσα που μίλαγε ο Μ. Αλέξανδρος; Φυσικά όχι. Μακεδονική γλώσσα ως συνέχεια μιας γλώσσας των αρχαίων Μακεδόνων δεν υπάρχει. Άρα δεν μπορεί να δοθεί ή να ξεπουληθεί. Τότε ποιο είναι το πρόβλημα; Το ότι η γλώσσα αυτή (θα) αποκαλείται “Μακεδονική”; Ε, τότε θα έπρεπε να έχουμε κάνει αυτοκριτική για όσα συνέβησαν τα τελευταία 130 τουλάχιστον χρόνια.

Ο Παύλος Μελάς, στις επιστολές προς τη γυναίκα του αναφέρει: «Το απόγευμα συνεκεντρώθηκαν εις το δωμάτιόν μας 12 προύχοντες. Εις αυτούς ζωηρότατα, ευγλωττότατα και -πειστικότατα – μετέφραζεν ο Πύρζας – ωμίλησε, μακεδονικά ο Κώτας»
…«Θα σου κάμω μιαν μικράν περίληψιν του λόγου τον οποίον εξεφώνησα προ της μακεδονικής αυτής βουλής»,
…«Έμαθα και ολίγας μακεδονικάς λέξεις, που λέγω εις τας γυναίκας και μητέρας προ πάντων και ενθουσιάζονται μαζί μου»
(Ναταλίας Μελά: Παύλος Μελάς, Αθήναι 1963).

Στα “Μυστικά του Βάλτου” η Πηνελόπη Δέλτα αναφέρεται στον Μακεδονικό Αγώνα και γράφει “Ήταν ένα κράμα όλων των βαλκανικών εθνικοτήτων τότε η Μακεδονία. Έλληνες, Βούλγαροι, Ρουμάνοι, Σέρβοι, Αλβανοί, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, ζούσαν φύρδην-μίγδην κάτω από τον βαρύ ζυγό των Τούρκων. Η γλώσσα τους ήταν η ίδια, μακεδονίτικη, ένα κράμα και αυτή από σλαβικά και ελληνικά, ανακατωμένα με λέξεις τούρκικες.

Όπως και στα Βυζαντινά χρόνια, οι πληθυσμοί ήταν ανακατωμένοι τόσο, που δύσκολα χώριζες Έλληνα από Βούλγαρο – τις δύο φυλές που κυριαρχούσαν. Εθνική συνείδηση είχαν την μακεδονική μονάχα. Όταν όμως οι Βούλγαροι κήρυξαν την εκκλησιαστική τους ανεξαρτησία, και αναγνωρίστηκε στην Κωνσταντινούπολη αρχηγός της βουλγάρικης εκκλησίας ο Έξαρχος αντί του Πατριάρχη, και όταν η σύνοδος του 1872 κήρυξε σχισματικούς τους Βούλγαρους, χωρίστηκε η Μακεδονία σε Πατριαρχικούς Έλληνες κι Εξαρχικούς Βούλγαρους, χωρίστηκαν και οι συντοπίτες, οι συγχωρίτες – ακόμα και οι οικογένειες.”

