Η Ανδρομάχη Καρανίκα, είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κλασικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ιρβάιν. Η Ελλάδα γι’ αυτήν είναι ιδέα κι έρωτας.
Tην επισκέπτεται όσο πιο συχνά γίνεται, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο. Ωστόσο, θεωρεί ότι είναι πάντα μέσα της. Θα ταξιδέψουμε μαζί της μέσα από τη Μυθολογία για να γνωρίσουμε καλύτερα τα βάθη του εαυτού μας.
Η μυθολογία διαμορφώνει «καλύτερους ανθρώπους». Δίνει μαθήματα ζωής, μας βοηθάει να γίνουμε σοφότεροι γνωρίζοντας καλύτερα τον εαυτό μας…
Η Ανδρομάχη έχει καταγωγή από τη Θεσσαλία, την ευρύτερη περιοχή των Μετεώρων. Μεγάλωσε στην πόλη του Βόλου, την πόλη που θεωρεί πατρίδα αγαπημένη… Πήρε το Πτυχίο της στην Κλασική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1989-1993). Γνωρίζει Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Λατινικά, Αρχαία Ελληνικά, Ιταλικά, Ισπανικά, Τουρκικά και φυσικά Ελληνικά. Η απόφασή της να ζήσει στην Αμερική… «Δεν έγινε ποτέ συνειδητά». Οπως λέει στο humanstoriesgr : «Απλώς ήρθε μαζί με σπουδές και μελέτη σε εξαιρετικές βιβλιοθήκες».
«Η λέξη απόφαση έχει ένα βάρος. lσως γι’ αυτό νιώθω ότι δεν το πήρα ποτέ απόφαση. Έτσι μικραίνει η απόσταση. Η καταγωγή, μας ορίζει με μυστικούς τρόπους κι είναι φορές που η αίσθηση της απόστασης γίνεται δυσβάσταχτη για όσους Έλληνες ζουν εκτός Ελλάδας μακριά από τις οικογένειες και τους φίλους».
Η κ. Ανδρομάχη Καρανίκα και τα όσα όμορφα διδάσκει για την αξία της Μυθολογίας…
Το μάθημα της Μυθολογίας σαγηνεύει τους φοιτητές της Αμερικής …«Στα περισσότερα αμερικανικά πανεπιστήμια οι φοιτητές παίρνουν έναν κύκλο μαθημάτων ανθρωπιστικών σπουδών. Το μάθημα της μυθολογίας είναι από τα πιο δημοφιλή. Ερχονται σαγηνευμένοι από μύθους που νομίζουν ότι ξέρουν, συχνά με νεφελώδη άποψη για την ελληνική αρχαιότητα, κάποιοι με την αυταπάτη ότι πρόκειται για εύκολο μάθημα. Τότε είναι που αρχίζει, πέρα από τις ιστορίες, η ανάλυση. Και η ανάλυση του μύθου είναι μια βαθιά ανθρώπινη περιπέτεια όσο και η ίδια η ζωή. Πολλοί φοιτητές μου γράφουν ότι αυτό υπήρξε το αγαπημένο τους μάθημα γιατί τους βάζει στη διαδικασία να σκεφτούν τα βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης και τα όρια της, τις σχέσεις με τους άλλους αλλά και τις ριζωμένες κοινωνικές δομές, επιταγές που διαμορφώνουν συμπεριφορές πέρα από προσωπική βούληση. Με μία ανθρωπολογική, ιστορική και συχνά ψυχαναλυτική οπτική γωνία οι φοιτητές μας παίρνουν γερά μαθήματα ζωής που δεν τα βρίσκουν αλλού και αναπτύσσουν κριτική στάση στην εξερεύνηση άλλων επιστημονικών ή επαγγελματικών χώρων».
Ο Όμηρος δεν είναι ένα πρόσωπο. Όμηροι ήταν οι ραψωδοί, Όμηροι γίνονται οι ήρωες του έπους… «Το ομηρικό έπος είναι αποτέλεσμα επεξεργασίας του λόγου και του μύθου σε τεράστιο βάθος χρόνου και τόπου. Ετσι κι ο Όμηρος δεν είναι ένα μόνο πρόσωπο, αλλά ξεπερνάει το όριο της ύλης. Ομηροι ήταν οι ραψωδοί, Όμηροι γίνονται οι ήρωες του έπους. Ας μην ξεχνούμε ότι η Οδύσσεια είναι πρωτοπρόσωπη αφήγηση από το στόμα του πρωταγωνιστή της, σε μία συγκλονιστική εξίσωση του προσώπου του ήρωα με τον ραψωδό των ηρωικών περιπετειών. Ο ήρωας κι ο παραμυθάς συνυπάρχουν και παλεύουν ο ένας με τον άλλο. Η κειμενική προσέγγιση του Ομήρου δεν είναι απολύτως σωστή, γιατί το ομηρικό έπος καθρεφτίζει μικρόκοσμο κοινωνιών, παραστάσεις ραψωδών και κοινά που άκουσαν και γεύτηκαν τη μαγεία του ομηρικού έπους κι αντέδρασαν με θαυμασμό, γέλιο, πόνο αλλά και ίσως αποδοκιμασία αν δεν ήταν άρτια η παρουσίαση».
