"Δημοσιογραφία είναι να δημοσιεύεις αυτά που κάποιος άλλος δεν θέλει να δημοσιευθούν." - Τζορτζ Όργουελ

11.5 C
Trikala

Χρήστος Τζίκας: “Επιδιώκω οι παραστάσεις μου να συνομιλούν με ζητήματα της σύγχρονης πραγματικότητας”

lafarm

Σχετικά άρθρα

Χρήστο, καλώς βρεθήκαμε! Οι απορίες μου είναι πολλές γι’ αυτή την τόσο ιδιαίτερη τέχνη. Για αρχή, όμως, θα ήθελα να μου πεις πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σου με την κατασκευή μαριονέτας και τη δημιουργία παραστάσεων κουκλοθεάτρου. 
Καλώς βρεθήκαμε! Σας ευχαριστώ πολύ για τη πρόσκληση! Κουκλοθέατρο λοιπόν! Αυτός ο μαγικός κόσμος, υπάρχει στη ζωή μου κατά κάποιο τρόπο από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Μεγάλωσα σε οικογένεια κουκλοπαιχτών, με τον πατέρα μου επαγγελματία στον χώρο. Έτσι οι κούκλες, τα σκηνικά, οι κατασκευές και το εργαστήρι υπήρχαν στη ζωή μου -ευτυχώς- ως βιωματικές εμπειρίες από την παιδική ηλικία. Υπό αυτή την έννοια, το κουκλοθέατρο, ήταν πάντα μία γνώριμη, οικεία και γοητευτική μορφή τέχνης για μένα. Αυτό που άλλαζε και συνεχίζει να αλλάζει είναι η σχέση μου μαζί του, μια σχέση που θα χαρακτήριζα ως μια δυναμική και εξελισσόμενη διαδικασία αναζήτησης και έκφρασης. 


Τι απαιτείται, λοιπόν, πέραν της αγάπης σου γι’ αυτό που κάνεις, ώστε τα αποτελέσματα των κατασκευών να είναι τα επιθυμητά; 
Νομίζω ότι όπως σε όλες τις μορφές δημιουργίας και παραγωγικότητας, το κριτήριο που διαμορφώνει ένα ποιοτικό αποτέλεσμα είναι η αφοσίωση και η προσπάθεια. Η μελέτη πάνω στο πεδίο, η επίλυση τεχνικών και θεωρητικών προβλημάτων, η διαρκής προσπάθεια να ανακαλύψεις νέες μεθόδους, είναι ζητήματα που απαιτούν πολλή δουλειά. Πιστεύω σε μεγάλο βαθμό πως οποιοδήποτε ποιοτικό αποτέλεσμα είναι αποτέλεσμα ουσιαστικής εργασίας πάνω στο αντικείμενο με το οποίο δουλεύει ο καθένας και η καθεμία από εμάς. Έτσι λοιπόν και στο κουκλοθέατρο, ακόμη και μια λεπτομέρεια σε κάποια παράσταση, κουβαλάει μέσα της μέρες ,μήνες ακόμη και χρόνια δοκιμών, πειραματισμών, αποτυχιών και προσπάθειας. 

Φαντάζομαι ότι θα πρέπει να υπάρχει ένας ιδιαίτερος χώρος οπού δημιουργείς όλον αυτόν τον παραμυθόσκοσμο, έτσι δεν είναι; 
Πράγματι, ο ιδιαίτερος αυτός χώρος είναι το εργαστήριο. Το κουκλοθέατρο έχει την ιδιαιτερότητα να απαιτεί την «σύμπραξη» ποικίλων μορφών τέχνης, ώστε να διαμορφωθεί το τελικό αποτέλεσμα. Από τον σχεδιασμό, την κατασκευή, την χρήση διαφορετικών υλικών, μέχρι το σενάριο ή την μουσική πλαισίωση, ο κουκλοπαίχτης οικειοποιείται και εναλλάσσει ρόλους. Ζωγραφική, σχέδιο, γλυπτική, συγγραφή, μουσική.. Είναι διαδικασίες και εμπειρίες που συμβαίνουν κυρίως στο εργαστήριο. Είναι το μέρος στο οποίο αξιοποιείς τα εργαλεία για να μετασχηματίσεις πρωτόλεια υλικά σε ένα ολοπαγές αισθητικό αποτέλεσμα. Είναι το σημείο στο οποίο εκ του μηδενός και έχοντας απεριόριστη ελευθερία σου δίνεται η ευκαιρία της δημιουργίας μιας «νέας πραγματικότητας». Στο εργαστήριο ένας «νέος κόσμος» περνά από το φανταστικό ή θεωρητικό επίπεδο σε μια κατάσταση υλοποίησης. 

