Aναζητείται» ηγέτης που θα ενώσει τον χώρο της Κεντροαριστεράς σε μια περίοδο που κανένα κόμμα δεν είναι σε θέση να διαμορφώσει όρους διακυβέρνησης.
Είναι αλήθεια πως ο πρώην πρωθυπουργός πυκνώνει τις παρεμβάσεις του και αν παρατηρήσει κανείς τις πέντε τελευταίες ομιλίες του, κάνει κάθε φορά κι ένα βήμα παραπάνω προς το κέντρο της σκηνής.
Δίνει ένα στίγμα της δικής του επανατοποθέτησης στα πράγματα και παράλληλα οριοθετεί πώς πρέπει να βαδίσει η αντιπολίτευση. Το γεγονός ότι τα κόμματα της Κεντροαριστεράς εξακολουθούν να μην εμφανίζουν δυναμική, αλλά και το ότι ο ίδιος είναι μόλις 51 ετών, δημιουργεί στην πλειονότητα των στελεχών του χώρου τη βεβαιότητα ότι ο πρώην πρωθυπουργός απλώς ψάχνει την κατάλληλη στιγμή.
Ούτε ο ίδιος ούτε το περιβάλλον του δίνουν οποιοδήποτε στοιχείο ή αφήνουν κάποιο «ανοιχτό παράθυρο» για το μέλλον.
Η κλιμάκωση
Ο Αλέξης Τσίπρας από τη μια επιμένει, όπως και στο παρελθόν, στη σύνθεση των προοδευτικών δυνάμεων, και από την άλλη δεν έχει πλέον ως σημείο αναφοράς κανένα κομματικό σχηματισμό ή συνασπισμό, παρά μόνο επιχειρεί να επικοινωνήσει απευθείας –«αδιαμεσολάβητα»– με την κοινωνική βάση της Κεντροαριστεράς. Αυτή η αντίφαση μπερδεύει λίγο τα πράγματα ως προς τις προθέσεις του. Στην πρεμιέρα του Ινστιτούτου του, στη διεθνή συνδιάσκεψη του Ιουνίου, προέτρεψε τα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης να συμβαδίσουν «μαθαίνοντας πρόσθεση και πολλαπλασιασμό». Λίγους μήνες μετά στην ημερίδα για την οικονομία, που έγινε τον Οκτώβριο, η «πρόσθεση» πήγε περίπατο τονίζοντας πως «δεν αρκεί», συμπληρώνοντας ότι «οι πολιτικές εξελίξεις είναι τόσο σύνθετες που δεν μπορούν να απαντηθούν με απλά εκλογικά μαθηματικά».
Η διαφοροποίηση της στρατηγικής για την ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου, το πιο πιθανό, είναι να προκύπτει μέσα από την αλλαγή των δεδομένων. Εκτός και αν οι μετατοπίσεις στο αφήγημα πηγάζουν από μια αγωνία του πρώην πρωθυπουργού πως «τρίτη ευκαιρία» δεν θα έχει, αν το επόμενο μεγάλο βήμα δεν πετύχει. Δέχεται πίεση από στελέχη, βουλευτές και απλό κόσμο να αφήσει την οπισθοφυλακή και να αρχίσει να κάνει τουλάχιστον περισσότερο θόρυβο. Την περίοδο Κασσελάκη κορυφαίο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ έλεγε στην «Κ»: «Ο Τσίπρας έχει χρόνο, εμείς δεν έχουμε». Αυτή η θέση για πολλούς δεν φαίνεται να έχει αλλάξει.
Οι αναθεωρήσεις του πρώην πρωθυπουργού συνεχίζονται. Λίγο διάστημα μετά, τον Δεκέμβριο, διαπίστωσε πως το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να κάνει πραγματική αντιπολίτευση και ότι η Δημοκρατία προωθείται με τη σύγκρουση και όχι με τη συναίνεση. Το ξεκίνημα του «rebranding» έγινε από την αυτοκριτική που έκανε στο συνέδριο της «Κ», πριν από περίπου ένα χρόνο, για τους χειρισμούς στην υπόθεση της Novartis.
Στελέχη που παρακολουθούν την πορεία του Αλέξη Τσίπρα, 18 μήνες μετά την παραίτησή του, θεωρούν πως κομβικό θα είναι το χρονικό σημείο όπου οι παρεμβάσεις του δεν θα περιορίζονται πια μόνο στο βήμα του Στρασβούργου και σε ημερίδες του Ινστιτούτου του στην Αθήνα. Εκδηλώσεις στην περιφέρεια ή ακόμα περισσότερo, τοποθετήσεις στην Ολομέλεια της Βουλής θα δώσουν ένα «σήμα» πως κάτι κινείται. Η προοπτική της πολιτικής αλλαγής είναι πιθανό να τεθεί πιο εμφατικά μετά την παρουσία του στο Χάρβαρντ που βάζει το «rebranding» σε άλλη πίστα.
Δεν υπήρξε πρώην πρωθυπουργός στη Μεταπολίτευση που να επέστρεψε στο Μέγαρο Μαξίμου ύστερα από ήττα. Το είχε πετύχει μόνο ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος, όμως, δεν είχε παραιτηθεί από το κόμμα του και την ενεργό πολιτική. Είναι αμφίβολο αν μπορεί ο Αλέξης Τσίπρας ως «πρώην» –και άρα συστημικός– να εκφράσει τη δυσαρέσκεια του κόσμου. Το κίνημα για τα Τέμπη, άλλωστε, δεν θα έχει πάντα την ίδια δυναμική. Αυτό που του δίνει σημαντικούς «πόντους» και μπορεί να συνδυαστεί με τον θυμό των πολιτών είναι τα «ένσημα» στη διακυβέρνηση, που δεν διαθέτει πλέον κανένας άλλος στον χώρο της Κεντροαριστεράς.
Γαλλικά σενάρια
Στην τελευταία του παρέμβαση για το κράτος δικαίου στις 6 Φεβρουαρίου με την υπέρβαση του «ζητείται ελπίς» και τη διαπίστωση πως «η εικόνα της αντιπολίτευσης δεν είναι καλή», έκανε αρκετούς στο Ωδείο Αθηνών να αναρωτηθούν αν έχει την υπομονή να περιμένει τις εκλογές του 2027. Η πολεμική ΣΥΡΙΖΑ – Νέας Αριστεράς που φούντωσε μετά την ψηφοφορία για την Προεδρία της Δημοκρατίας δεν βοηθάει.
Το ΠΑΣΟΚ θα το έχει πάντα απέναντι και ίσως είναι ο βασικός λόγος που είναι εξαιρετικά δύσκολο να συγκροτηθεί ένα κοινό μέτωπο. Εκτός και αν η συνθήκη που θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα προκύψει από μια πιθανή αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης στις εθνικές κάλπες. Τσίπρας και Ανδρουλάκης μαζί; Ούτε ο Ολάντ με τον Μελανσόν στη Γαλλία άντεχαν ο ένας τον άλλον…
Μέσα στην γενική μαυρίλα των εσωτερικών ειδήσεων -ευτυχώς οί εξωτερικές είναι καλές- μιά άκρως διασκεδαστική είδηση. Να δούμε τον Αλέξη ξανά. Ίσως είναι το μόνο πού θα μας κάνει να γελάσουμε. Αυτό πού λένε ότι δεύτερη φορά η ιστορία επαναλαμβάνεται σαν φάρσα. Θα μού πείς γιατί την πρώτη φορά τι ήταν;