Σήμερα 8 Απριλίου συμπληρώνονται 25 χρόνια από την ημέρα που έκλεισε τα μάτια του μία από τις εμβληματικότερες μορφές του λαϊκού τραγουδιού· ο Απόστολος Καλδάρας. Έτσι έκλεισε ο δημιουργικός κύκλος του περισσότερο «ανήσυχου» συνθέτη της σπουδαίας χορείας των συνθετών που συνδιαμόρφωσαν το αστικό λαϊκό τραγούδι.
Γενέθλια πόλη του Καλδάρα υπήρξαν τα Τρίκαλα, η πόλη των εξαιρέτων του λαϊκού τραγουδιού αφού υπήρξε γενέτειρα επίσης του Βασίλη Τσιτσάνη,του Κώστα Βίρβου, του Χρήστου Κολοκοτρώνη, του Μπάμπη Μπακάλη, του Γιώργου Σαμολαδά, του Δημήτρη Μητροπάνου…
Κώστας Βίρβος,Απόστολος Καλδάρας,Θεόδωρος Δερβενιώτης.Τρεις εμβληματικοί Θεσσαλοί δημιουργοί!
Ο Καλδάρας γεννήθηκε το 1922, χρονιά που τα χαμόσπιτα και οι παράγκες των μικρασιατών προσφύγων κάνουν την εμφάνισή τους στη γειτονιά που μεγάλωσε. Η επαφή με το προσφυγικό στοιχείο και το μικρασιατικό τραγούδι είναι ο ένας σημαντικός πόλος της καλλιτεχνικής του φυσιογνωμίας.
Παιδί, παίρνει μαθήματα βυζαντινής μουσικής από τον ψάλτη της ενορίας του· η απέριττη εκκλησιαστική υμνωδία είναι ο άλλος πόλος που θα διαμορφώσει την καλλιτεχνική του προσωπικότητα. Στα Τρίκαλα συνθέτει, σε πολύ νεαρή ηλικία, τα πρώτα του τραγούδια.
Η γερμανική κατοχή τον βρίσκει φοιτητή στη Γεωπονική σχολή της Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, εργάζεται ως μουσικός σε μικρά κέντρα της πόλης για βιοποριστικούς λόγους. Στη Θεσσαλονίκη θα συνθέσει το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» που θα ηχογραφήσει αργότερα, ερχόμενος πια για μόνιμη εγκατάσταση στην Αθήνα, έδρα των δισκογραφικών εταιρειών. Το τραγούδι ηχογραφείται την Πέμπτη,27 Φεβρουαρίου 1947 και γίνεται αμέσως επιτυχία. Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν ο Καλδάρας θα ηχογραφήσει εκατοντάδες τρίλεπτα αριστουργήματα.
Δημήτρης Μητροπάνος, Τζένη Βάνου, Λίτσα Διαμάντη, Απόστολος Καλδάρας τη δεκαετία του ’70
Ως συνθέτης-δημιουργός, ο Καλδάρας είναι μοναδικός! Γράφει υποδειγματικά, ως προς τη φόρμα και τη δομή, ρεμπέτικα τραγούδια, αλλά συμβάλλει ουσιαστικά στη μετεξέλιξη του περιθωριακού ρεμπέτικου στο λαϊκό τραγούδι που αγαπιέται από όλους. Αργότερα, δε, αιφνιδιάζει, δίνοντάς μας δείγματα υπέροχων λυρικών τραγουδιών αλλά και θεματικά ολοκληρωμένων ενοτήτων τραγουδιών, κατά τα πρότυπα των εντέχνων συνθετών. Ακούστε το «Μάγκας βγήκε για σεργιάνι» και μετά τη «Φαντασία»… ακούστε το «Εβίβα ρεμπέτες» ή το «Φέρτε μια κούπα με κρασί» και μετά το «Ο θάνατος του ποιητή» ή το «Αλλοτινές μου εποχές». Ακούστε τη «Μικρά Ασία» και τον «Βυζαντινό εσπερινό»… όχι δεν κάνετε λάθος, είναι όλα του ίδιου συνθέτη.