Υπάρχει κάτι που σε δυσκολεύει όταν ξεκινάς να φτιάξεις μια φιγούρα; Γενικότερα από που εμπνέεσαι ώστε να φτιάξεις τα πρόσωπα; 
Σε ένα γενικό πλαίσιο η διαδικασία κατασκευής μιας μαριονέτας θα μπορούσαμε να πούμε πως απαντά σε μια ακολουθία. Υπάρχουν δηλαδή «στάδια», τα οποία όμως δεν έχουν κανονιστικό χαρακτήρα. Η τεχνογνωσία και η εμπειρία σαφώς δίνουν διαφορετική προοπτική. Ωστόσο, για εμένα η τελετουργία της κατασκευής, είναι περισσότερο μια διαδικασία διαρκούς αναζήτησης και όχι μια προκαθορισμένη ακολουθία τεχνικών δράσεων. Υπό αυτή την έννοια, κάθε νέα παραγωγή έχει άλλες προοπτικές και διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Έτσι, ανακύπτουν και διαφοροποιημένες ή πιο σύνθετες απαιτήσεις. Προσπαθώ να μην επαναλαμβάνω τα ίδια μοτίβα με αποτέλεσμα να δημιουργούνται νέες δυσκολίες, οι οποίες όταν επιλύονται ανοίγουν ένα ακόμη ορίζοντα στη γενικότερη εμπειρία. Αναφορικά με την έμπνευση για την δημιουργία μιας κούκλας, θα έλεγα ότι μπορεί να με κινητοποιήσει το παραμικρό. Μια συζήτηση, μια εικόνα, ένας πίνακας, ένα συναίσθημα, μια εμπειρία, ένα ανάγνωσμα, ένα τραγούδι.. Οτιδήποτε. 

Ποια είναι η σχέση σου με το θέατρο και την υποκριτική; Πέραν του κουκλοθεάτρου, αγαπάς το θέατρο γενικότερα; Θα μπορούσες να δεις τον εαυτό σου ως ηθοποιό; 
Αγαπώ το θέατρο και τα θεατρικά κείμενα ενώ παράλληλα σέβομαι και θαυμάζω πολύ τους ανθρώπους που αφοσιώνονται και εργάζονται σε αυτό το πεδίο. Θα μπορούσαμε να πούμε πως βρίσκεται σε πολυεπίπεδη «συνομιλία» με το κουκλοθέατρο. Ωστόσο, στη δική μου προσέγγιση, με δεδομένο ότι δεν είμαι ηθοποιός, η κούκλα και οι δυναμικές της βρίσκονται σε πρώτο πλάνο. Το αντικείμενο μελέτης και δραστηριότητάς μου λοιπόν βρίσκεται και εστιάζει στο πεδίο της παιδαγωγικής διάστασης του κουκλοθεάτρου, στη διεπιστημονική του «συνομιλία», στην κατασκευή και την εμψύχωση. 

