Μόνο ως σενάριο επιστημονικής φαντασίας θα μπορούσε να θεωρηθεί μέχρι πριν από λίγα χρόνια η αποτελεσματική αντιμετώπιση της παροιμιώδους ελληνικής γραφειοκρατίας που μεγάλωσε γενιές και γενιές Ελλήνων και έδωσε τροφή σε αναρίθμητες θεατρικές επιθεωρήσεις. Η Ελλάδα πλέον ψηφιοποιείται με ραγδαίους ρυθμούς και μπαίνει δυναμικά στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ενορχηστρωτής όλης αυτής της προσπάθειας είναι ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, που μίλησε στον «Ε.Κ.» για το όραμά του να δημιουργήσει ένα δημόσιο που «θα το χειρίζεται ο πολίτης από το κινητό του».
Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:
«Εθνικός Κήρυκας»: Εδώ και λίγο καιρό έχει τεθεί σε εφαρμογή ο ψηφιακός βοηθός. Πώς τον έχουν υποδεχθεί οι πολίτες;
Δημήτρης Παπαστεργίου: Ο ψηφιακός βοηθός είναι η πρώτη υλοποίηση τεχνητής νοημοσύνης στο δημόσιο. Δηλαδή, ένας πολίτης να εξυπηρετηθεί ρωτώντας τον ψηφιακό βοηθό, χωρίς να χρειάζεται να ψάξει ο ίδιος, ακόμα και αν δεν ξέρει τι είναι ακριβώς αυτό που θέλει να βρει. Ο ψηφιακός βοηθός δέχεται ερωτήσεις είτε γραπτά, είτε προφορικά, και απαντά άμεσα δίνοντας πληροφορίες που υπάρχουν στο gov.gr. Θεωρώ ότι στο πολύ άμεσο μέλλον η εξυπηρέτηση του πολίτη από το δημόσιο θα είναι προσωποποιημένη και θα έχει να κάνει με τέτοιου είδους υλοποιήσεις, δηλαδή οδηγούς που με Τεχνητή Νοημοσύνη θα απαντάνε σε όλα τα ερωτήματα των πολιτών.
«Ε.Κ.»: Και υπάρχει και η πολύγλωσση έκδοσή του.
Δ. Παπαστεργίου: Ναι. Απαντά σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ενωσης καθώς και στα Αλβανικά. Η πολύγλωσση έκδοσή του βοηθά πλέον περισσότερους ανθρώπους, βοηθά Ελληνες της Διασποράς που πιθανόν δεν είχαν συνηθίσει στο ελληνικό περιβάλλον περιήγησης του gov.gr, και σίγουρα βοηθά και ανθρώπους οι οποίοι θέλουν να μάθουν πράγματα για τη χώρα, για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα. Συνεπώς είναι ό,τι πιο όμορφο και αποτελεσματικό μπορεί να μας φέρει στη φάση αυτή η Τεχνητή Νοημοσύνη στο δημόσιο. Είναι η αρχή μεν, αλλά μια πολύ καλή αρχή.
«Ε.Κ.»: Οι ομογενείς τι άλλο μπορούν να περιμένουν ως προς τις ψηφιακές υπηρεσίες;
Δ. Παπαστεργίου: Πριν από μερικές ημέρες, παρουσιάζοντας τον ψηφιακό βοηθό στο υπουργείο Εξωτερικών, ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, παρουσίασε και ένα ολόκληρο πακέτο δράσεων και ψηφιακών διευκολύνσεων για τους απόδημους, προκειμένου η ψηφιακή σχέση τους με την πατρίδα να είναι πιο εύκολη. Τα υπόλοιπα μέτρα αφορούν το υπουργείο Εξωτερικών, παρόλα αυτά εμείς συζητήσαμε και προφανώς και θα βοηθήσουμε στο να κάνουμε ακόμα πιο εύκολες τις διαδικασίες ανάμεσα στο υπουργείο Εξωτερικών και τις πρεσβείες και τα προξενεία μας.
