Πλήθος εκπροσώπων των τοπικών αρχών και Χασιωτών έδωσαν σήμερα το «παρών» στην εκδήλωση μνήμης για την ηρωική Μάχη της Μερίστας, που πραγματοποιήθηκε στον χώρο του μνημείου, το οποίο βρίσκεται στη θέση «Βελίκα» της Οξύνειας και έχασαν την ζωή τους εφτά αγωνιστές από την περιοχή οι οποίοι τιμώνται κάθε χρόνο.
Η μάχη της Μερίτσας είναι σχεδόν άγνωστη στον πολύ κόσμο και επιδιώκοντας την κάνουμε πιο γνωστή στο ευρύ κοινό, τιμώντας του ήρωες που θυσιάστηκαν για την ελευθερία, παραθέτουμε σημαντικές πληροφορίες με τα παρακάτω εκπληκτικά κείμενα του Δημητρίου Ράπτη και του Βασίλη Παπαδήμα. Μάλιστα ο Βασίλης Παπαδήμας, έζησε εκείνες τις ιστορικές στιγμές και μέχρι τα τελευταία χρόνια έδινε το παρών πάντοτε, στο μνημείο των πεσόντων, τιμώντας τους ήρωες της «Μάχης της Μερίτσας» πριν φύγει για το «μεγάλο ταξίδι».
Ο Δημήτρης Ράπτης γράφει:
«Στις 10 του Φλεβάρη 1943 εφόσον πληροφορήθηκαν οι Ιταλοί ότι στα χωριά μας παρουσιάσθηκαν αντάρτες απαγόρευσαν τους πολίτες να πηγαίνουν στην Καλαμπάκα. Με τους έλληνες πράκτορές τους έστειλαν μήνυμα να τους παραδώσουν τρόφιμα και ζώα. Οι αντιστασιακές οργανώσεις απήντησαν με το «μολών λαβέ». Ξεκίνησε τότε ένα τάγμα προς το χωριό Οξύνεια οι κάτοικοι φύγανε από το χωριό ουδείς έμεινε.
Μαθαίνουμε τη διαταγή από τον Αδαμάντιο προς όλους τους υπευθύνους των χωριών. Άπαντες οι κάτοικοι των χωριών εφεδρικώς κ.τ.λ. θα είστε εν επιφυλακή μέχρι νεωτέρας μας διαταγής, υπογραφή Καπετάν Αδαμάντιος.
Στις 10 του μηνός την επομένη ημέρα το πρωί.
Διαταγή. Άπαντες έτοιμοι. Οι Ιταλοί έκαμαν εκβιασμό εάν δεν επιστρέψουν οι κάτοικοι στο χωριό θα το κάψουμε. Έκαψαν το πρώτο σπίτι πολλοί φοβήθηκαν και ένας ένας επέστρεψαν. Τα μεσημέρι λαβαίνουμε διαταγή όλα τα γύρω χωριά να κινηθούν προς Οξύνεια, φυσικά όχι οι γέροντες όλοι οι νέοι. Θα χτυπήσουμε τους Ιταλούς. Τις ενέδρες τις είχαν στήσει. Σε δύο ώρες όλοι βρισκόμασταν στις θέσεις στα γύρω υψώματα με τσεκούρια, μαχαίρια και καραμπίνες. Εμπροσθοφυλακή οι αντάρτες και πλαγίως ήταν από τα χωριά η οπισθοφυλακή. Ο Αδαμάντιος, Ζαραλής, Παπαθανάσης ή Πούλιος τη δεξιά πλαγιά. Κόνισμα βρύση Κανάρη, διότι στη θέση αυτή έγινε η μεγαλύτερη μάχη κράτησε πάνω από τρεις ώρες. Τα πάντα έτοιμα.
Οι Ιταλοί ξεκίνησαν περί τις τρεις το απόγευμα αφού πρώτα έκαψαν 6-7 σπίτια, προς Καλαμπάκα. Το σύνθημα ήταν μόλις ακουστεί η πρώτη τουφεκιά να βάλουμε από όλες τις πλευρές να τους αιφνιδιάσουμε και να τα χάσουν.
Προχωρούσε η εμπροσθοφυλακή των Ιταλών. Μπροστά είχαν τους αγωγιάτες χωριάτες με τα ζώα που τα είχαν λάφυρα φορτωμένα. Στο χωριό δεν άφησαν τίποτε. Ζώα σκότωσαν τα βαρέλια με τα κρασιά τ’ άνοιξαν. Ήταν δε και μεθυσμένοι από τσίπουρο και κρασί. Έλεγε ο υπαξιωματικός Ιταλός Φερεντίνος όπως μας τα είπαν οι αγωγιάτες. Ο Φερεντίνος ήταν γαμπρός του Βασίλη Παπαφιλίππου από Καλαμπάκα. Πoυ Παρτιζιάνο, Παρτιζάνο ε Παρτιζάνο, έλεγαν τους αγωγιάτες. Εκεί που έλεγαν παρτιζιάνο ειρωνικά δίνετε η διαταγή πυρ, με την πρώτη ομοβροντία σκοτώθηκε ο Φερεντίνος, δεν τελείωσε τη λέξη «παρτιζιάνο» οι αγωγιάτες εγκατέλειψαν τα ζώα και κρύφτηκαν όπου ο καθένας να φυλαχτεί από τα πυρά ουδείς αγωγιάτης έπαθε τίποτε.
