"Δημοσιογραφία είναι να δημοσιεύεις αυτά που κάποιος άλλος δεν θέλει να δημοσιευθούν." - Τζορτζ Όργουελ

11.5 C
Trikala

Η «Επαυλη του Αλέξανδρου» στο Αμύνταιο και οι σαρκοφάγοι της Θεσσαλονίκης

lafarm

Σχετικά άρθρα

 

Δύο ανακοινώσεις, η μία χθες και η άλλη σήμερα, συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον και κλέβουν τις εντυπώσεις εξαιτίας των ευρημάτων που παρουσίασαν στην 31η επιστημονική συνάντηση για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη, που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη. Οι ψηφιδωτές μυθολογικές παραστάσεις με επιγραφές και αγάλματα θεοτήτων στην «έπαυλη του Αλέξανδρου», που βρέθηκε στο Αμύνταιο, και τα άγνωστα ευρήματα που προέκυψαν από δέκα σαρκοφάγους που βρίσκονταν σχεδόν 70 χρόνια στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Aττική σαρκοφάγος (περίπου 250 μ.Χ.) Aττική σαρκοφάγος (περίπου 250 μ.Χ.) | 

Ο αρχαιολόγος Πανίκος Χρυσοστόμου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φλώρινας εντόπισε κατ’ αρχάς στη Βεγόρα και στην περιφέρεια κατάλοιπα κώμης ρωμαϊκών χρόνων, λουτρό με ψηφιδωτά δάπεδα διακοσμημένα με γεωμετρικά σχέδια και δελφίνια. Αλλά αυτό μοιάζει μικρό μπροστά στη ρωμαϊκή έπαυλη 360 τ.μ. του τέλους του 2ου αιώνα που εντόπισε στο Αμύνταιο. Με ιδιοκτήτες τον Αλέξανδρο και τη Μεμμία, τα δωμάτια είναι στρωμένα με λευκό κονίαμα, επένδυση πολύχρωμων μαρμάρων, έχουν διακόσμηση με εξαιρετικά ψηφιδωτά σε 11 από τους 96 χώρους αλλά και αγάλματα.

Στην «αίθουσα της Ευρώπης» εικονίζονται η Αρπαγή της Ευρώπης, ο Απόλλωνας σε γρύπα, ο Πάνας με Νύμφη, η Αρπαγή της Διώνης (;), σκηνές που συνοδεύονταν από το όνομα της κύριας μορφής και ευανάγνωστα τα ονόματα Ευρώπη, Απόλλων, Φαίδρα. Στην «αίθουσα του θηριομάχου» ανδρική μορφή (bestiaries) με μαχαίρι δέχεται την επίθεση ενός λιονταριού.

Μαρμάρινη κεφαλή Ποσειδώνα (3ος αι. μ.Χ.)Μαρμάρινη κεφαλή Ποσειδώνα (3ος αι. μ.Χ.) | 

Στη μεγαλύτερη από όλες «αίθουσα των Νηρηίδων», εμβαδού 90 τ.μ., Νηρηίδες πλέουν πάνω σε ιππόκαμπους, έρωτες πάνω σε δελφίνια, σκηνή ψαρέματος, ψάρια, πουλιά και η προσωποποίηση των τεσσάρων Εποχών. Στους χώρους καλεσμένων υπήρχαν αγάλματα θεοτήτων που αποδίδουν τον Ερμή Κερδώο, ίσως την Αθηνά και τον Ποσειδώνα. Η ανεύρεση επίσης τμήματος μαρμάρινης αφιερωματικής στήλης, η οποία σώζει ανάγλυφο αετό, επιβεβαιώνει τη λατρεία στους χώρους της έπαυλης του Δία Υψίστου.

Σύμφωνα με τον κ. Χρυσοστόμου, «το επιβλητικό μέγεθος του συγκροτήματος, αλλά και η επιλογή του θεματολογίου του γλυπτικού και ψηφιδωτού διάκοσμού του, δηλώνουν ότι οι ιδιοκτήτες ήταν πλούσιοι, πιθανόν εκλατινισμένοι Ελληνες, με εξέχουσα θέση στην τοπική κοινωνία και ενδεχομένως και στη ρωμαϊκή διοίκηση».

