Τίθεται υπό αμφισβήτηση η ικανότητα του ανθρώπου να αντλεί διδάγματα από τις μαύρες σελίδες της δικής του Ιστορίας και να μην επαναλαμβάνει τα εγκλήματα που στο παρελθόν είχαν θύμα τον σημερινό θύτη.
Πού είναι η σοφία του homo sapiens;
Η Ιστορία είναι μία διάψευση προσδοκιών όσων θεωρούν ότι το είδος μας είναι προικισμένο με τη δύναμη να προοδεύει ηθικά.
Όλα είναι όπως στην εποχή του Θουκυδίδη, τότε που οι Αθηναίοι, εκμεταλλευόμενοι την στρατιωτική τους δύναμη, κατέλαβαν την Μήλο, σφάζοντας τους ενήλικους άνδρες και εξανδραποδίζοντας τις γυναίκες και τα παιδιά, ενώ εγκατέστησαν στο νησί Αθηναίους εποίκους.
Ο διάλογος ανάμεσα σε επιτιθέμενους και αμυνόμενους, όπως σώζεται από τον ιστορικό, είναι μία δυσοίωνη υπενθύμιση ότι το δίκαιο μπορούν να το επικαλούνται μόνο αντίπαλοι με την ίδια δύναμη, διαφορετικά ο δυνατός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύνατος συμβιβάζεται με ό,τι του υπαγορεύει η αδυναμία του.
Το «ποτέ ξανά» είναι ένα ξόρκι που δεν πιάνει. Με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί (προς ποιο προορισμό άραγε;).
Kώστας Τσόγιας