Η εμπροσθοφυλακή των Ιταλών δεν κράτησε ούτε ένα τέταρτο. Ρίχτηκαν οι αντάρτες πιάσανε αιχμαλώτους, εκεί πιάστηκε ο Βασ. Παπαφιλίππου ζωντανός κουνιάδος του Φερεντίνου, ήταν με στολή ιταλική και δύο άλλοι της αυτής ράτσας.
Η οπισθοφυλακή των Ιταλών περίπου 300 μέτρα, εκεί βρίσκονταν ο ταγματάρχης Ιταλός ο οποίος έστησε τους όλμους και πολυβόλα και θέριζαν προς όλες τις κατευθύνσεις, επειδή ήμουν οπισθοφυλακή και γνωρίζω τα πυρά των Ιταλών πήγαιναν βροχή εκεί πάθαμε ζημιά σκοτωθήκανε περί τους επτά δικοί μας και η βροχή άρχισε να δυναμώνει.
Μας πήρε η νύχτα, το πολυβόλο των Ιταλών και οι όλμοι βάλανε συνέχεια, τα πυρά τα δικά μας άρχισαν να αραιώνουν διότι δεν είχαμε σφαίρες, από τα αριστερά η οπισθοφυλακή η δική μας νεκρώθηκε. Η δεξιά με τον Αρχηγό Αρισ. Μπλούτσο προχωρούσε προς κατάληψη του τελευταίου πολυβόλου, φωνάζουν «τους φάγαμε αέρα απάνω τους, μην φοβάσθε».
Διαβάστε ακόμα: Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος η Ήπειρος στην τουριστική έκθεση του Τελ Αβίβ
Τότε βλέπω διότι πέταξαν και φωτοβολίδες τον Ευάγγελο Αγγέλη από το χωριό μου Σταγιάδες ορμητικός και φωνές πέφτει απάνω στο πολυβόλο με μια χειροβομβίδα. Σταμάτησαν τα πυρά, νύχτα βροχή δεν βλέπαμε τίποτε ο δε ταγματάρχης Ιταλός σκοτώθηκε εκεί στην ομάδα του Αρισ. Μπλούτσου εκεί τον σκότωσε ο Βαγ. Αγγέλης, σκοτώθηκε και ο χωριανός μου Δήμος Ζήσης.
Τέλος η μάχη
Αιχμάλωτοι Ιταλοί 184 νεκροί 120, περί τους 15 Ιταλούς έφυγαν και γλίτωσαν. Ακριβώς έτσι έγινε η μάχη. Πήραν μέρος σ’ αυτή τη μάχη τα χωριά Γαύρογο με επικεφαλή το Μάνδρα Βουρλοχώρι νυν Αχλαδαία, Κερασιά Θεοτόκος, Αγιόφυλλο επικεφαλής Αθαν. Πούλιος ιερεύς. Αγναντιά Σταγιάδες, Κακοπλεύρι (Πριόνια, Καταφύγι Γρεβενών περιφερείας) (Οξύνεια), το πρώτο χωριό της περιφέρειας Καλαμπάκας που υπέστη την πρώτη επιδρομή του κατακτητή, παρά την αντίρρηση του αρχηγείου των Χασίων να μη χτυπηθούν οι Ιταλοί. Ο Αδαμάντιος δε πειθάρχησε και έφερε τα ωραία αποτελέσματα εκτός από άλλα εφοδιάστηκε το αντάρτικο από οπλισμό και ρούχα κ.τ.λ.
Στη μάχη αυτή σκοτώθηκε και ο Ιωάννης Λάμπρου από Οξύνεια. Τους αιχμαλώτους Ιταλούς τους πήγαν το βράδυ στο Ξηροπόταμο. Την επομένη 12 του μηνός συγκεντρωθήκαμε στο χωριό Αγναντιά, εκεί φέρανε και τους αιχμαλώτους. Τους δώσανε φάγανε τους έβγαλαν τα ρούχα τους έδωσαν παλιά χωριάτικα και τους άφησαν ελεύθερους πήγαν στην Καλαμπάκα. Γράφει ο Αρσενίου στο βιβλίο του για τη μάχη Οξύνειας και φέρει τον Ζαραλή ως ενέργεια δική του. Ναι, ο Ζαραλής δε γνώριζε πολλά πράγματα ακολουθούσε πιστά τον Αδαμάντιο ως προς τη μάχη έδειξε ανδρισμό. Αλλά ως προς τα σχέδια και την απόφαση είναι του Αδαμαντίου αυτή είναι η αλήθεια. Δεν γνωρίζω αν στα αρχικά σχέδια στρατηγικής που συμμετείχε και ο Ανθυπολοχαγός Αριστείδης Μπλούτσος».