Γράφει ο Στρατής Μυριβήλης στο βιβλίο του “ Η ζωή εν τάφω”
“Είναι μία βδομάδα τώρα που η ζωή μου κυλά μέσα σε τούτο το σπίτι της ειρήνης ήμερα, σα μια κορδέλλα νερό ανάμεσα στη χλόη. Νιώθω μέρα με τη μέρα πιο δυνατή τη σώψυχη ανάγκη να συναγροικηθώ όσο είναι βολετό με την πρωτόγονη ψυχή των ανθρώπων που με φιλοξενούν. Αυτό μ’ έκανε απ’ την πρώτη κιόλας μέρα να βαλθώ πεισμωμένα να μπω μες στο νόημα του γλωσσικού των ιδιώματος. Έκανα ένα γλωσσάριο που το πλουτίζω, το συμπληρώνω και το τελειοποιώ μέρα με τη μέρα. Μιλάνε μια γλώσσα που ‘ναι παρακλάδι σλαβικό με μπόλικα τούρκικα και ρωμέικα στοιχεία. Η αντρίκια της φτογγολογία μου δίνει ένα τονωτικό συναίστημα. Τα φωνήεντά της είναι σπάνια. Η μαλακιά γλυκάδα τους πνίγεται μέσα σ’ ένα κατρακύλισμα από φωνές αδρές και σκληρές. Σα μιλάνε, ακούς να δρομίζουν τον κατήφορο βότσαλα και χαλίκια στρογγυλεμένα μες στ’ ορμητικό ρέμα του Δραγόρα. Μερικές λέξεις έχουν την παρθένα παραστατικότητα των πρωτογέννητων γλωσσών, που δεν ήταν παρά ηχητική μίμηση των κρότων και των θορύβων της ζωντανής ζωής. Για να πουν πως το πουλί “πέταξε” λένε “πρρλιτς”. Σε καμμιά γλώσσα δεν άκουσα τόσο αληθινό το πέταγμα ενός πουλιού.[…]
Τούτοι εδώ οι χωριάτες μιλάνε μια γλώσσα που την καταλαβαίνουν κι οι Σέρβοι κι οι Βουργάροι. Τους πρώτους τους μισούν γιατί τους πιλατεύουν και τους μεταχειρίζουνται για Βουργάρους. Και τους Βουργάρους τους μισούν γιατί πήραν τα παιδιά τους στον πόλεμο. Εμάς τους Ρωμιούς μας δέχουνται με κάποια συμπαθητικιά περιέργεια, μόνο και μόνο γιατί είμαστε οι γνήσιοι υποταχτικοί του Πατρίκ, δηλαδή του Οικουμενικού Πατριάρχη. Η ιδέα του Πατριαρχείου απλώνεται ακόμα, τυλιγμένη μέσα σε μια μυστικοπάθεια πολύ παράξενη, πάνου σε τούτον τον απλοϊκό χριστιανικό κόσμο. Ύστερα είναι και οι τάφοι των προεστών και των παπάδων τους που ‘ναι σκαλισμένοι με τα ιερά και μυστηριώδικα ελληνικά γράμματα. Τα ίδια γράμματα είναι γραμμένα πάνου στα παλιά σκεβρωμένα κονίσματά τους, γύρω απ’ τ’ άγρια ασκητικά κεφάλια των αγίων του Βυζαντίου και μέσα στα κιτρινισμένα Βαγγέλια. Μολαταύτα δε θέλουν να ‘ναι μήτε Μπουλγκάρ μήτε Σρρπ (= Σέρβοι) μήτε Γκρρτς (= Έλληνες). Μονάχα Μακεντών ορτοντόξ”.
Θα μπορούσε η διαπραγμάτευση να πετύχει κάτι καλύτερο στο θέμα αυτό; Πχ να ονομάζεται η γλώσσα Makedonski (αμετάφραστο), αντί για Macedonian; Ίσως, αλλά αυτό προυπέθετε ότι η κοινωνία μας και τα πολιτικά κόμματα προσπαθούσαν να εξηγήσουν με επιχειρήματα στο πλαίσιο ενός κλίματος αλληλο-σεβασμού κι όχι με κραυγές τις επιφυλάξεις ή ευαισθησίες μας για αυτό. Ίσως στο μέλλον να είναι πιο εύκολο, αν υπάρξει ένα νέο ξεκίνημα.

Η γλώσσα της ΠΓΔΜ συζητήθηκε πάντως και στην 3η Συνδιάσκεψη για την Τυποποίηση των Γεωγραφικών Ονομάτων (111/16 National Standardization), που πραγματοποιήθηκε την Αθήνα το 1977 έστω και για να προχωρήσει για λόγους τυποποίησης (standardization) ο μεταγραμματισμός των γεωγραφικών ονομάτων (transliteration) με λατινικά γράμματα βάσει συστημάτων μεταγραμματισμού.

Πάντως η γλώσσα αυτή είχε δηλωθεί το 1945 ως επίσημη “Μακεδονική” την οποία ομιλούσαν στην “Γιουγκοσλαβική Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας”. Όμως. 20 χρόνια πριν, το ελληνικό κράτος είχε εκδώσει (1925) το βιβλίο “ABECEDAR” για την διδασκαλία της γλώσσας σε “ντόπιους”, όπως περιγράφεται στα βιβλία της Πηνελόπης Δέλτα και του Στρατή Μυριβήλη, ή στις επιστολές του Παύλου Μελά. Ήταν τότε που το ελληνικό κράτος ήθελε να ενθαρρύνει την “Μακεδονική ταυτότητα” σε αντιπαράθεση με την Βουλγαρική επιρροή…
Στην Συμφωνία αναγνωρίζεται ότι “η γλώσσα αυτή ανήκει στην ομάδα των νοτιο-σλαβικών γλωσσών”. Γιατί να φοβόμαστε λοιπόν να μιλάνε κάποιοι μια γλώσσα που θα έπρεπε κατά τα άλλα να είναι πολιτισμικός πλούτος και να ενώνει, αντί να διχάζει;

Νίκος Χρυσόγελος