«Ε.Κ.»: Και θα έχουμε πλέον και τον προσωπικό αριθμό που θα αντικαταστήσει τον ΑΦΜ, τον ΑΜΚΑ και τον αριθμό δελτίου ταυτότητας. Πότε έρχεται και πώς θα γίνει η μετάβαση; Θα είναι εύκολη;
Δ. Παπαστεργίου: Ο προσωπικός αριθμός επίσης αφορά ιδιαίτερα τους απόδημους και σίγουρα αφορά όλους αυτούς που έχουν την ατυχία το όνομά τους, το επώνυμό τους να έχει διαφορετικούς τρόπους γραφής, να έχουν αλλάξει ταυτότητα ή διαβατήριο και να χρειάζονται άμεσα κάποια διαδικασία του δημοσίου και να κολλάνε σε αυτό. Είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε με την έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος. Θα είναι πολύ απλή η μετάβαση. Θα αποκτούμε τον προσωπικό μας αριθμό από μια πλατφόρμα την οποία ήδη έχουμε υλοποιήσει και δοκιμάζουμε. Θα λυθούν πολλά προβλήματα. Φέρνω ένα παράδειγμα: μια πολίτης θέλησε να βγάλει ένα πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης και δεν μπορούσε να το βγάλει γιατί την λέγανε «Μαριάννα», στην ταυτότητά της είναι με ένα «ν» και στο φορολογικό μητρώο με δύο «ν». Το αποτέλεσμα είναι τα συστήματα να μην αντιλαμβάνονται ότι μιλάμε για το ίδιο άτομο. Τέτοια και πολλά άλλα ζητήματα πάμε να λύσουμε. Κάποιοι θα χρειαστεί να περάσουν από το δήμο τους για να γίνει η διόρθωση, ωστόσο θα γίνει μια φορά και θα μείνει.
«Ε.Κ.»: Οι ομογενείς θα μπορούν να πάρουν τον προσωπικό τους αριθμό από τον τόπο διαμονής τους;
Δ. Παπαστεργίου: Ναι, σωστά.
«Ε.Κ.»: Ως προς την επιστολική ψήφο: γιατί δεν επιλέχθηκε η ψηφιακή διαδικασία ψηφοφορίας; Είναι τεχνοκρατικό ή πολιτικό το θέμα;
Δ. Παπαστεργίου: Κατ΄ αρχάς να τονίσω ότι η παρούσα κυβέρνηση είναι αυτή που άνοιξε το θέμα της ψήφου των ομογενών και πολύ σωστά το άνοιξε, έστω και με ένα σύστημα που δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, αφού πολύ λίγοι είχαν τη δυνατότητα να ψηφίσουν από τον τόπο της διαμονής τους. Αν λοιπόν δεχόμαστε ότι αυτοί οι άνθρωποι, οι Ελληνες που ζουν και αναπνέουν για την Ελλάδα, πρέπει να ψηφίζουν, τότε πρέπει να βρούμε τρόπους να το κάνουμε αυτό πιο εύκολο. Η επιστολική ψήφος που είναι μια πολύ κοινά συναντώμενη πλέον πρακτική στον Κόσμο και όχι μόνο στην Ευρώπη και η οποία δείχνει να δουλεύει πάρα πολύ καλά, είναι το πρώτο βήμα για να καταλάβουμε ότι οι εκλογές είναι και κάτι άλλο εκτός από παραβάν και κάλπη.
«Ε.Κ.»: Γενικά μπορούμε να πούμε ότι η Ελλάδα δεν χάνει το τρένο της επανάστασης της Τεχνητής Νοημοσύνης όπως έχασε τις προηγούμενες επαναστάσεις;
Δ. Παπαστεργίου: Θεωρώ ότι σε πολλά πράγματα και όχι μόνο στην Τεχνητή Νοημοσύνη η Ελλάδα είναι σε καλό επίπεδο. Το ψηφιακό πορτοφόλι, το Gov Wallet είναι μια πρακτική που δεν υπάρχει σε όλη την Ευρώπη, είμαστε από τις λίγες χώρες που το έχουμε, και μάλιστα δουλεύει και σωστά και κάθε μέρα εμπλουτίζεται και με νέες δυνατότητες. Στο κομμάτι των ψηφιοποιήσεων επίσης είμαστε μπροστά από άλλες, θεωρητικά, πιο προηγμένες χώρες. Στο κομμάτι της Τεχνητής Νοημοσύνης ο ψηφιακός βοηθός είναι ένα από τα πολύ πρώτα, νομίζω το πρώτο ως υλοποίηση στην Ευρώπη σε επίπεδο εξυπηρέτησης πολίτη. Μηχανές και bot που απαντούσαν με ένα συγκεκριμένο τρόπο σε ένα συγκεκριμένο αριθμό ερωτήσεων υπήρχαν και πριν. Πλέον όμως, αυτή η ευρύτητα του δικού μας bot του gov.gr, που μπορεί να καταλάβει οποιαδήποτε ερώτηση και μπορεί να αντιληφθεί περιγραφικά αυτό που ψάχνεις, δεν υπάρχει ως υλοποίηση και νομίζω ότι η Ελλάδα είναι μπροστά σε αυτό και συνεχίζουμε.