Δημιουργώντας, λοιπόν, τους ”πρωταγωνιστές” σου διοργανώνεις κάποιες παραστάσεις. Θα ήθελες να μας μιλήσεις για κάποιες από αυτές; 
Ακριβώς. Επιδιώκω στη δουλειά μου να υπάρχει μια διαλεκτική σχέση μεταξύ της θεωρίας, της κατασκευής, και της εμψύχωσης. Σε αυτή τη διαδικασία προσανατολίζομαι αρκετά στην αξιοποίηση θεωρητικών προσεγγίσεων από το πεδίο της παιδαγωγικής, της ψυχολογίας, των πολιτισμικών σπουδών, της ανθρωπολογίας κ.α. Οι «πρωταγωνιστές» μου λοιπόν, καλούνται να μιλήσουν εκ μέρους μου, να πάρουν θέση και να αγγίξουν κοινωνικά θέματα, αντιλήψεις, προβληματισμούς και όνειρα, μέσα από τη φόρμα ψυχαγωγικών παραστάσεων κουκλοθεάτρου. Ενδεικτικά μπορώ να αναφερθώ στην πολυαισθητηριακή παράσταση θεάτρου μαριονέτας «Το Όνειρο της Σταχτοπούτας» με απόδοση και στην Νοηματική Γλώσσα και στην παράσταση «Τεχνοβάτες». Στην πρώτη περίπτωση, σε συνεργασία με την υποψήφια διερμηνέα Νάντια Μαντέλλου, δημιουργήσαμε μια παράσταση την οποία μπορεί να παρακολουθήσει με τους ίδιους όρους τόσο το ακούον παιδικό κοινό όσο και παιδιά με προβλήματα ακοής. Επιδιώξαμε τη δημιουργία μιας παράστασης που εστιάζει στα ζήτούμενα της ένταξης και της προσβασιμότητας. Οι «Τεχνοβάτες» από την άλλη είναι μια παράσταση με πολυπολιτισμικό προσανατολισμό. Ποικίλες κουλτούρες, πολιτισμικές αναφορές, ήχοι και συμπεριφορές συνυπάρχουν σε μια διαδραστική παράσταση που αναδεικνύει την ομορφιά του «διαφορετικού» και τον σεβασμό στο «μη οικείο» μέσα από ένα ψυχαγωγικό πλαίσιο. 

Τι είναι αυτό που θέλεις να επικοινωνείς με τον κόσμο, μέσω των παραστασεών σου; Επιδιώκεις να περνάς κάποια μηνύματα μέσα από αυτές; 
Πιστεύω πως κάθε δραστηριότητα μας γενικότερα «αντικατοπτρίζει» ως ένα βαθμό τον εαυτό μας, τις αντιλήψεις μας, τις ανησυχίες μας κλπ. Το ίδιο ισχύει και σε μια καλλιτεχνική δημιουργία. Συνειδητά ή ασυνείδητα ένα δημιούργημα μεταφέρει κάποιο «μήνυμα» και στη συνέχεια ο υποκειμενικός τρόπος πρόσληψης του καθενός και της καθεμιάς από εμάς το διαμορφώνει, το επεκτείνει ή/και το απορρίπτει. Οι παραστάσεις μου επιδιώκω να συνομιλούν με ζητήματα της σύγχρονης πραγματικότητας. Έχω την τύχη, καθώς είμαι δάσκαλος και αλληλεπιδρώ καθημερινά με τους μαθητές και τις μαθήτριές μου να έρχομαι σε ένα βαθμό πιο κοντά στις παιδικές ανησυχίες και αντιλήψεις. Αυτές οι προσλαμβάνουσες σε συνδυασμό με τις δικές μου οπτικές διαμορφώνουν ως ένα βαθμό το τελικό αποτέλεσμα. Χωρίς να μπορώ να προσδιορίσω συγκριμένα «μηνύματα» καθώς αυτή η διαδικασία είναι σύνθετη και δυναμική, αυτό που ελπίζω είναι οι παραστάσεις μου πέρα από την ψυχαγωγική διάσταση να δίνουν έναυσμα για σκέψη και δράση στα παιδιά. 

Γυρνώντας σε λίγα χρόνια πίσω θα ήθελα να θυμηθείς και να μοιραστείς μαζί μας κάτι από τα πρώτα σου βήματα και τα πρώτα σου συναισθήματα πάνω σε μια θεατρική σκηνή. 
Με δεδομένο ότι η σχέση μου με το κουκλοθέατρο ξεκινά στην πρώιμη παιδική ηλικία μέσα από τις παραστάσεις του πατέρα μου, θα μπορούσα να τροποποιήσω κάπως την ερώτηση. Θα έλεγα ότι κυριολεκτικά τα πρώτα μου βήματα έγιναν σε μια σκηνή κουκλοθεάτρου. Τα συναισθήματα, ωστόσο, ανεξάρτητα από τα χρόνια που περνάνε, την μεγαλύτερη εμπειρία και τις νέες προσεγγίσεις της τέχνης δεν διαφοροποιούνται πολύ. Η ένταση, τα αυξημένα αντανακλαστικά, η χαρά, η μαγεία της αλληλεπίδρασης, η ταυτόχρονη προσήλωση στην κούκλα και στις αντιδράσεις του κοινού είναι συναισθήματα και εμπειρίες μοναδικές για μένα. 