Ο Καλδάρας κινείται με μεγάλη άνεση από το κλασικό ρεμπέτικο μέχρι το έντεχνο λαϊκό τραγούδι. Αυτή η διαρκής ανανέωση είναι που χαρακτηρίζει και διαφοροποιεί τον Καλδάρα από τη σπουδαία παρέα των άλλων μεγάλων λαϊκών δημιουργών της γενιάς του. Κανένας συνθέτης της γενιάς του δεν το κατόρθωσε, γεγονός που τον κάνει μοναδικό. Στα τραγούδια του αναγνωρίζει κανείς όλες τις αρετές της ελληνικής μουσικής παράδοσης: το βυζαντινό μέλος, το δημοτικό τραγούδι, την κληρονομιά του Μάρκου Βαμβακάρη.
Στα 45 χρόνια της δημιουργικής παρουσίας του συνθέτει ορισμένα από τα ομορφότερα λαϊκά τραγούδια. Από το σύνολο των 630 περίπου τραγουδιών που ηχογράφησε, εκατοντάδες στην κυριολεξία έχουν διαχρονική αισθητική αξία, γεγονός που τον τοποθετεί ανάμεσα στις κορυφές των λαϊκών δημιουργών. Λεπτολόγος και σχολαστικός στον στίχο, έντιμος απέναντι στους συνεργάτες του στιχουργούς, αναζητά σε όλη του τη διαδρομή την αρμονία στίχου-μουσικής, αναγνωρίζοντας όσο λίγοι τον σημαντικό ρόλο του στίχου στο τραγούδι. Έτσι, φέρνει, για πρώτη φορά αυτός, στη δισκογραφία στιχουργούς του ύψους του Κώστα Βίρβου και αργότερα του Γιώργου Σαμολαδά, αλλά και συστήνει στους Έλληνες την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, που μέχρι τη γνωριμία και συνεργασία της με τον Καλδάρα ήταν καταδικασμένη στην ανωνυμία.
Ο Καλδάρας γνώριζε πολύ καλά ότι ο ποιητής προηγείται του μουσικού, ότι ο ρυθμός βρίσκεται στα λόγια και γράφει και ο ίδιος σπουδαίους στίχους γεμάτους από λυρισμό και ευαισθησία.
«Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» ή το αριστουργηματικό «Σ’ ένα βράχο φαγωμένο», για το οποίο δέχθηκε τα συγχαρητήρια του ποιητή Κώστα Βάρναλη.
Διαθέτοντας ένα σπουδαίο αισθητήριο δίνει την ευκαιρία και αναδεικνύει μεγάλες φωνές, στηρίζοντας στα πρώτα τους βήματα τραγουδιστές που πρωταγωνίστησαν ή ακόμα και σήμερα πρωταγωνιστούν στη μουσική σκηνή του τόπου μας.
Ο Στ. Καζαντζίδης, ο Μ. Μενιδιάτης, ο Π. Γαβαλάς, η Γιώτα Λύδια, η Χ. Αλεξίου, η Γλυκερία, ο Γιάννης Πάριος, ο Γ. Νταλάρας, αποτελούν ορισμένα μόνο παραδείγματα.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του ανθρώπου Καλδάρα ήταν η καλλιέργεια, η ευγένεια, η σεμνότητα -«μακριά από των σχέσεων και των συναναστροφών την καθημερινή ανοησία».
Με το ρωμαλέο και διαχρονικό του έργο βαθιά ριζωμένο στις καρδιές των Ελλήνων, συντροφεύει τις χαρές και τις λύπες, τους έρωτες και τις απογοητεύσεις, τις μικρές και μεγάλες στιγμές μας.
*O Νίκος Χατζηνικολάου είναι βιολόγος και εργάζεται ως διευθυντικό στέλεχος σε διεθνή φαρμακευτική εταιρία. Ανηψιός του Απόστολου Καλδάρα, ήρθε σε επαφή με το έργο του από τα παιδικά του χρόνια. Τον Νοέμβριο του 2008, κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Απόστολος Καλδάρας, αναφορά στη ζωή και το έργο του μεγάλου δημιουργού» από τις εκδόσεις ΙΑΝΟΣ.
protagon.gr