Την τελευταία του πνοή άφησε σε ηλικία 91 ετών έπειτα από μακροχρόνια ασθένεια, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης. Την είδηση του θανάτου μεταδίδουν τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, επικαλούμενα ανακοίνωση του νοσοκομείο στο οποίο νοσηλευόταν.
Ο Μιχαήλ Σεργκέεβιτς Γκορμπατσόφ υπήρξε προσωπικότητα που επηρέασε όσοι λίγοι την ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και του 20ου αιώνα, καθώς ήταν ο όγδοος και τελευταίος ηγέτης της ΕΣΣΔ και επικεφαλής του κομμουνιστικού κόμματος της χώρας από το 1985 ως το 1991.
Σημαντικός, αλλά και αμφιλεγόμενος, ηγέτης, ο οποίος σφράγισε με την πολιτική του το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, αλλά και τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού και αναδιάρθρωσης της σοβιετικής οικονομίας. Το πρόγραμμα της περεστρόικα – γκλάσνοστ, ωστόσο, απέτυχε και, έπειτα από μια σειρά κομβικών γεγονότων και μία απόπειρα πραξικοπήματος το 1991, έφερε την οριστική διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, στα τέλη του ίδιου έτους.
Μια ζωή που άλλαξε τον κόσμο και τον 20ο αιώνα
Ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ εφάρμοσε οικονομικές μεταρρυθμίσεις που ήλπιζε ότι θα βελτίωναν το βιοτικό επίπεδο και την παραγωγικότητα των εργαζομένων ως τμήμα του προγράμματος Περεστρόικα (αναδιάρθρωση).
Οργανωμένος από πολύ μικρή ηλικία στο ΚΚΣΕ ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ υπηρέτησε τη χώρα του από πολλές θέσεις, έως ότου βρεθεί, το 1974 στη Μόσχα και γίνει ο Πρώτος Γραμματέας του Ανώτατου Σοβιέτ, ενώ από το 1979 ήταν υποψήφιο μέλος του πολιτικού γραφείου του κόμματος.
Άνοδος στην εξουσία και μεταρρυθμίσεις
Μετά από μια ταραγμένη περίοδο, από τον θάνατο του Λεονίντ Μπρέζνιεφ και τις σύντομες θητείες των Γιούρι Αντροποφ και Κονσταντίν Τσερνιένκο, το πολιτικό γραφείο τον εξέλεξε ως Γενικό Γραμματέα και ντε φάκτο επικεφαλής της κυβέρνησης το 1985.
Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ επιχείρησε να εισάγει σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην σοβιετική οικονομία, την εξωτερική πολιτική και κοινωνία, ιδιαίτερα μετά το ατύχημα του Τσερνόμπιλ που άφησε τη χώρα οικονομικά τραυματισμένη και βαρύτατα εκτεθειμένη στη διεθνή κοινή γνώμη.
Απέσυρε τη χώρα του από τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και ξεκίνησε σειρά επαφών με τον Αμερικανό πρόεδρο, Ρόναλντ Ρήγκαν, για τον περιορισμό της κούρσας πυρηνικών και τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου.
Η αποτυχία της περεστρόικα και το τέλος της ΕΣΣΔ.
Οι μεταρρυθμίσεις του στο πλαίσιο της περεστρόικα γκάσνοστ επιχείρησαν να φέρουν περισσότερη ελευθερία του λόγου στη χώρα, διαφάνεια, αλλά και τομές για να βοηθήσουν την οικονομία της χώρας που έδειχνε σημάδια κατάρρευσης.
Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, ο Γκορμπατσόφ αρνήθηκε να επέμβει στρατιωτικά σε χώρες του ανατολικού μπλοκ που εγκατέλειψαν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 την μαρξιστική – λενινιστική διακυβέρνηση, ενώ ο ίδιος βρέθηκε αντιμέτωπος με απόπειρα πραξικοπήματος το 1991.
Ο ίδιος μπορεί να επιβίωσε πολιτικά, ωστόσο, είχε σημάνει η αρχή του τέλους για την ΕΣΣΔ. Η θέση του ήταν αποδυναμωμένο στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ άρχισαν να εγκαταλείπουν η μία μετά την άλλη την ΕΣΣΔ και στα τέλη του 1991 Ρωσία, Λευκορωσία και Ουκρανία αποφάσισαν να ιδρύσουν την Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών. Τα Χριστούγεννα εκείνης της χρονιάς ο Γκορμπατσόφ παραιτήθηκε και την επόμενη ημέρα κηρύχθηκε κι επισήμως η διάλυση της ΕΣΣΔ.
Ο ίδιος συνέχισε να έχει πολιτική δράση στο νέο, αλλά γεμάτο τρομακτικά προβλήματα κράτος, ενώ τήρησε επικριτική στάση απέναντι στους Ρώσους προέδρους Μπάρις Γέλτσιν και Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ θεωρείται κομβική προσωπικότητα για τα κοσμογονικά γεγονότα στα τέλη του 20ου αιώνα, έχει λάβει διακρίσεις και αναγνώριση από τη Δύση (και το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης του 1990), ωστόσο ο ρόλος του στη Ρωσία αντιμετωπίζεται με κριτική και σκεπτικισμό, καθώς κατηγορείται ότι με τις πράξεις του επιτάχυνε τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, αφήνοντας τη Ρωσία κατεστραμμένη και απομονωμένη σε παγκόσμιο επίπεδο.
