Πέθανε σε ηλικία 88 ετών τη Δεύτερα του Πάσχα (21/04) ο πάπας Φραγκίσκος. Η είδηση του θανάτου του προκαλεί παγκόσμια συγκίνηση.
Ο πάπας Φραγκίσκος υπήρξε προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας από το 2013. Ο κατά κόσμον Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο με καταγωγή από την Αργεντινή, υπήρξε ο πρώτος πάπας από τη Λατινική Αμερική και ο πρώτος Ιησουίτης σε αυτό το αξίωμα.
Το τελευταίο διάστημα, ο πάπας Φραγκίσκος είχε νοσηλευτεί λόγω μιας πολύπλοκης λοίμωξης των πνευμόνων. Υποβλήθηκε επίσης σε μεταγγίσεις αίματος καθώς οι εξετάσεις έδειξαν αναιμία, σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση από το Βατικανό. Το απόγευμα του Σαββάτου (22/02), υπέστη παρατεταμένη ασθματική αναπνευστική κρίση, η οποία απαιτούσε χορήγηση υψηλών ροών οξυγόνου, όπως ανακοίνωσε το Βατικανό.
Παρόλο που παρουσίασε προσωρινά βελτίωση, με αποτέλεσμα να μπορεί να πραγματοποιήσει δημόσιες εμφανίσεις (σ.σ.: χθες ήταν η τελευταία του δημόσια εμφάνιση), η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε με αποτέλεσμα να καταλήξει σήμερα.
Η ζωή και το έργο του πάπα Φραγκίσκου
Γεννημένος από γονείς Ιταλούς μετανάστες στις 17 Δεκεμβρίου 1936 στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο αποφάσισε να ενταχθεί στους Ιησούτες το 1958, μετά την ανάρρωσή του από σοβαρή ασθένεια. Χειροτονήθηκε ιερέας το 1969 και από το 1973 έως το 1979 υπηρέτησε ως επαρχιακός ανώτερος των Ιησουιτών στην Αργεντινή. Έγινε αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Άιρες το 1998 και το 2001 δημιουργήθηκε καρδινάλιος από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’. Ηγήθηκε της Εκκλησίας της Αργεντινής κατά τις ταραχές του Δεκεμβρίου 2001 στην Αργεντινή, ενώ οι κυβερνήσεις των Νέστορ Κίρχνερ και Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ τον θεωρούσαν πολιτικό αντίπαλο.
Μετά την παραίτηση του Πάπα Βενεδίκτου ΙΣΤ’ στις 28 Φεβρουαρίου 2013, η παπική σύνοδος εξέλεξε τον Μπεργκόλιο ως διάδοχό του στις 13 Μαρτίου. Είχε κληθεί από τον πρώην Πάπα Βενέδικτο τον 16ο στην παπική επιτροπή για τη Λατινική Αμερική μόλις δύο εβδομάδες πριν την επιλογή του για το ανώτατο θρησκευτικό αξίωμα. Το προχωρημένο της ηλικίας του ήταν μάλιστα βασικός λόγος για τον οποίο δεν βρισκόταν μεταξύ των επικρατέστερων διαδόχων εντός του Κονκλαβίου.
Ο ίδιος επέλεξε το όνομα Φραγκίσκος προς τιμήν του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης.
«Μη φοβάστε την τρυφερότητα και την αγάπη, δεν πρόκειται για ένδειξη αδυναμίας αλλά ισχυρής ψυχής», είπε ο ποντίφικας, στην ομιλία του κατά την ενθρόνισή του. Κύριος στόχος του, όπως τόνισε είναι «να βοηθήσει, ως επίσκοπος της Ρώμης, τους φτωχούς, τους αρρώστους, τους φυλακισμένους και όσους έχουν ανάγκη από φροντίδα». Για πρώτη φορά, στην τελετή ενθρόνισης παρέστη Οικουμενικός Πατριάρχης.
«Με αυτήν την εκλογή γινόμαστε παγκόσμια εκκλησία» είχε σχολιάσει κατά την ενθρόνιση του 76χρονου τότε Πάπα Φραγκίσκου στις 19 Μαρτίου του 2013, ο Μπερντ Κλάσκα, επικεφαλής του επισκοπικού ιδρύματος για τη Λατινική Αμερική, Adveniat.
Κατά τη διάρκεια της δημόσιας ζωής του, ο Φραγκίσκος ξεχώρισε για την ταπεινοφροσύνη του, την έμφαση στο έλεος του Θεού, την παγκόσμια αναγνωρισιμότητά του ως πάπας, την ανησυχία του για τους φτωχούς και τη δέσμευσή του στο διάλογο μεταξύ των θρησκειών. Είναι γνωστός για την πιο απλή προσέγγισή του στο αξίωμα του πάπα, παραμερίζοντας τις επισημότητες – επέλεξε για παράδειγμα, να διαμείνει στον ξενώνα Domus Sanctae Marthae αντί να καταλάβει τα παπικά διαμερίσματα του Αποστολικού Παλατιού, όπως έκαναν οι προκάτοχοί του.
