Του Μαλέκα Δ. Βαίου* Μαθηματικού, Επίτιμου Δ/ντή Λυκείου
Η περιοχή Φαρκαδόνας έχει ακόμη την τύχη να διαθέτει ένα υπόλειμμα παραποτάμιου δάσους (Ρουμάνι ,δάσος Κεραμιδίου), το οποίο, μαζί με τα «Χίλια δένδρα» Καρδίτσας και τα «Πλατανούλια» Τυρνάβου, αποτελούν τους μοναδικούς μάρτυρες της φυσικής – αρχέγονης εικόνας του θεσσαλικού κάμπου.
Βρίσκεται στη θέση «Ρουμάνια» στο 2ο χιλιόμετρο του δρόμου Φαρκαδόνας-Κεραμιδίου (αριστερά του δρόμου ),συνολικής έκτασης 450 στρεμμάτων.
Η σύνθεση της δασικής βλάστησης, δηλωτική του αρχέγονου, παραποτάμιου δάσους Πηνειού, αποτελείται από τα ακόλουθα κυρίως είδη: Νεροφράξο, Ασπρόλευκα, πεδινή Φτελιά (καραγάτσι), Χνοώδη ποδισκοφόρο δρυ (βελανιδιά), Κράταιγο (Τρικουκιά,, Μπουρμπουτζελιά), πεδινό Σφενδάμι, Κρανιά (νεροκρανιά), Κουτσουπιά, Ιτιά κ.ά. Όλα τα παραπάνω είδη είναι υδροχαρή και συνθέτουν παραποτάμια δάση ή δάση ελωδών περιοχών.
Αυτή ήταν η πρωτογενής εικόνα της βλάστησης, κατά μήκος του Πηνειού, αλλά και ευρύτερα του θεσσαλικού κάμπου, συμπληρωμένη και από μερικά ακόμη είδη, όσο απομακρυνόμασταν από την κοίτη του ποταμού.
Στο σημείο αυτό έγκειται και η αξία του δάσους Κεραμιδίου Φαρκαδόνας, που αποτελεί μικρογραφία και έναν από τους τελευταίους μάρτυρες της φυσικής εικόνας που επικρατούσε πριν από χιλιάδες χρόνια στο θεσσαλικό κάμπο. Η αξία του είναι διαχρονική, όχι μόνο για τους ειδικούς, αλλά και για όλους εμάς που γεννηθήκαμε και ζούμε σε αυτό τον τόπο και που οφείλουμε να αναγνωρίζουμε τις φυσικές, ιστορικές, πολιτιστικές και άλλες αξίες που αυτός διαθέτει και τις οποίες πρέπει να διατηρήσουμε, να αναδείξουμε και να αξιοποιήσουμε κατάλληλα. Το δάσος Κεραμιδίου Φαρκαδόνας αποτελεί μέρος της «προίκας» που μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας, έστω κι αν το περιόρισαν σε μία μικρή έκταση, η οποία ωστόσο λειτουργεί άριστα ως ένα συγκροτημένο οικοσύστημα, φτάνει βέβαια να μη ζημιωθεί περισσότερο και να τύχει της κατάλληλης διαχείρισης.
Μύθοι και ιστορικές αναφορές .
Ο Όμηρος στην Ηλιάδα αναφέρει εκτεταμένη χρήση ξύλου Φράξου για τη ναυπήγηση πλοίων, εργαλείων και σε πολλές άλλες χρήσεις. [4]
Το ξύλο του Φράξου στα Ομηρικά Έπη χρησιμοποιήθηκε στις πόλεις Άργισσα, κοντά στην σημερινή Αμυδγαλέα, (Ιλιάδα Β 680-760) και Οιχαλία για την κατασκευή 17 και 30 πλοίων αντίστοιχα, με τα οποία συμμετείχαν στον Τρωικό πόλεμο, μαζί με άλλες δύο θεσσαλικές πόλεις Τρίκκη και Ιθώμη Καρδίτσας . Αρχηγοί της αποστολής της Οιχαλίας ήταν ο Μαχάονας και ο Ποδαλείριος, τέκνα του Ασκληπιού και ξακουστοί ιατροί και οι ίδιοι. (Ιλιάδα Β 729-733)
Ο Ιπποκράτης και ο Θεόφραστος αναφέρουν ότι τα φύλλα του φράξου (Μελία) περιέχουν πολλές δεψικές και βλεννώδεις ουσίες και αρωματικά έλαια. Χρησιμοποιούνταν στους ρευματισμούς ενώ ο ζωμός του φλοιού σαν ανακουφιστικό πικρό τονωτικό για την ελονοσία. [5]
Κρυμμένο μέσα στο Αρχέγονο Δάσος της Φαρκαδόνας βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου , σε μια έρημη περιοχή, μέσα στην άγρια φύση. Ο ναός χτίστηκε το 1998 πάνω στα ερείπια του παλαιού ναού του Αγίου Νικολάου. Είναι ο πολιούχος της Φαρκαδόνας και λειτουργεί μια φορά το χρόνο , στις 20 Μαΐου, κατά τον εορτασμό της Ανακομιδής των Λειψάνων του.
Εκκλησία του Αγίου Νικολάου-Θρησκευτικές παραδόσεις
Κρυμμένο μέσα στο Αρχέγονο Δάσος της Φαρκαδόνας βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου , σε μια έρημη περιοχή, μέσα στην άγρια φύση. Ο ναός χτίστηκε το 1998 πάνω στα ερείπια του παλαιού ναού του Αγίου Νικολάου. Είναι ο πολιούχος της Φαρκαδόνας και λειτουργεί μια φορά το χρόνο , στις 20 Μαΐου, κατά τον εορτασμό της Ανακομιδής των Λειψάνων του.
Τις Πανηγυρικές εκδηλώσεις ,μέχρι την δεκαετία του 1960, συμπλήρωνε το λαϊκό έθιμο της ιπποδρομίας . Συμμετείχαν αρκετοί νέοι ιππείς της περιοχής με τα άλογα τους και η διαδρομή ήταν από το εξωκλήσι του Αγίου Νικολάου έως την πλατεία της Φαρκαδόνας (Τσιοτίου
Το δάσος κινδυνεύει… από την , σχεδόν καθημερινή , παράνομη κοπή δέντρων
Άμεσα λοιπόν προκύπτει η αναγκαιότητα σύνταξης και εφαρμογής ενός λεπτομερούς διαχειριστικού σχεδίου, το οποίο θα αποσκοπεί κατ’ αρχήν στην προστασία του δάσους, στην ανάδειξη των φυσικών πόρων που δρουν μέσα σε αυτό και βεβαίως στην πολλαπλή αξιοποίησή τους για το καλό της τοπικής και ευρύτερα της θεσσαλικής και ελληνικής κοινωνίας.
Το δάσος μας μπορεί να μετεξελιχθεί σε ένα μοναδικό «Εργαστήριο Υπαίθρου» για μελέτη της αρχέγονης βλάστησης του θεσσαλικού κάμπου. Ναγίνει επισκέψιμο σε σχολεία , σε Τ.Ε.Ι και Α.Ε.Ι , ερευνητές και φυσικά σε δημότες.
Σημείωση: Τα παραπάνω είναι μέρος της ανακοίνωσης στο Συνέδριο Ιστορίας και πολιτισμού που έγινε στον Δήμο Φαρκαδόνας στις 5και 6 Δεκεμβρίου
