Βασίλης Κρίτσας : Κάποιοι ήταν αριστεροί, γιατί τους άρεσε ο μύθος του Μαραντόνα. Η Νάπολι, ο φτωχός ιταλικός νότος, η σύγκρουση με το κατεστημένο της ΦΙΦΑ, η Κούβα, το τατουάζ με τον Τσε στο μπράτσο.
Κάποιοι έγιναν δεξιοί, γιατί τους άρεσε το αρχοντικό στιλ του Πελέ κι οι καλές του σχέσεις με τους εκάστοτε άρχοντες. Το αστραφτερό χαμόγελο, οι χορηγοί, το υπουργιλίκι, τα βραβεία για το αμφίβολο ρεκόρ τερμάτων με τη δημιουργική λογιστική.
Και σε κάποιους εναλλακτικούς, άρεσε ο Κρόιφ κι έγιναν παιδιά των λουλουδιών και φανατικοί οπαδοί των οράνιε, με σήμα την τουλίπα.
Υπάρχει μια (σχεδόν υλιστική) ανάλυση για το πώς ανέπτυξαν οι Ολλανδοί το “ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο”. Ζώντας σε μια χώρα, που ένα μεγάλο τμήμα της βρίσκεται κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, αντιλαμβάνονται πολύ καλά τη σημασία του χώρου και της αξιοποίησής του, μεγαλώνοντας τις διαστάσεις του γηπέδου στην επίθεσή τους και μειώνοντάς τες, όταν αμύνονται. Κάτι που φαίνεται να αντίκειται στα όρια της τυπικής λογικής, αλλά φλερτάρει με τα όρια της διαλεκτικής.
Η δεύτερη βασική αρχή του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου είναι ότι όλοι οι παίκτες, ανεξαρτήτως θέσης, πρέπει να ξέρουν να επιτίθενται και να αμύνονται, θυμίζοντας κάπως τη σταδιακή εξάλειψη του καταμερισμού εργασίας σε ένα άλλο κοινωνικό σύστημα, που κάποιοι το βάφτισαν “ολοκληρωτικό” για τους δικούς τους λόγους, αλλά πιθανότατα αγνοούν την καθοριστική τεχνική-προπονητική συμβολή του στη διαμόρφωση του total football.
Ο Κρόιφ ήταν σημαιοφόρος κι ιεραπόστολος αυτού του ποδοσφαίρου, χτίζοντας μια ιστορία με πολλά, παραμυθικά στοιχεία.
Ήταν παιδί μιας καθαρίστριας του γηπέδου του Άγιαξ, που κατάφερε να αναδειχθεί και να γίνει η μεγαλύτερη φυσιογνωμία στην ιστορία του Αίαντα.
Έβαλε τη σφραγίδα του σε όλους στο διαστημικό ποδόσφαιρο που παίζει η Μπαρτσελόνα, στον πρώτο της μεγάλο ευρωπαϊκό τίτλο, αλλά και σε όσους ακολούθησαν, καταφέρνοντας να την αλλάξει επίπεδο και να την κάνει όντως κάτι παραπάνω από έναν απλό σύλλογο (mes que un club).
Άφησε όμως την “οράνιε”, την εθνική Ολλανδίας, βασίλισσα χωρίς στέμμα, που να σφραγίζει την ανωτερότητά της, σαν τους μεγάλους καλλιτέχνες που αφήνουν τα έργα τους ημιτελή.
Ήταν αντικομφορμιστής, φανατικός καπνιστής μέχρι να υποβληθεί σε εγχείριση ανοιχτής καρδιάς, κι ιδεολόγος, που απείχε πχ από το Μουντιάλ του 78′ στην Αργεντινή, για να μη νομιμοποιήσει το καθεστώς του Βιντέλα.
Είχε ένα μεγάλο αντίπαλο στην εποχή του, το Φραντς Μπεκενμπάουερ, που κατάφερε να κατακτήσει Μουντιάλ σαν παίκτης και σαν προπονητής με τη Γερμανία, αλλά δεν έφτασε ούτε ένα κλάσμα της καταλυτικής επιρροής του Κρόιφ και των ιδεών του στην εξέλιξη του ποδοσφαίρου ως τις μέρες μας.
Ο Κρόιφ εκτός από χορευτής ήταν ένας ποδοσφαιρικός φιλόσοφος, που έλεγε μεταξύ άλλων πως το να παίξεις ποδόσφαιρο είναι πολύ απλό, αλλά το να παίξεις απλό ποδόσφαιρο είναι το πιο δύσκολο πράγμα στον κόσμο. Και πίστευε πως δεν είναι απαραίτητο να τρέχεις συνέχεια πίσω από την μπάλα, αρκεί να έχεις την κατοχή της και να τη βάλεις να τρέχει αυτή αντί για σένα.
Δεν είναι πως του έλειπαν οι φαντεζί ενέργειες, τα θεαματικά γκολ κι οι περίτεχνες ντρίπλες που ζαλίζουν τον αμυντικό. Πρέσβευε ένα ποδόσφαιρο όπου το θέαμα ήταν πιο σημαντικό από το αποτέλεσμα και προϋπόθεσή του, χωρίς να είναι ένας κινηματογραφικός υπερήρωας, τύπου Κρ. Ρονάλντο, που τρέχει, σουτάρει, πηδάει καλύτερα από τον καθένα, με υπερφυσική δύναμη κι αφήνει πίσω τους αμυντικούς, σαν προπονητικές κορίνες.
Ο Κρόιφ ήταν ένα από τα μεγάλα αστέρια που ερίζουν δικαίως για τον τίτλο του κορυφαίου άσου όλων των εποχών. Βλέποντας λοιπόν αυτό το αστέρι να πέφτει από τον ουρανό, δε μένει παρά να κάνουμε μια ευχή: να είναι ή να γίνει το σύγχρονο ποδόσφαιρο τόσο θελκτικό και θεαματικό, σαν αυτό που δίδασκε ο ιπτάμενος Ολλανδός και τα δημιουργήματά του, που πέρασαν χτες στην ποδοσφαιρική αθανασία…