Οι μύθοι μπορεί να προσφέρουν διόδους αλλά και να εγκλωβίσουν τη ζωή μας… «Ο μύθος είναι πολύσημη έννοια. Αρχικά όπως έχει δείξει το πολύ σημαντικό έργο του Richard Martin ήταν ταυτόσημη με την εκφορά του λόγου που έχει ιδιαίτερη εξουσία. Τα λόγια του Αχιλλέα, για παράδειγμα, στην Ιλιάδα παρουσιάζονται ως «μύθος», αντίστοιχα ο λόγος των θεών στο ομηρικό έπος αναφέρεται συχνά ως μύθος. Από τον Ηρόδοτο και μετά αλλάζει η έννοια του όρου και γίνεται πιο κρυσταλλωμένη έννοια στη νέα ελληνική. Οι μύθοι μπορεί να προσφέρουν διόδους να αποκτά κανείς φως στο λαβύρινθο της ζωής αλλά και να εγκλωβίσουν αν δεν μπορεί κανείς να αφηγηθεί ή να δει το μύθο πέρα από στενά όρια».
Οι μύθοι Κρύβουν άρρητες αλήθειες που μπορούν να βοηθήσουν την πορεία της αυτογνωσίας για τον καθένα μας. Η σοφία έρχεται από μέσα μας …δεν κατακτιέται. «Το ζητούμενο είναι να μπορεί κανείς να δει τον εαυτό του», τονίζει η κ. Καρανίκα. «Οχι μόνο τους άλλους και κυρίως να μη νομίζει ότι η σοφία είναι κάτι που κατακτάται και μετά γίνεται μόνιμο κτήμα ες αεί. Ο μύθος του Οιδίποδα που συζητά μεταξύ άλλων τα όρια της γνώσης και την παγίδα της νομιζομένης γνώσης και σοφίας υπογραμμίζει την αυταπάτη που κρύβει η αίσθηση ότι μπορεί κανείς να γίνει σοφότερος χωρίς να μπορεί να «δει» τον εαυτό του».
Πολλά κι όμορφα συμπεράσματα για το πώς να εμβαθύνουμε στα άδυτα της ζωής μας…
Η μυθολογία δίνει στα παιδιά έρεισμα σκέψης… Κάθε ηλικία έχει τις δικές της παιδαγωγικές προκλήσεις ως προς την προσέγγιση της μυθολογικής, λογοτεχνικής ή ιστορικής ανάλυσης αλλά οι διάφορες προσεγγίσεις συγκλίνουν και συνάδουν πολλές φορές.
«Στην πρώιμη παιδική ηλικία είναι πολύ όμορφο να λέγονται ιστορίες και παραμύθια στα παιδιά. Πέρα από την ανάπτυξη του λόγου δίνει στα παιδιά έρεισμα σκέψης, δυνατότητα παρατήρησης αλλά και ψήγματα φιλοσοφικής σκέψης κι ηθικής στάσης. Η παρουσίαση του ιστορείν είναι θεμελιώδης για την προσωπική ευτυχία κι αυτό δεν είναι κάτι που διδάσκεται μέσα από μαθήματα σχολικά. Οι ιστορίες του παππού και της γιαγιάς ή φωτισμένων δασκάλων δίνουν πολύ περισσότερα. Καθώς όμως περνάνε τα χρόνια, ειδικά από το γυμνάσιο και μετά, καθώς περνάμε στη πιο συνειδητή φάση της ζωής μας, καλό είναι να περνάμε σιγά σιγά στη θεωρία. Η έννοια της θεωρίας είναι παρεξηγημένη αλλά στην ουσία πρόκειται για οπτική γωνία την οποία καλλιεργεί η παιδεία».
Η μυθολογία είναι ένα θησαυρός για την Ελλάδα… «Προσελκύει θαυμαστές και τουρίστες που θέλουν να δουν τον τόπο που συνυφαίνεται μέσα στη λογοτεχνική έκφραση του μύθου. Ταυτόχρονα ο μύθος μεταλαμπαδεύεται σε προσωπική έκφραση σε ποικίλα μέσα, σε διάφορες μορφές τέχνης και λόγου, από τη ζωγραφική στον κινηματογράφο. Το λάθος που κάνουμε οι Έλληνες πολλές φορές είναι να νομίζουμε ότι η μυθολογία μας ανήκει, λες κι ο καθένας έχει τα πνευματικά δικαιώματα με μια στενοκέφαλη άποψη προγονολατρείας που οδηγεί μόνο σε έναν μη παραγωγικό αυτοεγκλεισμό».
Τι όμως μπορεί να διδαχθεί η σημερινή Ελλάδα της κρίσης από την Μυθολογία;
«Προσοχή στα όρια της προσωπικής και συλλογικής πράξης, κάπου υπάρχει ένα δίχτυ, σαγήνη, της ύβρεως το οποίο συχνά θέλγει τον ήρωα κι εκεί κάπου ξεκινά η τραγωδία».
humanstories.gr