Η στάση του Φραγκίσκου έναντι της Ρωμαϊκής Κουρίας, του σώματος διακυβέρνησης της Αγίας Έδρας, ήταν μάλλον αποστασιοποιημένη. Ωστόσο, η ανοικτή κριτική που άσκησε με αφορμή σκάνδαλα στους κόλπους του Βατικανού, τράβηξε την προσοχή των υπόλοιπων Καρδιναλίων για το πρόσωπό του. Ο Πάπας Φραγκίσκος είχε πει σε συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα “La Stampa” ότι το χειρότερο στοιχείο στην εκκλησία είναι η εκκοσμίκευση, η νοσούσα πνευματικότητά της και οι φιλοδοξίες καριέρας των εκπροσώπων της. Ο επίσκοπος του Έσεν Φραντς-Γιόζεφ Όβερμπεκ, θεωρούσε την κοινωνική κριτική που ασκούσε ο Πάπας απόρροια της σχολικής του εκπαίδευσής στο περιβάλλον των Ιησουιτών. «Ως Ιησουίτης ξέρει τι σημαίνει να ακολουθείς τον Ιησού. Αυτό σημαίνει πάντα να συμπορεύεσαι με τους φτωχούς» είχε πει ο επίσκοπος του Έσεν.
Ο Φραγκίσκος με πρωτοβουλία επέτρεψε στις γυναίκες να γίνουν μέλη των διοικητικών τμημάτων της Κουρίας. Υποστήριζε ότι η Καθολική Εκκλησία πρέπει να είναι πιο ευαίσθητη απέναντι στα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και είχε δηλώσει ότι, ενώ δεν επιτρέπεται να ευλογηθούν ενώσεις ατόμων του ίδιου φύλου, τα άτομα αυτά μπορούν να ευλογηθούν μεμονωμένα, εφόσον αυτό δεν γίνεται σε λατρευτικό πλαίσιο. Ο Φραγκίσκος επέκρινε τον καπιταλισμό, τον καταναλωτισμό και την υπερανάπτυξη. Είχε καταστήσει την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ως έναν από τους κύριους στόχους της παπικής του θητείας. Καταδίκαζε την θανατική ποινή, δηλώνοντας ότι η Καθολική Εκκλησία δεσμεύεται για την κατάργησή της.
Στη διεθνή διπλωματία, ο Φραγκίσκος επέκρινε την άνοδο του δεξιού λαϊκισμού. Είχε καλέσει για την αποποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας. Βοήθησε στην αποκατάσταση πλήρων διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κούβας. Διαπραγματεύτηκε συμφωνία με την Κίνα για τον καθορισμό του βαθμού επιρροής του Κομμουνιστικού Κόμματος στην επιλογή των Κινέζων επισκόπων και υποστήριξε την υπόθεση των προσφύγων.
Το 2022, ζήτησε συγνώμη για τον ρόλο της Εκκλησίας στην «πολιτισμική γενοκτονία» των Καναδών Ιθαγενών. Στις 4 Οκτωβρίου 2023, ο Φραγκίσκος συγκάλεσε τη Σύνοδο για τη Συνοδικότητα, η οποία χαρακτηρίστηκε ως το πιο σημαντικό γεγονός στην Καθολική Εκκλησία από τη Δεύτερη Σύνοδο του Βατικανού.
Σημειώνεται ότι πριν την ανάδειξη του Βενέδικτου του 16ου στο παπικό αξίωμα ο Φραγκίσκος αποτελούσε βασικό ανταγωνιστή του Γερμανού πρώην Πάπα. Τότε είχαν γίνει μάλιστα καταγγελίες για το ρόλο του Φραγκίσκου κατά την περίοδο της δικτατορίας στην Αργεντινή (1976-1983). Κατηγορήθηκε ότι δεν διαχώρισε επαρκώς τη θέση του από τους εκπροσώπους του τότε καθεστώτος και ότι σε ορισμένες περιπτώσεις συνέδραμε στο έργο τους. Ο Φραγκίσκος έχει αρνηθεί όλες τις κατηγορίες.
Οι δύο επισκέψεις στην Ελλάδα
Ο ποντίφικας επισκέφτηκε δύο φορές την Ελλάδα, μια φορά το 2016 και μια το 2021.
Κατά την πρώτη του επίσκεψη ταξίδεψε στη Μόρια για να δει από κοντά το προσφυγικό δράμα και πήρε μαζί του 12 πρόσφυγες στην πτήση επιστροφής στη Ρώμη.
Στόχος ήταν τότε η ανάδειξη της προσφυγικής κρίσης, οπότε και πραγματοποιήθηκε η ιστορική συνάντηση του ιδίου με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο.
Ο ποντίφικας είχε ευχαριστήσει τους Έλληνες για τον τρόπο που αντιμετώπισαν την προσφυγική κρίση.
«Κρατήσατε ανοιχτές τις καρδιές σας και τις πόρτες σας», είχε είπε μεταξύ άλλων, λέγοντας «ευχαριστώ» στα ελληνικά.
Το δεύτερο ταξίδι του στη χώρα μας ήταν επί της ουσίας μια… συνέχεια του πρώτου, καθώς μετά από τις επαφές του στην Αθήνα μετέβη εκ νέου στη Μυτιλήνη για να επισκεφτεί Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης όπου τέλεσε και δέηση.
Μάλιστα, άλλοι 100 πρόσφυγες ταξίδεψαν μετά από αυτή την επίσκεψη στη Ρώμη.
Συμβολική φράση της επίσκεψης του πάπα στην Ελλάδα ήταν «ας είμαστε ανοιχτοί στις εκπλήξεις του Κυρίου».