Γνωρίζουμε επίσης ότι αγαπάς να δίνεις και κάποιες ”μικρές παραστάσεις” στον δρόμο. Πόσο διαφορετικό είναι αυτό από μια παράσταση σε μια θεατρική σκηνή; 
Το κουκλοθέατρο στο δρόμο είναι μια ιδιαίτερη εμπειρία με τα δικά της χαρακτηριστικά και τις δικές της απαιτήσεις. Τα δεδομένα είναι τελείως διαφορετικά σε σχέση με μια παράσταση σε οργανωμένο χώρο. Υπάρχει μια σειρά από παράγοντες που πρέπει να ελέγξεις ακόμη και αν φαινομενικά θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι είναι μια απλή και χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις διαδικασία. Φτάνει να σκεφτούμε ότι σε μια οργανωμένη παράσταση το κοινό είναι προετοιμασμένο, επιλέγει και συνειδητά έρχεται να παρακολουθήσει τη δουλειά ενός καλλιτέχνη. Στον δρόμο η κατάσταση είναι αλλιώς. Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν, ωστόσο αυτό που πιστεύω πως έχει μεγάλη βαρύτητα είναι το ζήτημα του σεβασμού απέναντι σε όποιον καλλιτέχνη επιλέγει με αυτό τον τρόπο να επικοινωνήσει τη δουλειά του. Ο σεβασμός αυτός θα έλεγα ότι αντανακλά, σε ένα βαθμό, ένα γενικότερο τρόπο αντίληψης και στάσης απέναντι στην καλλιτεχνική δημιουργία εν γένει. 

Υπάρχει κάποια από τις ”κούκλες” σου που ξεχωρίζεις ή αγαπάς περισσότερο και γιατί; 
Η κάθε μαριονέτα μου – ως δημιουργία εκ του μηδενός – έχει για εμένα διαφορετικούς συμβολισμούς και διαφορετικά συναισθηματικά αποτυπώματα. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιες κούκλες των οποίων την εμψύχωση «απολαμβάνω» περισσότερο χωρίς να μπορώ ωστόσο να προσδιορίσω τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό. Ίσως με αγαπούν κ αυτές λίγο περισσότερο από κάποιες άλλες (!). 

Ετοιμάζεις κάτι καινούριο αυτό το διάστημα; Υπάρχουν μελλοντικά σχέδια; 
Αυτήν τη περίοδο ολοκληρώνω μια νέα παραγωγή που ελπίζω να παρουσιαστεί στο κοινό μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν. Πρόκειται για ένα ταξίδι στους συμβολισμούς, τις μορφές και τα αρχέτυπα της ελληνικής μυθολογίας. Ένα ταξίδι στις δυναμικές των μύθων και των μορφών μέσα από μια παιδαγωγική και πολιτισμική οπτική η οποία έρχεται στη σκηνή με μαριονέτες, γιγαντόκουκλες, ιδιαίτερα σκηνικά, μουσική και αφήγηση. 

Που μπορεί κάποιος να βρει εσένα και τις δημιουργίες σου; 
Θα μπορούσε να επισκεφτεί την ιστοσελίδα της σκηνής «ΜΑΡΙΟΝΕΤΕΣ ΤΖΙΚΑΣ», την σελίδα στο facebook, στο instagram ή το κανάλι μας στο youtube. 
LINKS: 
Ιστοσελίδα: www.marionettes.grFacebook page: Marionettes Tzikas Instagram: marionettes_tzikas Youtube channel: Marionettes Tzikas 

Πηγή: texnesonline.gr

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

Δείτε επίσης