Πεθαίνουν τα πλατάνια στην Ελλάδα, χάνονται τα πλατάνια και στο Διαλεκτό.
Στην Ελλάδα συντελείται μια μαζική καταστροφή των πλατάνων από έναν μύκητα τον Ceratocystis platani, ο οποίος σκοτώνει τα πλατάνια και είναι εξαιρετικά μεταδοτικός.
Η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου, όπως λέγεται, προσβάλλει τις ρίζες, τον κορμό και τα κλαδιά τους και μετά από κάποιο διάστημα νεκρώνει τα αιωνόβια δέντρα.
Είναι θανατηφόρα και μία από τις πλέον καταστρεπτικές ασθένειες δασικών δένδρων διεθνώς. Ειδικά τα πλατάνια της Ελλάδας (Platanus orieatalis) εμφανίζουν πολύ μεγάλη ευπάθεια στην ασθένεια και όποιο προσβληθεί από τον C. Platani δεν παίρνει θεραπεία. Η επικίνδυνη αυτή ασθένεια τα τελευταία χρόνια γνωρίζει τεράστια εξάπλωση σε περιοχές της Πελοποννήσου, της Ηπείρου, της Στερεάς Ελλάδας και της Θεσσαλίας και αφανίζει δέντρα και δάση.
Όπως εξηγεί ο κ. Τσόπελας, δασολόγος, τέως διευθυντής του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, «η αντιμετώπιση της ασθένειας είναι εφικτή όταν γίνει έγκαιρη διάγνωση και ο αριθμός των προσβεβλημένων δένδρων είναι περιορισμένος.
Επειδή η ασθένεια είναι θανατηφόρος, ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης είναι η άμεση υλοτομία και καταστροφή όλων των προσβεβλημένων δένδρων, αλλά και των γειτονικών τους υγιών, στα οποία επιπλέον πρέπει να νεκρωθεί το ριζικό τους σύστημα με τη χρήση χημικών σκευασμάτων (ζιζανιοκτόνων).
Έτσι εμποδίζεται η διάδοση του παθογόνου στα γειτονικά δένδρα διαμέσου των ριζών, διότι ο μύκητας δεν μπορεί να αποικίσει τις νεκρές από το ζιζανιοκτόνο ρίζες. Με αυτόν τον τρόπο η ασθένεια αντιμετωπίστηκε με επιτυχία σε μικρές εστίες προσβολής σε αρκετές περιοχές της χώρας.
Όταν όμως η ασθένεια πάρει μεγάλη έκταση, η αντιμετώπισή της είναι πολύ δύσκολη έως αδύνατη. Η ασθένεια έχει ήδη καταστρέψει υπέροχα πλατανοδάση σε όλη την Ελλάδα, εκατοντάδες χιλιάδες δένδρα πλατάνου απειλούνται με αφανισμό». Η Νικολέτα Σουλιώτη, δασοπόνος MSc-ειδική επιστήμονας στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, που ερευνά το συγκεκριμένο παθογόνο πολλά χρόνια, μιλάει για μια ακραία ασθένεια.
Τα άρρωστα δέντρα καταστρέφονται για την αποτροπή διάδοσης της ασθένειας και σε άλλες περιοχές. Νούμερο ένα τρόπος διάδοσης της ασθένειας των πλατανιών είναι ο άνθρωπος.
Η διασπορά του παθογόνου, όπως μας εξηγεί η ειδική επιστήμονας του Ινστιτούτου, γίνεται κυρίως από τα μολυσμένα μηχανήματα εκσκαφής, όπως οι μπουλντόζες που χρησιμοποιήθηκαν σε έργα τα οποία πραγματοποιήθηκαν σε περιοχές στις οποίες υπήρχαν άρρωστα πλατάνια, καθώς και από τα εργαλεία κλάδευσης και κοπής, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν σε άρρωστα δέντρα και στη συνέχεια με τα ίδια εργαλεία έγιναν αντίστοιχες εργασίες σε υγιή πλατάνια.
Ειδικά για τη Θεσσαλία, τα ακραία καιρικά φαινόμενα που συνέβησαν, βοήθησαν στην εξάπλωση της ασθένειας: «Ο Daniel, ο Ιανός, χτύπησαν σε σημεία που είχε μπει το παθογόνο και βοήθησαν να διασπαρθεί ακόμη περισσότερο. Εξαιτίας της κακοκαιρίας, προσβεβλημένα δέντρα που έσπασαν και παρασύρθηκαν από το νερό δημιούργησαν νέες εστίες προσβολής».
Τα ακραία αυτά καιρικά φαινόμενα, όπως λέει, «ματαίωσαν και τις διαχειριστικές προσπάθειες που έγιναν από τις Δασικές Υπηρεσίες για να ελεγχθεί η ασθένεια και το παθογόνο μπήκε παντού».
Επειδή ακριβώς τα μηχανήματα εκσκαφής που χρησιμοποιούνται σε ποτάμια ή δρόμους με προσβεβλημένα δέντρα μπορεί να μεταφέρουν μολυσμένο χώμα ή κομμάτια μολυσμένου ξύλου και να δημιουργήσουν νέες εστίες, ο κ. Τσόπελας υποστηρίζει ότι πρέπει να γίνεται απολύμανση σε όλα τα μηχανήματα που εκτελούν εργασίες.
Ιδιαίτερα την περίοδο που γίνονται αντιπλημμυρικά έργα. «Οι Δασικές Υπηρεσίες δεν έχουν το προσωπικό ούτε και τη χρηματοδότηση για να επιβάλουν όλα αυτά τα μέτρα. Πρέπει να μπουν στο παιχνίδι και οι δήμοι και οι περιφέρειες. Να συνεργαστούν όλοι. Η κατάσταση είναι απελπιστική. Θα χάσουμε εκατοντάδες χιλιάδες πλατάνια.».
Ο κ.Τσόπελας υποστηρίζει ότι «πρέπει να προστατεύσουμε τις περιοχές στις οποίες δεν έχει εισβάλει η ασθένεια, όπως είναι το Πήλιο. Αν δεν το κάνουμε, θα φτάσει και εκεί». Αν η κατάσταση συνεχιστεί ως έχει, ο πλάτανος θα γίνει είδος υπό εξαφάνιση και η οικολογική καταστροφή που συντελείται θα είναι μη αναστρέψιμη.
