1952: Τα χαράματα της Κυριακής 30 Μάρτη, ο Νίκος Μπελογιάννης, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, και οι σύντροφοί του, Δημήτρης Μπάτσης, Νίκος Καλούμενος και Ηλίας Αργυριάδης, πέφτουν νεκροί από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος. Ο Μπελογιάννης έχασε τη ζωή του από το εκτελεστικό απόσπασμα. Δεν ήταν όμως οι στρατιώτες οι εκτελεστές του. Ούτε μόνο οι στρατοδίκες που αποφάσισαν το θάνατό του. Τον εκτέλεσε μαζί με τους συντρόφους του η αστική τάξη της χώρας με τα όργανά της, το Παλάτι, οι ΗΠΑ και η κυβέρνηση Πλαστήρα. Ο Πλαστήρας μπορούσε να απαιτήσει την απονομή χάρης αλλά δεν το έκανε. Δεν έχει σημασία αν δεν το έκανε από φόβο ή από ιδεολογία. Το αποτέλεσμα μετράει. Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι το Μπελογιάννη και τους συντρόφους του, τους εκτέλεσε μια κεντρώα κυβέρνηση Πλαστήρα και όχι η γνωστή δεξιά αντικομουνιστική παράταξη της εποχής. Αλλά και ο Γεώργιος Παπανδρέου , γνωστός και ως «Γέρος της Δημοκρατίας», μόλις 6 μέρες μετά την εκτέλεση, , έγραψε άρθρο στην τότε «Καθημερινή» με το οποίο θεωρούσε την δολοφονία του Μπελογιάννη, όχι εγκληματική πράξη, αλλά πράξη εθνικής ασφαλείας!!!
Ο Νίκος Μπελογιάννης, ο θρυλικός ” άνθρωπος με το γαρύφαλλο ” εξακολουθεί να παραμένει ζωντανός οδηγός όλων όσων πιστεύουν κι αγωνίζονται για το σοσιαλισμό. Οι εργάτες και οι εργάτριες όλου του κόσμου εμπνεύστηκαν από τη στάση του,τη στάση των Κομμουνιστών στα δικαστήρια, που δεν πρόδωσαν ποτέ τις ιδέες τους και μάλιστα τις υπερασπίστηκαν μπροστά στο θάνατο, μέχρι το τέλος…
Πολλοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από τον σύντροφο Νίκο, από αυτή τη θρυλική φωτογραφία με το γαρύφαλλο, από τον άνθρωπο που γελούσε μπροστά στο θάνατο, που ήτανε ένας από τους πολλούς, από τους πολλούς που πάλεψαν για να φτιάξουν ένα «…κόσμο στο μπόι των ονείρων και των ανθρώπων»! Από την ακλόνητη στάση του μπροστά στους κατηγόρους του,που τους μετέτρεψε σε ενόχους και κατηγορούμενους, και την περήφανη “απολογία” του εμπνευστήκαμε και μεις, οι νέοι κομμουνιστές,και “δανειστήκαμε” αυτά τα “τίμια λόγια “για το σύνθημα του φεστιβάλ μας.
Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε το 1915 στην Αμαλιάδα. Από μαθητής ακόμα του Γυμνασίου, οργανώνεται στην ΟΚΝΕ, πήρε μέρος σε δύο μαθητικές απεργίες. Το 1932, σε ηλικία 17 ετών, έγινε μέλος του ΚΚΕ ως φοιτητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Τι ήταν αυτό που έκανε τον Νίκο Μπελογιάννη ήρωα, παράδειγμα; Τι έκανε ο Μπελογιάννης, ώστε ακόμα και σήμερα νέοι άνθρωποι, που γεννήθηκαν πολλά χρόνια μετά το θάνατό του, να αισθάνονται ένα ρίγος συγκίνησης στο άκουσμα του ονόματός του ή μπροστά στο σκίτσο του, που φιλοτέχνησε με την καρδιά και το πενάκι του ο κορυφαίος Πάμπλο Πικάσο; Ο Μπελογιάννης έγινε ήρωας, γιατί έκανε το καθήκον του έως το τέλος.
Ο Νίκος Μπελογιάννης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, έφτασε παράνομα στην Αθήνα δέκα περίπου μήνες μετά τη λήξη του εμφυλίου, στις αρχές Ιούνη του 1950, με σκοπό να φτιάξει μαζί με τους άλλους κομμουνιστές από την αρχή τις οργανώσεις του Κόμματος που τότε ήτανε παράνομο. Για τον Μπελογιάννη και τους συντρόφους του αφού πιάστηκε πραγματοποιήθηκαν 2 δίκες σε κλίμα παγκόσμιας κατακραυγής… Πραγματοποιείται διεθνής κινητοποίηση για να σωθεί ο Μπελογιάννης, διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο, 250.000 τηλεγραφήματα στην Ελληνική κυβέρνηση, διαμαρτυρίες διανοούμενων και καλλιτεχνών Πωλ Ελυάρ, Ζαν Κοκτώ, Ζαν-Πωλ Σαρτρ, Ναζίμ Χικμέτ, Πάμπλο Πικάσο, Τσάρλι Τσάπλιν και άλλοι… Όταν η γυναίκα του Νίκου Μπελογιάννη, Έλλη Παππά, του έδωσε μέσα στο δικαστήριο το γαρύφαλλο, ένας φωτογράφος τον έβγαλε φωτογραφία να γελάει κι ας είχε μόλις καταδικαστεί σε θάνατο.Ο μεγάλος κομμουνιστής ζωγράφος Πάμπλο Πικάσο εμπνέεται από τον σύντροφο Νίκο και φτιάχνει το σκίτσο ο «Άνθρωπος με το γαρύφαλλο», ένα καλλιτεχνικό έργο που έγινε σύμβολο της εργατικής τάξης.