«Ε.Κ.»: Φοβάστε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μαζί με τις διευκολύνσεις που θα φέρει θα φέρει μαζί της και πολλά προβλήματα; Μια πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ έλεγε ότι από την έλευσή της θα επηρεαστεί το 40% των θέσεων εργασίας.
Δ. Παπαστεργίου: Αυτό είναι ένα διαχρονικό ερώτημα. Και όταν ήρθαν τα αυτοκίνητα αυτοί που για παράδειγμα ασχολούνταν με το πετάλωμα των αλόγων έχασαν τη δουλειά τους. Οταν βγήκαν οι μηχανές στη βιομηχανία κάποια εργατικά χέρια άλλαξαν δουλειά. Οταν βγήκαν οι υπολογιστές επίσης υπήρξε ένα τέτοιου μεγέθους ζήτημα ή προβληματισμός αλλά φτάσαμε σε ένα σημείο σήμερα που και στην Ελλάδα μας λείπουν χιλιάδες χέρια στην Πληροφορική. Δέχομαι βέβαια ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι μεγαλύτερος επιταχυντής σε σχέση με τις προηγούμενες επαναστάσεις. Αλλάζουν οι δεξιότητες, θα προκύψουν νέα επαγγέλματα, απλά θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για ανθρώπους οι οποίοι είναι σε μια ηλικία που δεν θα μπορέσουν εύκολα να ακολουθήσουν αυτή τη μετάβαση. Και παράλληλα θα πρέπει η τεχνολογία να είναι βατή έτσι ώστε και στη χρήση της να μην νιώσει κανείς ότι έχει αλλάξει η εποχή και έχει μείνει πίσω. Θα πρέπει δηλαδή να είναι συμπεριληπτική και μπορεί να είναι συμπεριληπτική.
«Ε.Κ.»: Το δημαρχείο σάς λείπει;
Δ. Παπαστεργίου: Πολύ! Η εμπειρία του Δήμου καθώς το «άγχος» να είμαι συνεπής σε όλα τα τηλεφωνήματα και τα email από τους πολίτες μένουν και είναι ένα πολύ καλό εργαλείο για θέσεις, όπως αυτές του υπουργού, οι οποίες θεωρητικά είναι πιο απόμακρες. Πιστεύω ότι είναι κάτι που θα με βοηθήσει να παραμείνω κοντά στους πολίτες.
«Ε.Κ.»: Οταν ο Δημήτρης Παπαστεργίου ολοκληρώσει νομοτελειακά τον κύκλο του στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης τι θα θέλει να έχει πετύχει μέχρι τότε;
Δ. Παπαστεργίου: Θα ήθελα να έχω πετύχει ένα δημόσιο με πολύ λιγότερες διαδικασίες. Η γραφειοκρατία και η δημόσια διοίκηση θέλουν γενναίες και πιθανώς λίγο απότομες πρωτοβουλίες, όπως το να καταργήσουμε διαδικασίες και όχι απλώς να τις ψηφιοποιήσουμε, το οποίο το έχουμε πετύχει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αρα θα ήθελα να πετύχω ένα δημόσιο στο οποίο θα υπάρχουν οι απολύτως απαραίτητες διαδικασίες και ένα δημόσιο το οποίο θα το χειρίζεται πλέον ο πολίτης από όπου και αν βρίσκεται στον Κόσμο από το κινητό του.
Επειδή στη χώρα μας τα τελευταία πενήντα έτη χρησιμοποιούσαμε την πραγματική νοημοσύνη, είπαμε να βάλουμε μπρος την τεχνητή, για να ξεκουραστεί το μυαλό μας κάπως.