Στη χθεσινή ανακοίνωση της τέως διευθύντριας του Αρχαιολογικού Μουσείου, Πολυξένης Βελένη, και της Ανναρέτας Τουλουμτζίδου παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά άγνωστα χρυσά ευρήματα από δέκα σαρκοφάγους της Θεσσαλονίκης που ήλθαν στο φως από το 1929 ώς το 1963. Οι παραστάσεις αμαζονομαχίας ή βακχικές παραστάσεις στις σαρκοφάγους είναι εντυπωσιακές, αλλά γοητευτικές είναι οι «λεπτομέρειες».

Το χρυσό δακτυλίδι της ΘεσσαλονίκηςΤο χρυσό δακτυλίδι της Θεσσαλονίκης | 

Ενα χρυσό δαχτυλίδι (250 μ.Χ.) με κεφαλή Αθηνάς δηλώνει κυρίως το όνομα της κατόχου «Ελλάδος» στη δοτική. Το όνομα Ελλάς, όπως σημειώνουν οι δύο αρχαιολόγοι, «απαντά μόλις δύο φορές στη Μακεδονία αλλά πέντε φορές στην Αθήνα». Μια επιγραφή αποκαλύπτει την εξέχουσα θέση των κατόχων της, «της Ποπλίας Αντίας Δαμοκρατίας από την Παυταλία της Θράκης και του διασημότατου συζύγου της, Βιτάλιου Ρεστιτούτου (ίσως έπαρχος της Μακεδονίας)».

Παρουσιάστηκαν επίσης: μία διπλή χρυσή δανάκη με κεφαλή Μ. Αλεξάνδρου στη μία όψη και τον ίδιο γυμνό, καθισμένο σε βράχο με τον Βουκεφάλα στην άλλη, ένα χρυσό δακτυλίδι με δακτυλιόλιθο από σαρδόνυχα που απεικονίζει ανάγλυφα τη χειραψία ενός ανδρικού και ενός γυναικείου χεριού, τη γνωστή dextrarum iunctio (συνοδευόμενη από την επιγραφή ΟΜΟΝΟΙΑ), δύο σπάνια περίαπτα με απεικονίσεις της Τύχης-Fortuna με πηδάλιο και κέρας Αμάλθειας, που ενδεχομένως απηχούν τη λατρεία στην πόλη της Ισιδος Τύχης, η οποία μνημονεύεται σε τέσσερις επιγραφές από το Σαραπείο, ένα κρικόσχημο ενώτιο και δακτυλίδι με δακτυλιόλιθο από σμαραγδόριζα με έγγλυφη παράσταση Αφροδίτης που καθρεφτίζεται σε μια λιγότερο γνωστή παραλλαγή της Αναδυομένης, ελεφαντοστέινα κτένια, δακτυλιόλιθους από ερυθρό ίασπη με παραστάσεις.

Ενδιαφέρουσα η παρατήρηση ότι η σαρκοφάγος που αποκαλύφθηκε το 1963 στην περιοχή Ραμόνα, κοντά στην Πλατεία Βαρδαρίου, «ανήκε στη Μαρεινιανή Παντονείκη και την εγγονή της Ολυμπιάδα, η επιλογή του ονόματος της οποίας σχετίζεται με την έξαρση της αλεξανδρολατρίας την εποχή αυτή στη Μακεδονία (3ος αι. μ.Χ.)».

Σύμφωνα με τις αρχαιολόγους, «ο μικρός αριθμός των χρυσών κοσμημάτων στις ασύλητες σαρκοφάγους δεν συνιστά ένδειξη ένδειας των κατόχων τους, αλλά πιθανότατα σχετίζεται με τη μαρτυρημένη κληροδότηση των περιουσιακών στοιχείων στους συγγενείς, αφήνοντας στους νεκρούς την πολυτέλεια της κατοχής των απολύτως προσωπικών αντικειμένων, όπως των σφραγιστικών δακτυλιδιών».

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

Δείτε επίσης