Η πόλη των Τρικάλων τα πάει καλά με τον Πολιτισμό των Φαντασμάτων της- έτσι όπως είναι συνυφασμένος με τη σύγχρονη ζωή, συχνά με σάρκα και οστά.
Κάποια στιγμή θα μιλήσουμε και για τους ανθρώπους που πρωτοστάτησαν και συνέβαλλαν στη σχέση της κοινωνίας με αυτό τον πολιτισμό, όπως και για τα μελλοντικά που χρειάζονται σ’αυτό το πεδίο- ώστε να εμπλουτιστεί η ηδονική πολιτιστική γεωγραφία της πόλης.
Στη δική μου προσωπική μυθολογία, από τα ποικίλα μνημεία που ακόμα ζουν, το Φρούριο, δηλαδή τα αμυντικά τείχη που κατασκεύασε ο μέγας οικοδόμος της Αυτοκρατορίας, ο Ιουστινιανός, την εποχή που οι πόλεις είχαν δραματικά συρρικνωθεί, είναι αυτό στο οποίο ακουμπάω περισσότερο.
Η ιδέα ότι αυτό το ήσυχο σήμερα, στιβαρό και υψιπετές έργο, κουβαλάει τα βλέμματα όσων έχουν περάσει από την πόλη για περίπου χίλια πεντακόσια πεντακόσια χρόνια, είναι συγκλονιστική για τις θεωρήσεις μου.
*
Μέσα στον γαλαξία της διαχρονίας, το Μουσείο Τσιτσάνη έχει τη δική του θέση. Το υπόβαθρό του είναι οι μέχρι πρόσφατα Φυλακές Τρικάλων, το πρώτο δημόσιο έργο του ελληνικού κράτους στη Θεσσαλία, μετά την προσάρτησή της το 1881. Όπως κατέδειξε ο φυλακισθείς εκεί, στη διάρκεια της δικτατορίας, Ηλίας Πετρόπουλος, μέσα εκεί ήταν τα στενά που “σκοτώσανε τον Σαρκαφλιά”, στο τραγούδι του Τσιτσάνη.
Πέρα από τους ποινικούς κρατούμενους σαν τον Σαρκαφλιά, πολλοί ήταν οι πολιτικοί εξόριστοι σ’αυτές τις Φυλακές. Από κει πρωτάκουσα παιδάκι τις φωνές των κρατουμένων που ζητούσαν την ελευθερία τους, την ίδια η εποχή που η πόλη γιόρταζε την άνοδο της τοπικής ποδοσφαιρικής ομάδας στην Ά Εθνική.
Η Φυλακή ήταν πρακτικά μέσα στην πόλη, δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου και στο παλαιότερο Κουρσούμ Τζαμί, από τα τεμένη που υλοποίησε ο μεγάλος αρχιτέκτων της Οθωμανίας Σινάν, μουσουλμάνος με χριστιανική καταγωγή, από την Καππαδοκία.
Απέναντι ακριβώς από τις φυλακές (με θέα στα κελιά) ήταν (και ακόμα είναι) η πολύ γνωστή ταβέρνα “Η ωραία θέα”!!
*
Το σύγχρονο “Μουσείο Τσιτσάνη” έχει αναδείξει και το οθωμανικό λουτρό, επί του οποίου χτίστηκαν οι φυλακές: μια ιδιόμορφη μίξη της “Ηδονικής Γεωγραφίας” με τον “Πολιτισμό των Φαντασμάτων”.
Η “Ηδονική Γεωγραφία” εκδηλώνεται κι αλλιώς στην περιοχή. Εκεί κοντά ήταν και του “Αλευρά η Μάντρα” που τραγουδάει (και όπου έχει κυριολεκτικά τραγουδήσει) ο Τσιτσάνης, ένα σχεδόν παραβατικό σημείο- που θα αποτυπωνόταν με έντονο κόκκινο, συνδυασμένο με μαύρο, χρώμα σε έναν χάρτη ανθρωπογεωγραφίας των Καταστατικών.
*
Σ’αυτό το έμφορτο συμβολισμών και αναφορών περιβάλλον- και βεβαίως στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του κτιρίου, αναβαπτίστηκαν τα βιβλία μου, συζητώντας τα με τους ανθρώπους που συν-βρεθήκαμε εκεί.
Πολλές ευχαριστίες στον Δήμο Τρικκαίων και τους ανθρώπους του, και με ευγνωμοσύνη για τα δημόσια αγαθά που ακόμα υπάρχουν ευπρεπισμένα και σε ετοιμότητα, και προσφέρονται για δημόσιες συν-ευρέσεις.
Γιώργος Χατζηστεργίου
