Εντυπωσιακός είναι ο συντονισμός διεθνών οργανισμών και τμημάτων αναλύσεων επενδυτικών τραπεζών σε εκτιμήσεις για επερχόμενη ύφεση στην ευρωζώνη, ενώ η αμερικανική οικονομία είναι ήδη «τεχνικά» -πλην… ανεπισήμως- σε ύφεση. Πιο «διπλωματικά» ή μέσω της γνωστής διαχείρισης με βασικό και δυσμενές σενάριο οι διεθνείς οργανισμοί, χωρίς περιστροφές οι επενδυτικές τράπεζες. Αν όμως το σενάριο αυτό είναι από μόνο του προάγγελος πολλών δεινών, υπάρχει ένα ακόμη χειρότερο: η ύφεση να «συγχωνευτεί» με τον υψηλό πληθωρισμό και να έχουμε όχι απλώς στασιμοπληθωρισμό, αλλά… υφεσο-πληθωρισμό!
Δεν πρόκειται όμως μόνο για εκτιμήσεις που περιέχονται σε εκθέσεις, αλλά και για τα «σημάδια» των πρόδρομων δεικτών για τη μεταποίηση, το οικονομικό κλίμα κ.λπ. Τους «σκοτεινούς» χρωματισμούς για τις οικονομικές προοπτικές συμπληρώνουν οι προβλέψεις και εκτιμήσεις από αναλυτές με υψηλό διεθνές στάτους ότι οι αγορές, όπου οι πάσης φύσεως «φούσκες» καλά κρατούν, δεν θα αντέξουν τις πολλαπλές πιέσεις ενός αρνητικού μίγματος οικονομικών προοπτικών και θα φλερτάρουν με το «κραχ».
Η ύφεση ως βεβαιότητα
Ηδη η αμερικανική οικονομία είναι σε ύφεση, καθώς παρουσιάζει αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης επί δυο συνεχόμενα τρίμηνα, το 1ο και το 2ο του έτους, με ρυθμούς ανάπτυξης -1,6% και -0,9% το δεύτερο. Για να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και -κυρίως- για να μην υπονομεύσει την αξιοπιστία της αντιπληθωριστικής πολιτικής επιτοκίων της αμερικανικής ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας (Fed), το Γραφείο Οικονομικής Ανάλυσης των ΗΠΑ κάνει λόγο για «τεχνική» ύφεση και δηλώνει ότι μπορεί να περιμένει πολλούς μήνες μέχρι να την «ανακηρύξει» επισήμως…
Οσον αφορά την ευρωζώνη, η υφεσιακή «βόμβα» αποδεικνύεται πιο βραδυφλεγής. Η Γερμανία φλερτάρει με την ύφεση στα δυο πρώτα τρίμηνα του έτους, αλλά όλες οι εκτιμήσεις τη θεωρούν βέβαιη μέχρι το τέλος του έτους. Για το γερμανικό οικονομικό «δράμα», ιδιαίτερα το ενεργειακό, γίνεται συστηματικά λόγος στη διεθνή αρθρογραφία. Το Bloomberg σημειώνει σε άρθρο του χαρακτηριστικά ότι «η Γερμανία απειλείται με δελτίο για την προμήθεια φυσικού αερίου και οικονομική ύφεση, με τις αρχές να ανησυχούν πως θα ξεσπάσει κοινωνική αναταραχή εάν οι ενεργειακές ελλείψεις κινηθούν σε ανεξέλεγκτα επίπεδα».
Ωστόσο, οι δυσμενείς εκτιμήσεις αφορούν την ευρωζώνη στο σύνολό της. Το ΔΝΤ εκτίμησε πρόσφατα ότι το ενδεχόμενο της ύφεσης είναι σοβαρό, ενώ η ΕΚΤ στις πρόσφατες εκτιμήσεις της περιέλαβε δυσμενές σενάριο (downside scenario) βάσει του οποίου προβλέπεται ότι ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη θα κυμανθεί στο 8% το 2022, στο 6,4% το 2023 και στο 2,1% το 2024, ενώ η ανάπτυξη στο 1,3% φέτος, στο -1,7% το 2023 και στο 3% το 2024. Η ΕΚΤ προβλέπει, δηλαδή, για το 2023… υφεσο-πληθωρισμό.
Οι επενδυτικές τράπεζες είναι όλο και πιο κατηγορηματικές. Η Barclays, ακολουθώντας τη Citigroup που είχε προηγηθεί την προηγούμενη βδομάδα, απεφάνθη -στο βασικό της πλέον σενάριο- ότι η ύφεση στην ευρωζώνη θα έχει βάθος και διάρκεια.
Και η Ελλάδα;
Εως τώρα, οι εκτιμήσεις για την Ελλάδα ήταν πιο αισιόδοξες, κάνοντας λόγο για επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης αλλά όχι για ύφεση. Ωστόσο, οι προδρομικοί δείκτες των οικονομικών προοπτικών φαίνεται ότι πλέον «συντονίζονται» επικίνδυνα με τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς. Παράδειγμα, ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών της S&P Global για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα (βλέπε διπλανό κείμενο). Μεγάλη είναι επίσης η επιδείνωση του δείκτη οικονομικού κλίματος, ενώ «έσκασε» και η πρώτη ανάλυση που προβλέπει ύφεση και στην Ελλάδα και όχι μόνο στην ευρωζώνη, από τη Wood, η οποία συσχετίζει αυτόν τον κίνδυνο με την παράταση του πολέμου στην Ουκρανία, των γεωπολιτικών εντάσεων και της ενεργειακής κρίσης.
Ο κίνδυνος για την Ελλάδα είναι σαφής: μόλις παρέλθουν οι άμεσες θετικές επιπτώσεις του τουρισμού και εισέλθουμε στο φθινόπωρο, να υπάρξει απότομη κάμψη της κατανάλωσης, των εξαγωγών (λόγω κάμψης της διεθνούς ζήτησης) και άρα των ρυθμών ανάπτυξης. Αν η ύφεση θα έχει ήδη αρνητικές συνέπειες, ο συνδυασμός ύφεσης και υψηλού πληθωρισμού εγκυμονεί κινδύνους για έντονες κρισιακές καταστάσεις σε πολλά επίπεδα.
Συνέπειες
Η ευρωζώνη (και η Ελλάδα) είναι εκτεθειμένη σοβαρά σε έναν τέτοιο κίνδυνο, διότι η αύξηση του πληθωρισμού, ακόμη πιο εμφατικά εδώ σε σχέση με τις ΗΠΑ, δεν οφείλεται σε πρόβλημα υπερθέρμανσης της οικονομίας, δηλαδή σε πίεση στον τομέα της ζήτησης, αλλά σε προβλήματα προσφοράς. Αυτό κάνει ήδη την αντιπληθωριστική πολιτική μειωμένης αποτελεσματικότητας. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο όμως, είναι ισχυρά πιθανό να μην μπορέσει να καταπολεμήσει ουσιαστικά τον πληθωρισμό ούτε η ύφεση!
Ετσι, η συνύπαρξη ύφεσης και υψηλού πληθωρισμού είναι μια σημαντική πιθανότητα. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η ποικιλία και η έκταση των συνεπειών θα είναι πολύ μεγάλες: στην οικονομία, την πολιτική, το χρέος νοικοκυριών, επιχειρήσεων και κρατών, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, τις αγορές…
Εμείς εδώ δεν έχουμε ανάγκη. Έχουμε τον Κυριάκο Μητσοτάκη οδηγό.