Μικέλης : «Υποχρεώσεις Πολιτών»

*του Μικέλη Σωτ. Χατζηγάκη (Αναδημοσίευση από την ΕΣΤΙΑ)

Τα τελευταία χρόνια παρατηρώ κάτι που όχι μόνο με στενοχωρεί αλλά με φοβίζει πολύ. Η αντίληψη πως για όλα φταίνε οι άλλοι  – πολιτικοί, τα ΜΜΕ, οι «ξένοι» – εκτός από εμάς, φαίνεται να παγιώνεται και να αυξάνεται όσο περνάνε τα χρόνια.

Αντί αυτή η κρίση να μας οδηγήσει σε μια βαθιά ενδοσκόπηση η οποία θα μας βοηθήσει να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα, μας οδηγεί σε έναν αέναο καταλογισμό ευθυνών, ένα ατελείωτο blame game, προς τους «άλλους» πάντα.

Και αυτό είναι πολύ ανησυχητικό και για τις προοπτικές ανάταξης της χώρας αλλά και για την ίδια την δημοκρατία.

Παλαιότερη δημοσκόπηση της Metron Analysis έδειχνε πως σχεδόν εννέα στους δέκα Έλληνες (87%) πιστεύουν ότι φταίνε οι πολιτικοί για την κρίση, και μόνο δύο στους δέκα ότι φταίνε οι πολίτες (24%). Αλλά, αναρωτιέμαι, μόνοι τους εκλέγονται οι πολιτικοί;

Οι πολίτες εστιάζουν κατά κύριο λόγο στα δημοκρατικά τους δικαιώματα και στις εν γένει απαιτήσεις τους, αλλά φαίνεται να έχουν αποσυνδέσει τις υποχρεώσεις τους οι οποίες είναι απαραίτητες για να λειτουργεί καλά μια δημοκρατία.

Επίσης, πρόσφατη έρευνα της Κάπα Research έδειξε ότι σχεδόν επτά στους δέκα Έλληνες (68%) θεωρούν πως η χώρα μας έπεσε θύμα των μεγάλων δυνάμεων, ενώ πάλι δεν υπάρχει καμία διάθεση ανάληψης οποιασδήποτε ευθύνης καθώς στην ίδια δημοσκόπηση επτά στους δέκα πολίτες κρίνουν ότι ψήφισαν σωστά και το 2012 και το 2015.

Η δημοκρατία πρέπει να λειτουργεί προς όφελος των πολιτών όταν και οι ίδιοι οι πολίτες αντιλαμβάνονται πως εκτός από τα δικαιώματα και τα δημοκρατικά τους κεκτημένα έχουν και υποχρεώσεις να εκπληρώσουν. Ο κάθε πολίτης έχει υποχρέωση όχι μόνο να τηρεί τους νόμους ο ίδιος αλλά να μην κάνει τα «στραβά μάτια» όταν οι άλλοι παρανομούν.

Έχει υποχρέωση να ασχολείται – τουλάχιστον να γνωρίζει τα βασικά – με τα πολιτικά τεκταινόμενα της χώρας και να αφιερώνει λίγο χρόνο να διαβάζει έστω τα βιογραφικά των υποψηφίων πριν πάει να ψηφίσει. Οφείλει, επίσης, να βρει να και να στηρίξει – και όχι να τιμωρήσει – αυτούς που πιστεύει ότι θα διαχειριστούν αποτελεσματικότερα τις υποθέσεις της πατρίδας.

Οι μορφωμένοι και ενημερωμένοι πολίτες έχουν υποχρέωση να διαφωτίζουν την κοινωνία συνεχώς –  μέσα από άρθρα, ομιλίες, κτλ, αλλά και μέσα από την συμπεριφορά τους.

Οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ έχουν υποχρεώσεις απέναντι στην διατήρηση των θεσμών, στην υποστήριξη των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων και στην κοινωνική συνοχή.

Δυστυχώς, δεν υπάρχει αυτόματος πιλότος στην δημοκρατία. Η δημοκρατία μας θα λειτουργήσει ευεργετικά μόνο όταν οι Έλληνες πολίτες αντιληφθούν ότι έχουν υποχρεώσεις και πρέπει να έχουν ενεργό και υπεύθυνο ρόλο σε αυτή.

*Ο Μικέλης Χατζηγάκης είναι οικονομολόγος (LSE, Tufts). Σήμερα είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στην Σχολή Κέννεντυ του Χάρβαρντ.