Ύψωμα 731: Αγώνας μέχρις εσχάτων

Μέσα σε επτά μόλις ημέρες, από τις 9 Μαρτίου έως τις 15 Μαρτίου 1941, στο πλαίσιο της λεγόμενης Eαρινής Επίθεσης των Ιταλών κατά των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων, πραγματοποιήθηκαν δεκαοκτώ ιταλικές επιθέσεις κατά του Υψώματος 731, μεταξύ των ποταμών Αώου και Άψου, υπό την προσωπική επίβλεψη του Μουσολίνι.

Μόνο τις πρώτες 2,5 ώρες της προπαρασκευής της επίθεσης έπεσαν στο ύψωμα χιλιάδες βλήματα πυροβολικού, αμέτρητα βλήματα όλμων και μεγάλος αριθμός βομβών αεροσκαφών.

Οι ιταλικές δυνάμεις τέθηκαν αντιμέτωπες στο θρυλικό αυτό ύψωμα με τους άνδρες του ΙΙ Τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού (Τρικάλων), οι οποίοι ήταν αποφασισμένοι να δώσουν τον υπέρ πάντων αγώνα.

Οι αξιωματικοί και οι οπλίτες που υπερασπίστηκαν το Ύψωμα 731, καθώς και τα διπλανά υψώματα, όπως το 711, δεν έκαναν απλώς το καθήκον τους, αλλά έδωσαν με τη θυσία και τη νίκη τους νόημα στην έννοια «κατοχή εδάφους», αντιμετωπίζοντας μάλιστα έναν εχθρό πολλαπλάσιο και καλύτερα εξοπλισμένο.

Έτσι, το 731, όπως έμεινε γνωστό στην πολεμική ιστορία των δύο αντιπάλων, κατέστη ένα από τα πλέον αιματοβαμμένα υψώματα ολόκληρου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Την εικόνα των ανδρών του ΙΙ/5 ΤΠ μετά τους σφοδρότατους βομβαρδισμούς του Υψώματος 731 από το Ιταλικό Πυροβολικό και την Ιταλική Αεροπορία περιγράφει γλαφυρά ο λογοτέχνης Άγγελος Τερζάκης  :

«Εκείνοι που στέκονταν τώρα γαντζωμένοι εκεί πάνω, δεν έμοιαζαν πια με στρατό, δεν έμοιαζαν με πλάσματα ανθρώπινα. Ήταν κάτι σκέλεθρα ντυμένα με κουρέλια, επιδέσμους, φαντάσματα μαυριδερά και αγριεμένα, όλο χώμα και ιδρώτα που παγώνει, μάτι γυαλιστερό από την πείνα, την αγωνία, την πάλη με το χάρο».

Ο ταγματάρχης Δημήτρης Κασλάς, διοικητής του ΙΙ/5 ΤΠ, έδωσε στους άνδρες του ρητή εντολή για αγώνα μέχρις εσχάτων και εξέφρασε την ακλόνητη πεποίθησή του ότι οι Ιταλοί δε θα περάσουν. Και πράγματι, το 731 δεν έπεσε, οι Ιταλοί δεν πέρασαν.

Για τα ανδραγαθήματα των υπερασπιστών του 731, που είναι βέβαιο ότι θα εμπνέουν και θα παραδειγματίζουν και τις ερχόμενες γενιές, έγραψε επίσης ο Τερζάκης:

«Ξημερώνει η 10 Μαρτίου 1941, ημέρα Δευτέρα, και το πυροβολικό του Καβαλλέρο ξαναρχίζει. Ξαναρχίζει από την Τρεμπεσίνα , με πείσμα διπλό, γιατί η πρώτη μέρα χάθηκε κι αυτό είναι άσχημο για μιαν επίθεση που πρέπει να το πετύχει στις πρώτες ώρες της. Το κανονίδι τώρα απλώνεται ανατολικά, στο 731. Είναι τέτοιο που μόνο με τους θρυλικούς βομβαρδισμούς του Βερντεν, στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μπορεί να παραβληθεί. Τ’ ακούει και ζαρώνει περίτρομη η ψυχή του ανθρώπου.

»Τα ελληνικά πυρά τής έκοψαν την ορμή, ως που το μεσημέρι οι Ιταλοί, ενισχυμένοι με νέες δυνάμεις, ξανάρχισαν, όμως το πεζικό κατόρθωσε με μόνα τα δικά του να σπάσει το πρώτο κύμα του εχθρού. Στις 6 τ’ απόγεμα οι Ιταλοί άνοιγαν μεγάλη φωτιά κατά του 731. Χίμηξαν ύστερα με ταυτόχρονη προσπάθεια να το υπερκεράσουν από τη δημοσιά, ενώ έπιαναν και να βομβαρδίζουν την Τρεμπεσίνα. Ήταν η έβδομη επίθεσή τους για το 731. Το ύψωμα έμπαινε πια, ζωσμένο με φλόγες, στο θρύλο».

*Στην φωτογραφία εικονίζεται ο ταγματάρχης Δημήτρης Κασλάς (1901-1966), διοικητής του ΙΙ Τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού (Τρικάλων).

in.gr