Μέρες που είναι να προετοιμαζόμαστε. Ιδίως, όταν ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δηλώνει ότι «αν (!) η Ελλάδα βγει από την κρίση, πρέπει να μου στήσουν ανδριάντα». Η στήλη, επηρεασμένη από την προτροπή του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, αναπολεί άλλον έναν «σωτήρα» της ελληνικής Ιστορίας: τον Χάρυ Τρούμαν, 33ο Πρόεδρο των ΗΠΑ, το άγαλμα του οποίου ήδη κοσμεί το κέντρο της Αθήνας. Το Δόγμα Τρούμαν το 1947 και η υλοποίηση του από τον Τζορτζ Μάρσαλ, Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών τότε, ξυπνούν μνήμες από την παροχή βοήθειας –πάλι– των συμμάχων προς τη χώρα μας (Σχέδιο Μάρσαλ).
Κάμποσα χρόνια πριν, έδινε συνέντευξη στην Καθημερινή και τον Αθανάσιο Ελλις ο Τζέιμς Γουόρεν. Ο 80χρονος –τότε– άνδρας ήταν στις αρχές της δεκαετίας του ’50 ηγετικό στέλεχος της αμερικανικής οικονομικής αποστολής που υλοποίησε το σχέδιο Μάρσαλ στην Ελλάδα. Ορισμένα μόνο αποσπάσματα βοηθούν (;) σε συμπεράσματα του πώς σκεφτόμασταν, ποιοι είμαστε και ενδεχομένως πού θα καταλήξουμε στις οικονομικές συνθήκες των καιρών μας:
– Μήπως οι Αμερικανοί παρενέβησαν υπερβολικά στα εσωτερικά της Ελλάδας;
– Νομίζω ναι. Έμειναν περισσότερο και έκαναν επεμβάσεις, όχι απλά παρεμβάσεις. Θα έλεγα ότι αρκετές φορές λειτουργούσαν ως ταύρος εν υαλοπωλείω. Αλλά από την άλλη, αν είμαστε δίκαιοι θα πρέπει να δούμε τα αποτελέσματα. Μέσα σε επτά χρόνια άλλαξε ριζικά η δομή της ελληνικής οικονομίας. Από τη σχεδόν μηδενική παραγωγική δυνατότητα, φθάσαμε σε μια οικονομία που άρχισε να παράγει και να εξάγει.
– Ποιος ακριβώς ήταν ο δικός σας ρόλος;
– Ενας από τους στόχους μου ήταν να πιέσω την Ελλάδα προς την ΕΟΚ. Εάν ήθελε κάποιος να εισάγει ένα προϊόν, έπρεπε να μου αποδείξει ότι αυτό δεν παράγεται στην Ελλάδα, αλλά ούτε και στην Ευρώπη. Μόνο τότε επέτρεπα την εισαγωγή από την Αμερική. Στόχος ήταν η ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας και εν συνεχεία η ενσωμάτωσή της στην ενιαία δημοκρατική Ευρώπη, συχνά και εις βάρος των αμερικανικών εξαγωγών.
– Γιατί;
– Γιατί η στρατηγική μας ήταν να δημιουργήσουμε μια ενιαία Ευρώπη μέρος της οποίας θα ήταν και η Ελλάδα. Όταν πήγα στην Ελλάδα το ’50 στους δρόμους έβλεπες μόνο «Σεβρολέτ». Όταν έφυγα, το ’55, υπήρχαν παντού «Βόλβο» και «Σιτροέν».
Η εφημερίδα παραθέτει, μάλιστα, ένα ενδεικτικό αίτημα των ισχυρών της εποχής, εν προκειμένω και επιστημόνων:
«Προς τον διευθυντή της αμερικανικής αποστολής στη Θεσσαλονίκη,
Η Ένωση Ιατρών Θεσσαλονίκης έχει την τιμή να σας γνωστοποιήσει τα κάτωθι: Στην Ελλάδα, όπως φανταζόμαστε και στην Αμερική, όποτε ανθρώπινες ανακαλύψεις και η βιομηχανική πρόοδος τείνουν να πλήττουν μια συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα, η πολιτεία έχει την ηθική υποχρέωση να αποζημιώνει τους επαγγελματίες που πλήττονται από την πρόοδο.
Καθώς κατά τη μεταπολεμική περίοδο η πενικιλλίνη έχει εξαφανίσει τα αφροδίσια νοσήματα, προς όφελος της πολιτείας και της κοινωνίας, αλλά έχει προκαλέσει οικονομική ζημία στους ιατρούς που ασχολούνται με το θέμα, ζητήσαμε από το κράτος να χρεώνει κάθε χάπι αντιβιοτικού επιπλέον 200 δραχμές με τις οποίες να αποζημιώνει αυτούς που έχουν πληγεί.
Το κράτος συμφωνεί επί της αρχής να ικανοποιήσει το αίτημά μας, αλλά υποστηρίζει ότι η Αμερικανική Αποστολή δεν το επιτρέπει. Γι” αυτό θα θέλαμε να σας παρακαλέσουμε να προβείτε στα απαραίτητα βήματα για τη θετική επίλυση του ζητήματος».
Μήπως μας θυμίζει κάτι; Ίσως την αέναη συζήτηση των τελευταίων χρόνων: «Ποιος το αποφασίζει, εμείς, η τρόικα, οι πλούσιοι;». «Τίνος έμπνευση είναι το ισοδύναμο μέτρο από εδώ και το άλλο από εκεί;». Μπορεί τα ερωτήματα να μην απαντηθούν, αλλά είναι βέβαιη η νέα επιτυχία σωτηρίας της χώρας. Και επειδή αυτομάτως προκύπτει η υποχρέωση να αναγερθεί ο ανδριάντας για χάρη του κ. Σόιμπλε, αυτός θα μπορούσε, σε τελική ανάλυση, να τοποθετηθεί εκεί που αρμόζει στην περίσταση: δίπλα στο άγαλμα του Τρούμαν. Βασιλέως Κωνσταντίνου και Βασιλέως Γεωργίου γωνία, στο Παγκράτι.
του Αλέξη Καζαντζίδη