Ο Πάμπλο Πικάσο που έγινε μέλος του ΚΚ τον Οκτώβρη του 1944, σε όσους ενοχλούνταν από αυτή την επιλογή του έλεγε : «Πήγα στο Κομμουνιστικό Κόμμα όπως πάει κανείς στην πηγή. Θα είμαι πια με τους δύστυχους ανθρώπους, στο δρόμο». Στο διάσημο σκίτσο του , ο Πικάσο στην άκρη το άφησε ανοιχτό. Όταν τον ρώτησαν για δεν το έκλεισε, απάντησε: «Έναν τόσο μεγάλο άνθρωπο δεν μπορείς να τον κλείσεις σε ένα πορτρέτο»…
Ο Γιάννης Ρίτσος το 1934 έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας και άρχισε να συνεργάζεται του με τον «Ριζοσπάστη». Ο ποιητής της Ρωμιοσύνης, έγραψε την μέρα της εκτέλεσης του Νίκου Μπελογιάννη, στις 30 Μάρτη του 1952, από το νησί του Αη – Στράτη όπου ήταν εξόριστος, το ποίημά του: «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο».
Ανάμεσά στους δημιουργούς που σημάδεψε καλλιτεχνική η συγκλονιστική εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη είναι ο αντιφασίστας διανοούμενος Peter de Francia, που το 1953 ξεκινά την προσωπική του «Γκουέρνικα», έναν από τους μεγαλύτερους πίνακές του, εμπνευσμένο από την πολύκροτη θυσία του ανθρώπου με το γαρίφαλο, η οποία τάραξε την Ευρώπη.
«Η εκτέλεση του Μπελογιάννη», όπως ονομάζεται ο πίνακας του καλλιτέχνη, είναι μία μνημειακή, γεμάτη ένταση και δύναμη, σύνθεση. Το μακρόστενο σχήμα της (3Χ1.50μέτρα) τονίζει την επική αφήγηση. Για περισσότερα από πενήντα χρόνια, ο πίνακας κρατήθηκε από τον καλλιτέχνη στο εργαστήριό του.
Ο Τούρκος ποιητής της εργατικής τάξης Ναζίμ Χικμέτ το 1923 έγινε μέλος στο παράνομο Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας. Τον Απρίλη του 1952 έγραψε και αυτός το ποίημα που αφιέρωσε στον Νίκο Μπελογιάννη:
Ἔχω πάνω στὸ τραπέζι μου
τὴ φωτογραφία τοῦ ἀνθρώπου
μὲ τ᾿ ἄσπρο γαρούφαλο
ποὺ τὸν τουφέκισαν
στὸ μισοσκόταδο
πρὶν τὴν αὐγὴ
κάτω ἀπ᾿ τὸ φῶς τῶν προβολέων.
Στὸ δεξί του χέρι
κρατᾶ ἕνα γαρούφαλο
πού ῾ναι σὰ μιὰ φούχτα φῶς
ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ θάλασσα
τὰ μάτια του τὰ τολμηρὰ
τὰ παιδικὰ
κοιτάζουν ἄδολα
κάτω ἀπ᾿ τὰ βαριὰ μαῦρα τους φρύδια
ἔτσι ἄδολα
ὅπως ἀνεβαίνει τὸ τραγούδι
σὰ δίνουν τὸν ὅρκο τους
οἱ κομμουνιστές.
Τὰ δόντια του εἶναι κάτασπρα
ὁ Μπελογιάννης γελᾶ
καὶ τὸ γαρούφαλο στὸ χέρι του
εἶναι σὰν τὸ λόγο πού ῾πε στοὺς ἀνθρώπους
τὴ μέρα τῆς λεβεντιᾶς
τὴ μέρα τῆς ντροπῆς.
Αὐτὴ ἡ φωτογραφία
βγῆκε στο δικαστήριο
ὕστερ᾿ ἀπ᾿ τὴ θανατικὴ καταδίκη. (Ναζίμ Χικμέτ, Απρίλης 1952)
«Αν θέλουμε με δυο λόγια να δώσουμε αυτό που ήταν ο Μπελογιάννης μπορούμε να πούμε: Στάθηκε σ’ όλη την αγωνιστική του ζωή άξιος κουκουές, αητός, πραγματικός μπολσεβίκος, οδηγητής και μπροστάρης (…) Και ακριβώς γιατί σ’ όλη του τη ζωή, που ήταν μόνο αγώνας και πάλη, που ήταν πάντα υπηρεσία στο λαό, στο κίνημα, στο ΚΚΕ, ακριβώς γιατί πάντα στάθηκε άξιος, υποδειγματικός κουκουές. …Γι’ αυτό για όλους μας και πρώτ’ απ’ όλα για τους νέους, τις νέες, τα παιδιά μας, η πιο καλή και άξια τίμηση στη μνήμη του είναι να φωτιζόμαστε απ’ τη ζωή και το παράδειγμά του, να βαδίζουμε ατρόμαχτοι κι ατράνταχτοι το δρόμο το δικό του, να σταθούμε άξιοι σαν κι αυτόν κουκουέδες, αγωνιστές και μπροστάρηδες του λαού, προσωπικό παράδειγμα σε όλα όπως ήταν κι αυτός». (Απόσπασμα από το άρθρο του Γ.Γ. της ΚΕ του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη για τον Νίκο Μπελογιάννη, που δημοσιεύτηκε σε ειδική έκδοση του παράνομου «Ριζοσπάστη» τον Απρίλη του 1952).
Τ.Σ Τρικάλων της ΚΝΕ
28/3/2015